Τολμηρή και ταυτόχρονα ρεαλιστική, με την έννοια της realpolitik, ήταν η τοποθέτηση του Αλέξη Τσίπρα για την εξωτερική πολιτική στο κλείσιμο της συνεδρίασης της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. την Κυριακή. Στο μείζον θέμα της διαχείρισης της δύσκολης σχέσης της χώρας μας με την Τουρκία, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. τάχθηκε υπέρ μιας έντιμης προσπάθειας για συνεννόηση με την Άγκυρα για τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων στην Ανατολική Μεσόγειο. Εκεί βεβαίως έχουν δικαιώματα και συμφέροντα, πέραν της Ελλάδας και της Τουρκίας, και η Κύπρος, το Ισραήλ, οι Παλαιστίνιοι (όταν κάποτε αποκτήσουν κράτος), ο Λίβανος, η Συρία, η Αίγυπτος και η Λιβύη.
Το ποια ακριβώς μορφή θα πρέπει να πάρει αυτή η συνεννόηση είναι θέμα επιπλέον επεξεργασίας, στην οποία καλό θα ήταν να συμβάλουν όσο το δυνατόν περισσότεροι ειδικοί που πιστεύουν στην αναγκαιότητα να επιλυθούν τα προβλήματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας - κι όχι να διαιωνίζονται, με τη φρούδα ελπίδα πως ο χρόνος δουλεύει υπέρ μας και όχι εναντίον μας. Ο Τσίπρας υπογράμμισε πάντως ότι πριν ξεκινήσει ένας ουσιαστικός διάλογος, θα πρέπει η Ελλάδα να κάνει το τολμηρό βήμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στην Ανατολική Μεσόγειο - που είναι δικαίωμά της βάση του Διεθνούς Δικαίου. Με δυο λόγια, η πρόταση που επεξεργάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. το 2022 συνδυάζει την άσκηση του κυριαρχικού δικαιώματος στην Ανατολική Μεσόγειο με την αποστολή ενός σαφούς μηνύματος προς τις γειτονικές χώρες «να συζητήσουμε για να τα βρούμε - κι αν όχι, να πάμε στη Χάγη».
Πολιτική τόλμη
Ο Τσίπρας ήταν σαφής στην ομιλία του. Τα θέματα εξωτερικής πολιτικής που έβαλε στο τραπέζι θέλει να τα υλοποιήσει όταν ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. αναλάβει την κυβερνητική ευθύνη. Ή έστω να προσπαθήσει να τα υλοποιήσει, καθώς αυτό δεν εξαρτάται μόνο από την πολιτική βούληση της ελληνικής πλευράς, αλλά και της τουρκικής και των άλλων γειτόνων - και έως έναν βαθμό και των Ευρωπαίων και Αμερικανών συμμάχων. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. επέμεινε ότι δεν γίνεται να έχουν άλλοι και όχι η Ελλάδα την πρωτοβουλία των κινήσεων για τις εξελίξεις στην περιοχή. Ούτε γίνεται να εξαντλείται η εξωτερική πολιτική της χώρας στην απόσπαση… δηλώσεων από ξένους αξιωματούχους. Το ζητούμενο δεν είναι να κερδίσουμε το blame game με τον Τούρκο Πρόεδρο. Το ζητούμενο είναι να βρούμε λύσεις, με οδηγό το Διεθνές Δίκαιο, αλλά και με πολιτική τόλμη. Όπως ακριβώς έκανε η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με την ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών. Βέβαια, εάν ήταν μια φορά δύσκολο -και πήρε σχεδόν τριάντα χρόνια- να καταλήξει η Ελλάδα σε έναν έντιμο συμβιβασμό με τη μικρή Βόρεια Μακεδονία, είναι δέκα φορές δύσκολο να κάνει το ίδιο με τη μεγάλη Τουρκία. Αλλά δεν είναι ανέφικτο αν προηγηθεί εξαντλητική επεξεργασία, διαμορφωθεί μια στιβαρή εθνική στρατηγική, με εθνική ομοψυχία και χωρίς μικροπολιτικά παιχνίδια.
Χαμένες ευκαιρίες
Στην ομιλία του ο Τσίπρας μίλησε για τις τελευταίες χαμένες ευκαιρίες σε σχέση με την Τουρκία - και για την αδιέξοδη επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη να εμφανίζεται απόλυτα δεδομένη και να κάνει τα χατίρια των εταίρων χωρίς να εξασφαλίζει εγγυήσεις και ανταλλάγματα. Μια μεγάλη ευκαιρία χάθηκε το 2021, όπως είπε. Τότε ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προτείνει τη διασύνδεση της Χάγης με την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε.-Τουρκίας. Πλην όμως, ο Μητσοτάκης έσπευσε να υπογράψει την έναρξη των διαπραγματεύσεων χωρίς κανένα αντάλλαγμα. «Δεν αξιοποίησε αυτή την περίοδο προκειμένου η Ελλάδα να παλέψει και να διεκδικήσει ένα συγκροτημένο πλαίσιο ελληνοτουρκικού διαλόγου υπό την πίεση και τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης» τον κατηγόρησε.
ΝΑΤΟ, ρεαλισμός και αξιοπιστία
Στην ομιλία του ο Τσίπρας έθεσε και το ζήτημα της αξιοπιστίας - και όχι μόνο επειδή αυτό είναι επικοινωνιακή σημαία των πολιτικών αντιπάλων του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., που κατηγορούν την αξιωματική αντιπολίτευση του 2022 με τα επιχειρήματα του «Έξω οι βάσεις και το ΝΑΤΟ» του Ανδρέα Παπανδρέου, της δεκαετίας του 1980.
Υπογράμμισε ότι είναι περήφανος για τη Συμφωνία των Πρεσπών, χωρίς να κρύψει ότι προϋπόθεση για τη συμφωνία αυτή ήταν και η ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ. «Αυτό δεν σημαίνει ότι αγαπήσαμε το ΝΑΤΟ», είπε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., «πλην όμως είπαμε στους βόρειους γείτονές μας ότι “αν αυτή είναι η επιλογή σας, μετά χαράς να μπείτε”». Για τον Τσίπρα είναι σαφές ότι δεν μπορεί σήμερα, όταν έρχονται δύο ευρωπαϊκές χώρες, μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Σουηδία και η Φινλανδία, και λένε «θέλουμε να μπούμε στο ΝΑΤΟ, έστω το κακό ΝΑΤΟ», ο ΣΥΡΙΖΑ να λέει όχι. Είναι θέμα αξιοπιστίας.
