Βιώνουμε έναν διαφορετικό κόσμο. Η «ολικού χαρακτήρα» στρατιωτική επέμβαση-εισβολή δεν πρόκειται να διαμορφώσει «νικητές», παρά μόνο επιπτώσεις. Ήδη το προαναγγέλλουν οι αποτυχημένες επεμβάσεις στο Ιράκ, στη Συρία, στο Αφγανιστάν κ.λπ. Τόσο η απόφαση του Πούτιν για την ολοκληρωτικού χαρακτήρα εισβολή όσο και των ηθικών αυτουργών που δημιούργησαν το περιβάλλον γι’ αυτή την αποτρόπαια επέμβαση οξύνουν επιπτώσεις, οικονομικές και πολιτικές. Η ενεργειακή, και όχι μόνο, κρίση πολλαπλασιάζει την ακρίβεια που οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές δημιούργησαν. Ανακατανέμονται μερίδια ανταγωνισμού ολιγοπωλίων.
Γεωπολιτικά παιχνίδια
Ένας νέος πολυπολικός κόσμος διαμορφώνεται με την Ευρώπη παρακολούθημα. Τα γεγονότα δείχνουν/φωτογραφίζουν τον έντονο ανταγωνισμό δυνάμεων που έχουν μετατοπίσει το κέντρο βάρους τής σύγκρουσης από τον ατλαντικό στην Ανατολή, στον Ειρηνικό. Οι εξελίξεις αποκτούν και γεωπολιτικό-γεωστρατηγικό χαρακτήρα. Οι ΗΠΑ επιχειρούν να διαμορφώσουν τη νέα παγκόσμια αρχιτεκτονική μονομερώς, γεγονός που σπρώχνει πιο κοντά την Κίνα με τη Ρωσία. Κι αυτό δημιουργεί ανεξέλεγκτες ψυχροπολεμικές εντάσεις.
Θύματα οι λαοί, οι πολίτες, οι περιφερειακές κυρίως οικονομίες. Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι σ’ αυτό το περιβάλλον η Ευρώπη ως συλλογική οντότητα, ή καλύτερα η «γερμανική Ευρώπη», δείχνει να βγαίνει ηττημένη, εξαρτημένη από τη στρατηγική των ΗΠΑ και των οικονομικών δυνάμεων που στηρίζει. Η Ευρώπη εμφανίζει έλλειμμα ηγεσίας και ταυτότητας. Δείχνει να έχει εγκαταλειφθεί ο στόχος της ολοκλήρωσης για να έχει δική της ενιαία αμυντική και εξωτερική πολιτική. Ούτε καν σχέδιο για την οικονομική της ολοκλήρωση υπάρχει. Είναι ανύπαρκτη σε δράσεις συμβολής για τη διαμόρφωση παγκόσμιου θεσμικού πλαισίου για τον ανταγωνισμό και την επίλυση διαφορών με ειρηνικό τρόπο.
Άβουλη η Ελλάδα
Σ’ αυτό το περιβάλλον η Ελλάδα φαίνεται άβουλη. Χάνεται σε επικοινωνιακές τακτικές προκειμένου να «χρεώσει» την πολύπλευρη οικονομική και κοινωνική κρίση, η οποία προϋπήρχε, στον πόλεμο! Και όλα αυτά ενώ θα έπρεπε να εμπνεύσει αίσθημα σιγουριάς, ασφαλείας στους πολίτες, αντιμετωπίζοντας το πολεμικό περιβάλλον με στάση αρχών τόσο απέναντι στον πόλεμο όσο και στον αναθεωρητισμό που υφέρπει. Κι αυτό ακριβώς προϋποθέτει να καθίσταται διακριτό ότι δεν πρέπει να εξαντλεί τον ρόλο της ως προκεχωρημένο και άνευ όρων «φυλάκιο» της Δύσης, αλλά ως γέφυρα της Ευρώπης και σύνδεσμος στη Δύση για την ειρηνική διευθέτηση και την ανάπτυξη στην περιοχή, κάτι το οποίο όμως επιχειρούν άλλες χώρες (Τουρκία, Ισραήλ κ.λπ.).
Πρωτοβουλίες τώρα
Πρέπει τώρα να αναληφθούν πρωτοβουλίες πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που φωτίζουν έναν άλλο ρόλο για την Ευρώπη με κέντρο βάρους στη διπλωματία. Ρόλος συμβολής στη διπλωματική διέξοδο αντί να στέλνει όπλα. Ας θυμηθούμε πόσο επίκαιρος γίνεται ο Ανδρέας Παπανδρέου όταν στην πολεμική σύρραξη στη Λιβύη, τότε, κάλεσε στην Κρήτη τον Μιτεράν και τον Καντάφι συμβάλλοντας στη διπλωματική διέξοδο! Ας θυμηθούμε και τα οφέλη της Ελλάδας. Οι εξελίξεις τρέχουν και διαμορφώνουν την επόμενη μέρα.
Στο νέο περιβάλλον η Ελλάδα με τις πρωτοβουλίες της πρέπει να αποτρέψει πολιτικές αναθεωρητισμού που κρύβονται πίσω από την εικόνα του «χρήσιμου» (είτε αυτές εκδηλώνονται από την Τουρκία είτε ακόμη και από τη Γερμανία). Κι αυτό προϋποθέτει ενεργό και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Η καταδίκη της ρωσικής εισβολής και του υφέρποντα αναθεωρητισμού πρέπει να συνδυαστεί και με το αίτημα διαμόρφωσης μιας Ευρώπης που θα στηρίζει ενεργά τις κοινότητες που πλήττονται, συμβάλλοντας τόσο σε ειρηνικές λύσεις όσο και στη δίκαιη διαχείριση της πολύπλευρης κρίσης που τροφοδοτεί. Μιας Ευρώπης που επιλέγει τον δρόμο της οικονομικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης.
* Ο Χάρης Τσιόκας είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
