Στα χωριά της ελληνικής υπαίθρου ο καρκίνος ήταν πάντοτε απρόσιτος. Στο απλοϊκό μυαλό των ανθρώπων ο καρκίνος δεν ακολουθούσε τον κανόνα της ορατής φθοράς. Χτυπούσε πάντοτε ύπουλα, άνθρωποι πέθαιναν συνήθως ξαφνικά ή πολύ σύντομα από όταν εμφανίζονταν τα πρώτα συμπτώματα. Στην αρχαιότητα υπήρχε η εντύπωση πως όποιος πέθαινε με συμπτώματα που σήμερα αναγνωρίζουμε ως καρκίνο, έφταιγε το κακό που εμφιλοχωρεί στα σωθικά του ασθενή. Μέχρι τα ύστερα χρόνια, όσο υπήρχαν άνθρωποι μακριά από τον οργανωμένο πολιτισμό και κοντά στις δοξασίες, οι οικείοι του θανόντα αδυνατούσαν να γνωρίζουν την ακριβή αιτία και απέδιδαν τον θάνατο σε φίδια, ζώα του δάσους, κακά πνεύματα.
Η αρρώστια αυτή υπερέβαινε με θράσος τους κανόνες της ζωής και της λήξης της, γι αυτό και ο κόσμος απέφευγε ακόμα και να την ονοματίσει. Αναφέρονταν σε αυτή με φράσεις όπως «η κακιά αρρώστια». Κι όποτε συνέβαινε το κακό, όταν ο καρκίνος χτυπούσε, λάμβανε χαρακτηριστικά μιας ανίκητης απειλής, που μόνο υπερβατικές δυνάμεις μπορούσαν να αντιμετωπίσουν. Και σε έναν κόσμο ανυπόφορα υλικό, ο καρκίνος πάντοτε νικούσε.
Τα χρόνια πέρασαν και οι επιστήμονες κατάφεραν όχι μόνο να παρατηρήσουν τον ίδιο τον καρκίνο, αλλά να τον πολεμήσουν. Στην αρχή η μάχη ήταν άνιση, οι μηχανισμοί αυτής της ύπουλης και πολύμορφης ασθένειας ήταν αδύνατο να χαρτογραφηθούν. Ωστόσο η επιμονή των επιστημόνων έφερε αποτελέσματα. Αλλά και εκείνοι έβλεπαν τη δημιουργία ενός κόσμου που ολοένα και επιβαρύνει τον πληθυσμό με καρκίνο. Ένας φαύλος κύκλος ασθενειών ξέφτιζε την ανθρώπινη ύπαρξη. Το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων αυξανόταν, μα παράλληλα μεγάλωνε ό,τι τους φθείρει και τους δίνει μια ζωή πιο επώδυνη.
Οι ασθενείς, πρωταγωνιστές σε ένα δράμα που τους διέλυε, έβλεπαν το τέλος να πλησιάζει. Ωστόσο σιγά σιγά οι νίκες αυξάνονταν και ο χρόνος ζωής γινόταν πιο μακρύς. Η ελπίδα της νίκης τους γέμιζε ελπίδα. Και οι νίκες πλήθαιναν κι άλλο, μέχρι το σημείο που οι επιστήμονες προβλέπουν σήμερα πως το 2030 ο καρκίνος για τα πλουσιότερα μέρη του πλανήτη, θα αποτελεί στις περισσότερες περιπτώσεις μια ασθένεια αντιμετωπίσιμη μέσω εμβολίων και φαρμακευτικών αγωγών.
Η Φώφη Γεννηματά ήταν μια από τις χιλιάδες γυναίκες που ήρθαν αντιμέτωπες με τον καρκίνο σε νεαρή ηλικία, 43 ετών μόλις. Η απειλή αυτή δεν της ήταν ξένη. Είχε χάσει σε νεαρή ηλικία πατέρα και μάνα από την αρρώστια. Η μητέρα της πάλεψε για δέκα χρόνια, η θεία της ξεπέρασε την ασθένεια με επιτυχία. Όταν διαγνώστηκε η ίδια με την πιο αποδομητική για την ψυχολογία μιας γυναίκας μορφή καρκίνου, αυτή του μαστού, ήταν προετοιμασμένη για όλα. Είχε γνωρίσει το θάνατο των οικείων της, τώρα έπρεπε να δώσει κι εκείνη τον δικό της αγώνα.
Τον έδωσε με επιτυχία. Σε συνέντευξή της το 2008 στα Νέα και τη Βούλα Κεχαγιά, η Φώφη Γεννηματά εξηγούσε το πώς αντιμετωπίζει την πραγματικότητα του καρκίνου: «Προσπαθώ να κάνω σχέδια. Σημασία έχει να μην το βάλεις κάτω, να μην ηττηθείς στην καθημερινότητα, να μη ζεις συνέχεια κάτω από τη σκέψη τού τι χειρότερο μπορεί να συμβεί. Αυτή είναι η ιδιαιτερότητα με τον καρκίνο. Και αυτό δεν είναι εύκολο. Θέλει πολλή προσπάθεια, αυτοέλεγχο, υποστήριξη από το περιβάλλον σου και αυτό είναι το πιο σημαντικό για μένα».
Πέρασαν 13 χρόνια από εκείνη τη συνέντευξή της. Στο μεταξύ ονομάτισε τον καρκίνο που την χτύπησε, επιλογή καθόλου αυτονόητη -ο γνωστός εχθρός δεν είναι αυτόματα και αντιμετωπίσιμος. Φρόντισε την οικογένειά της, μπήκε με ακόμα μεγαλύτερη ορμή στην πολιτική, αναδείχτηκε σε κεντρικό πρόσωπο ενός ιστορικού πολιτικού χώρου καταφέρνοντας να τον περισώσει από την απόλυτη διάλυση. Και παράλληλα συνέχιζε να αγωνίζεται σιωπηρά για την υγεία της σε ένα ακραία τοξικό περιβάλλον όπως την πολιτική.
Η πολιτική δεν είναι εύκολο «άθλημα» και όποιος την αγαπά δεν την εγκαταλείπει εύκολα, ιδιαίτερα όταν ακόμα δεν έχει έρθει η ώρα να αποσυρθεί. Η πολιτική είναι συνυφασμένη με χαρές, αλλά πιο συχνά με πίκρες. Τις μοιράζει ο ένας παίκτης στον άλλον απλόχερα, οι συγκρούσεις στο παρασκήνιο είναι πιο σφοδρές απ’ ό,τι στο προσκήνιο. Θέλει ατσαλένια νεύρα και γερό στομάχι.
Κι όσο κι αν διαφωνούσε κανείς μαζί της, όλοι παραδέχονται πως η Φώφη Γεννηματά δεν λύγισε από τέτοιες αντιξοότητες. Δέχτηκε πόλεμο ανηλεή από τις δυνάμεις της συντήρησης, ακόμα και για την κατάσταση της υγείας της. Και επειδή ήταν γυναίκα. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την απάντησή της στον Κυριάκο Μητσοτάκη όταν με ατόφιο mansplaining την αντιμετώπισε ως «γυναικούλα που δεν ξέρει» στην συζήτηση στη Βουλή για τις καταστροφικές πυρκαγιές; Σε πέντε γραμμές ομιλίας της έδειξε πώς να στέκεσαι όρθια στη μάχη.
Η Φώφη Γεννηματά πέθανε την ημέρα που είναι αφιερωμένη στην πρόληψη του καρκίνου που την χτύπησε πρώτος. Έφυγε από τούτο τον κόσμο, όμως, δίνοντας την μάχη απέναντι στην αρρώστια με παρρησία.
Με την δύναμη, δε, με την οποία μιλούσε για τον καρκίνο, έδωσε ένα μάθημα σε όλες και όλους για το πώς να αντιμετωπίζει κανείς τη ζωή σε κάθε της έκφανση, μα και το θάνατο: Κάνοντας γνωστό το όνομα του εχθρού. Και με την επιμονή να μην αφήνεις την καθημερινότητά σου να βαραίνει από ένα αδιανόητο και τελεσίδικο ενδεχόμενο.
Με σχέδια!
