Ελαιόλαδο 11 ευρώ το λίτρο, κεράσια και βερίκοκα 7-10 ευρώ το κιλό, σύκα αυγουστιάτικα μέχρι 34 ευρώ το κιλό και βεβαίως βενζίνη και πάλι πάνω από τα 2 ευρώ το λίτρο. Αυτά είναι μερικά από τα «highlights» του καλοκαιριού στο μέτωπο της ακρίβειας. Για του λόγου το αληθές (και επισήμως), σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τα φρούτα με +19,4% ήταν οι πρωταθλητές ανόδου τον περασμένο Ιούλιο (κάτι πρωτοφανές, στην καρδιά του καλοκαιριού να κάνουν ράλι οι τιμές των εποχικών προϊόντων).
Να τολμήσουμε να προβλέψουμε ότι για τον Αύγουστο το ελαιόλαδο -καθώς πληροφορίες θέλουν να έχει υποστεί μεγάλη καταστροφή η παραγωγή σε Ιταλία και Ισπανία- θα διεκδικήσει την πρώτη θέση στη λίστα των αυξήσεων, καθώς σε ένα χρόνο η τιμή λιανικής έχει αυξηθεί σχεδόν 100%, ενώ στην Πελοπόννησο οι τιμές παραγωγού για λάδι α΄ ποιότητας έφτασαν τον Αύγουστο τα πρωτοφανή επίπεδα των 7,5 ευρώ το λίτρο!
Τουτέστιν; Ζοφερές είναι οι προοπτικές για τους Έλληνες καταναλωτές, καθώς οι τιμές των τροφίμων συνέχισαν τη φρενήρη πορεία τους για έναν ακόμη μήνα τον Αύγουστο, ενώ οι διαγραφόμενες προοπτικές για τον Σεπτέμβριο είναι ακόμη χειρότερες. Η μεγάλη πτώση σε σχέση με πέρυσι των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος έχει μεν επιβραδύνει σημαντικά τον ρυθμό αύξησης του πληθωρισμού, το ίδιο και η κάθετη πτώση της τιμής του αερίου. Ουδείς όμως μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια ότι η τάση δεν θα αντιστραφεί, καθώς τον χειμώνα η ζήτηση αυξάνεται. Σύμφωνα με τη Eurostat, o εναρμονισμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Αύγουστο διαμορφώθηκε στο 3,4% από 4,5% τον Ιούλιο, με τη μικρή επιβράδυνση να οφείλεται βασικά στη μείωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου σε σχέση με τον Αύγουστο του 2022.
Τα οριστικά ποσοστά μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή θα ανακοινωθούν στις 8 Σεπτεμβρίου από την Ελληνική Στατιστική Αρχή και πιθανώς θα είναι μειωμένα έναντι του Ιουλίου ακριβώς λόγω της πτώσης τιμών ρεύματος και αερίου.
Ελλάδα και Ευρώπη
Η άνοδος -και μάλιστα η ραγδαία- των τιμών των τροφίμων στην Ελλάδα το τελευταίο 12μηνο ελάχιστα σχετίζεται με τη συμπεριφορά των διεθνών τιμών των εμπορευμάτων στις διεθνείς αγορές. Όπως προκύπτει και από το δημοσιευόμενο γράφημα, οι τιμές των βασικών τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση των «27» στο τελευταίο 12μηνο -με εξαίρεση αυτήν του χοιρινού κρέατος- σημείωσαν υποχώρηση.
Από την εκτίναξη των τιμών των αλεύρων, με την κήρυξη του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, υπήρξε σταδιακή υποχώρηση. Η Ελλάδα όμως είναι εκτός ευρωπαϊκού χάρτη. Εδώ οι τιμές ανηφόρισαν.
Τον Ιούλιο, η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε σημαντικές ανατιμήσεις στα τρόφιμα: φρούτα 19,4%, λαχανικά 15,5%, γαλακτοκομικά - αυγά 14,4%, μεταλλικό νερό - αναψυκτικά - χυμοί φρούτων 13,3% και ζάχαρη - σοκολάτες - γλυκά - παγωτά 11,6%. Παρ' όλα αυτά ο εναρμονισμένος (είναι άλλος ο εθνικός) πληθωρισμός που ανακοίνωσε για την Ελλάδα η Eurostat (με βάση στοιχεία που της δίνει η Ελληνική Στατιστική Αρχή) ήταν μειωμένος! (τα εθνικά στοιχεία για τον πληθωρισμό θα ανακοινωθούν στις 8 Σεπτεμβρίου κατά πάσα πιθανότητα).
Στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε τον Αύγουστο στο 5,3%, δηλαδή ήταν αμετάβλητος σε σχέση με τον Ιούλιο. Οι τιμές των τροφίμων τράβηξαν ανοδικά τον δείκτη, ενώ μειωτικά επέδρασαν οι μειώσεις στις τιμές των ενεργειακών αγαθών.
Ειδικότερα:
Τρόφιμα, αλκοόλ και καπνός εμφάνισαν την υψηλότερη ετήσια αύξηση τον Αύγουστο (9,8% σε σύγκριση με 10,8% τον Ιούλιο) και ακολουθούν οι υπηρεσίες (5,5% σε σύγκριση με 5,6%), τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά (4,8%, σε σύγκριση με 5,0%) και η ενέργεια (-3,3% σε σύγκριση με -6,1%).
Στη Γερμανία ο ετήσιος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 6,4% τον Αύγουστο από 6,5% τον Ιούλιο, ενώ στη Γαλλία αυξήθηκε στο 5,7% από 5,1% τον προηγούμενο μήνα.
Στην Ιταλία ο πληθωρισμός επιβραδύνθηκε στο 5,5% από 6,3% τον Ιούλιο, ενώ στην Ισπανία ενισχύθηκε στο 2,4% από 2,1% τον προηγούμενο μήνα.
Τα νέα pass Μητσοτάκη
Και ενώ οι εξελίξεις διαψεύδουν τις κυβερνητικές προσδοκίες και προβλέψεις για μείωση των τιμών, οι «σκληρές» ανακοινώσεις Χατζηδάκη για περιορισμό των επιδοτήσεων της κατανάλωσης μέσω των γνωστών pass αναμένεται να διαψευστούν από τον ίδιο τον κ. Μητσοτάκη στις επικείμενες ανακοινώσεις του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης .
Πιθανότατα -παρά τις υποδείξεις της Κομισιόν- και επιστρέφοντας στους πολίτες κλάσμα των υπερεσόδων του προϋπολογισμού -που οι ίδιοι έχουν πληρώσει μέσω του ΦΠΑ και του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης- μέσω των pass (δελτίων κατανάλωσης).
Αναμένεται η εξαγγελία νέων market pass (με διάθεση από 15 Σεπτεμβρίου), καθώς η εκτίναξη των τιμών του ελαιόλαδου, ο νέος κύκλος ανόδου των σιτηρών και συνακόλουθα του ψωμιού και η διαγραφόμενη άνοδος σειράς βασικών τροφίμων λόγω και γεωπολιτικών εξελίξεων θα κάνει ακόμη πιο ακριβό το super market.
Διαφαινόμενη είναι και η αναγγελία pass για τη βενζίνη, καθώς σταθεροποιείται στην περιοχή των 2 ευρώ το λίτρο.
Κάποιες διαρροές θέλουν το κυβερνητικό επιτελείο να σκέφτεται ακόμη και τη μείωση του ΦΠΑ σε ορισμένες κατηγορίες τροφίμων για πρώτη φορά.
Στο μέτωπο αυτό όμως προκύπτει ένα βασικό πρόβλημα για την ακολουθητέα κυβερνητική οικονομική πολιτική. Μια μείωση των συντελεστών ΦΠΑ ή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης θα οδηγήσει μεν σε σημαντική μείωση των τιμών στα super market, άρα και σε συγκράτηση του πληθωρισμού, αλλά θα οδηγήσει και σε μείωση των εσόδων του προϋπολογισμού. Σημειώνεται ότι η τεράστια αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ είναι η μοναδική αιτία της εμφανιζόμενης ως θετικής δημοσιονομικής πορείας. Από την άλλη πλευρά, η αύξηση των τιμών βασικών προϊόντων μπορεί να έχει ευνοήσει εκτός από το ταμείο του κρατικούπροϋπολογισμού και τα κέρδη των super markets και των εταιρειών τροφίμων, έχει όμως οδηγήσει σε μείωση του όγκου της κατανάλωσης και σε μείωση της παραγωγής ορισμένων βιομηχανικών μονάδων.
Επιπλέον καταγράφεται μείωση του τζίρου σε πολλούς τομείς. Ένας στους δύο εμπόρους σε Αθήνα - Πειραιά δήλωσε ότι πραγματοποίησε χαμηλότερο τζίρο σε σύγκριση με το 2022 κατά το δίμηνου Ιουλίου - Αυγούστου. Μόνο 18,3% δήλωσε αύξηση του τζίρου στην Αθήνα, σύμφωνα με έρευνα του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, και μόλις 5% στον Πειραιά! Άρα ενισχύονται προς το παρόν υφεσιακές τάσεις που «ψαλιδίζουν» τις κυβερνητικές προσδοκίες για το ύψος της ανάπτυξης το 2023.
Και η... αύξηση συντάξεων 3%
Σύμφωνα με πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη του υπουργού Εθνικής Οικονομίας, πέραν των pass η κυβέρνηση διά στόματος Μητσοτάκη θα ανακοινώσει από το βήμα της ΔΕΘ και τη (θεσμοθετημένη το 2017 από την Έφη Αχτσιόγλου) αύξηση των συντάξεων από 1/1/24 κατά 3% περίπου, καθώς ο νόμος Αχτσιόγλου, που επαναψηφίστηκε επί θητείας Βρούτση στο υπουργείο Εργασίας, προβλέπει ότι το ποσοστό αύξησης των συντάξεων στην αρχή κάθε χρόνου θα ισούται με το 50% του αθροίσματος αύξησης του ποσοστού αύξησης του ΑΕΠ συν την αύξηση του πληθωρισμού. Έτσι προέκυψε το 7,75% της αύξησης των συντάξεων από την 1η του περασμένου Ιανουαρίου.
Η εκτιμώμενη από τον κ. Χατζηδάκη αύξηση στην περιοχή του 3% για την 1/1/24 και με βάση την κυβερνητική πρόβλεψη για αύξηση του ΑΕΠ στην περιοχή του 2,5% σημαίνει προσδοκίες για πληθωρισμό στην περιοχή του 3,5%.
Με βάση τη διαφαινόμενη αύξηση των τιμών των τροφίμων, μόνο μια δραστική παρέμβαση στην τιμή τους (όπως είναι η μείωση του ΦΠΑ) θα οδηγούσε στην επίτευξη του προαναφερθέντος στόχου. Και αυτό υπό την αίρεση πολλών άλλων κρίσιμων παραγόντων (π.χ. υπάρχει μεγάλη πτώση των εξαγωγών το τελευταίο δίμηνο, που επηρεάζει αρνητικά το ΑΕΠ).
Η αλληλεξάρτηση όλων των προαναφερθέντων μεγεθών, που θα επηρεαστούν σφόδρα από τις όποιες κυβερνητικές αποφάσεις σε ένα μάλλον αρνητικό διεθνές περιβάλλον και με βάση τη μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενη κυβερνητική πολιτική, προοιωνίζεται δύσκολο χειμώνα για τη συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών νοικοκυριών.
