Έξω από τα γραφεία της ΔΕΗ, στην οδό Αριστείδου του ιστορικού κέντρου, κοντοστέκονται από το χάραμα τρεις με τέσσερις γυναίκες για να μοιράσουν κάρτες ηλεκτρολόγων. «Για τα ενεργειακά πιστοποιητικά» φωνάζουν στον κόσμο που μπαίνει και βγαίνει στο κτήριο για να πληρώσει ακόμη έναν λογαριασμό ή να πετύχει μια παράταση. «Κάποιες φορές μας μιλούν άσχημα» λένε οι εργαζόμενες για τους ανθρώπους που περνούν από μπροστά τους. Είναι η αγανάκτηση που βρίσκει αφορμή να ξεχειλίσει. Κάπου τους καταλαβαίνουν. «Όλοι τους ίδιους μισθούς παίρνουμε, όλοι τα ίδια βάρη κουβαλάμε».
Οι αυξήσεις των τιμών στο ρεύμα είναι γεγονός από το καλοκαίρι. Και οι τιμές όσο βαθαίνει ο χειμώνας θα γίνονται υψηλότερες. Οι πρώτες κουβέντες που μοιράζεται ο κόσμος όταν τον ρωτάμε, περιμένοντας στην ίδια είσοδο, είναι ότι τα βγάζει πέρα δύσκολα. Ξέρει όμως ότι το «δύσκολα» είναι μια λέξη που δεν επαρκεί για να περιγράψει το ζόρι που τραβάει κάθε μέρα.
Με τη μαγκούρα κάτω από τη μία του παλάμη, ένας παππούς θυμάται την κατάσταση παλιότερα. «Απ’ τα λεφτά που έβγαζα ως υπάλληλος, πάντα άφηνα κάτι στην άκρη. Δεν είχα πάρει καν αυτοκίνητο για τον σκοπό αυτό. Τώρα όμως είναι η πρώτη φορά που δεν έχω να βάλω τίποτα».
Η Αννίτα, μια νεαρή γυναίκα και μητέρα, μας δείχνει τον τελευταίο της λογαριασμό λίγο πριν τον βάλει στην τσέπη του παντελονιού της. 300 ευρώ. Όσο και το ποσό που πληρώνει για ενοίκιο σε χαμηλού ορόφου διαμέρισμα στα Εξάρχεια. Την ίδια στιγμή, η ίδια παραμένει άνεργη και ο μόνος μισθός που μπαίνει στο σπίτι είναι του συζύγου της, κοντά στα 1.000 ευρώ. Ένα ποσό που δεν είναι αρκετό, ειδικά σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες ανάγκες, όπως είναι καθημερινά προϊόντα διαβίωσης.
Η Αννίτα αγωνιά περισσότερο για το παιδί της. Πηγαίνει μόλις στη Β΄ Δημοτικού, ωστόσο στο σπίτι κάθε απόγευμα έρχεται δασκάλα να το βοηθάει. Η οικογένεια είναι από άλλη χώρα κι όταν ήρθε στην Ελλάδα η Αννίτα, δεν βοηθήθηκε από πουθενά, όπως λέει, ούτε βέβαια με την εκμάθηση της γλώσσας. Οπότε, της είναι αδύνατο να στηρίξει τον μικρό της γιο στις πρώτες κρίσιμες επαφές του με τη γνώση.
Πολυκατοικίες ψυγεία
«Δεν θ’ ανάψουμε θέρμανση» λέει για την πολυκατοικία που μένει στο Μεταξουργείο μια άλλη γυναίκα σχολιάζοντας τις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές. Ακόμη πάντως δεν έχει νιώσει στο πετσί της τις επιπτώσεις στην καθημερινότητα, καθώς έμενε μέχρι χθες στο χωριό της κι εκεί οι αυλές με τα δέντρα και τις καλλιέργειες σώζουν όσο να ’ναι την κατάσταση.
Πιο ζόρικα είναι τα πράγματα στις ορεινές περιοχές, απ’ όπου ήρθε η κυρία Ματίνα για να βοηθήσει τον γιο της που σπουδάζει. Ζει σε γκαρσονιέρα στο Μέτσοβο και πληρώνει 3.000 ευρώ τον χρόνο για πετρέλαιο. Ρωτώντας την αν αντέχει να τα βγάλει πέρα με τις αυξήσεις στις τιμές, κλείνει λίγο τα μάτια και τ’ ανοίγει ελαφρώς βουρκωμένα. Όλη η αντίδραση στην πίεση που βιώνει και φυλά για τον εαυτό της εκφράστηκε μ’ ένα αλλιώτικο κοίταγμα πάνω από τη μάσκα στην πιο ανύποπτη τοποθεσία. «Ξέρεις, έχουμε χάσει εδώ και κάποια χρόνια τον άντρα μου. Παλιότερα εργαζόταν εκείνος μόνο και σήμερα τα φέρνουμε βόλτα με τη σύνταξη χηρείας. Εγώ ράβω βέβαια, είμαι μοδίστρα, αλλά δεν παίρνω πολλά λεφτά απ’ τους συγχωριανούς μου. Δεν γίνεται να το κάνεις εκεί. Ο ένας στηρίζει τον άλλο».
Αύξηση 50 ευρώ είδε στον δικό του λογαριασμό ένας άλλος καταναλωτής που λέει ότι τα βγάζει πέρα «με δουλίτσες από δω κι από κει». «Συνηθίσαμε» αντιτείνει γλυκόπικρα ο Δημήτρης, λέγοντας ότι απ’ τα Μνημόνια κι έπειτα ο δρόμος πάει μόνο ανηφορικά, με κοτρόνες στην πλάτη. Όπου κάθε πέτρα και μια οφειλή. «Όπως χιλιάδες Έλληνες ακόμη, πήρα κι εγώ προ Μνημονίων δάνειο. Πραγματικά, είναι στιγμές που δεν μπορώ να καταλάβω τη διαφορά σε όσα πληρώνω. Ξέρω μόνο ότι δεν μου μένει κάτι».
Βγαίνοντας από το κτήριο της Αριστείδου, το βλέμμα των ανθρώπων πάει προς τον δρόμο. Κατεβαίνει ακόμη γρηγορότερα ειδικά αν πλησιάσουν για να τους μιλήσουν ή να τους πλασάρουν κάτι. Δεν υπάρχουν δίπλα τους καφέ όσο φεύγουν. Μαγαζιά. Βιτρίνες. Μόνο η επόμενη αποπληρωμή.
