Η σύλληψη και κράτηση του ζωγράφου, σκιτσογράφου Παναγιώτη Μητσομπόνου με το αιτιολογικό ότι φωτογράφισε σκηνές από τη δίκη για το λιντσάρισμα του Ζακ Κωστόπουλου προκειμένου να τις χρησιμοποιήσει ως προσχέδια (ευρέως διαδεδομένη τεχνική για όλους τους εικαστικούς καλλιτέχνες) μοιάζει με ένα γεγονός που αφορά μια ελίτ δημοσιογράφων, σκιτσογράφων και φιλελεύθερων πολιτών. Όταν εικονοποιείται το παν, όταν όλος ο κόσμος αυτοπεριγράφεται στα σόσιαλ, όταν η φωτογραφική αναπαράσταση είναι οργανικό μέρος της πολιτικής στρατηγικής, η απαγόρευση της απεικόνισης μοιάζει απίστευτος και εκτός πραγματικότητας αναχρονισμός. Ούτως ή άλλως, το γεγονός του λιντσαρίσματος έχει αναμεταδοθεί με όλους τους δυνατούς τρόπους και έχει γίνει πολιτικό και ανθρωπιστικό κτήμα. Επίσης, ούτως ή άλλως τα σχέδια από ταλαντούχους σχεδιαστές γελοιογραφιών ή εικονογράφους είναι πολύ πιο αποκαλυπτικά για την πραγματικότητα από την απλή καταγραφή στο κινητό. Τίποτα δεν περιφρουρεί κάποιος αποτρέποντας έναν δημιουργό από το να δημοσιεύσει μια ερμηνεία του συμβάντος. Γιατί το σχέδιο ακριβώς αυτό είναι. Μια ερμηνεία, όπως ένα κείμενο, όπως ένα βιντεογραφημένο τηλεοπτικό δίλεπτο. Ερμηνείες. Αναλογούν σε αισθητικές, δηλαδή ιδεολογικές επιλογές.
Ο πυρήνας νομίζω δεν βρίσκεται στην ανόητη αποτροπή της εικονοπληροφορίας, στην απαράδεκτη σύλληψη του καλλιτέχνη, όσο σε μια κουλτούρα συσκότισης, απόκρυψης που φωλιάζει σε ορισμένους. Μια αντίστροφη τάση, με τη μέριμνα υπερ-φωτογράφισης, υπερ-γνωστοποίησης ακόμα και των πιο ασήμαντων προσωπικών στιγμών που ως πάθος έχει καταλάβει πολλούς χρήστες κοινωνικών δικτύων. Μια κοινωνία της υπερ-διαύγειας έχει και την ανάποδη πλευρά, την απόκρυψη.
Η αποκαλυπτική δημοσιογραφία, ο ρεαλισμός στην ανάγνωση του πραγματικού έχουν και το αντίθετό τους, την παραποιητική περιγραφή. Σ’ αυτό το πλέγμα αντινομιών εκτείνεται ένα γεγονός με λογοκριτικά χαρακτηριστικά, που, ενώ η σύλληψη του καλλιτέχνη έχει στόχο την έκλειψη της πληροφορίας, στην πραγματικότητα, ακούσια, γίνεται αποκαλυπτική. Δίνεται έμφαση στη δικαστική διαδικασία, ανακαλείται στη συλλογική μνήμη η απίστευτη βία έξω από το κοσμηματοπωλείο, ανακαλούνται το τρέκλισμα του παιδιού, η σιωπή των παρισταμένων (πλην ενός), η σκληρή θεσμική ματιά στον αποσυνάγωγο. Η προσπάθεια απόκρυψης μέσα από τη σύλληψη του καλλιτέχνη σκιτσογράφου έχει απολύτως το αντίθετο αποτέλεσμα. Η αντίφαση προβολή-συσκότιση που διατρέχει το κοινωνικό σώμα είναι αντίστοιχη άλλων αντιφάσεων. Μια πλήρης γενική ανοχή στη λουμπενική συμπεριφορά και συγχρόνως ένας πουριτανισμός εξαιρετικά οξυμένος. Μια πολιτική εξαχρείωση με συντηρητική περιβολή. Αντιφάσεις, διαφορετικά είδη δικαίου, διαφορετικές κατηγορίες πολιτών.
Σιγά το καινούργιο. Όλα μπορούν να συμβούν - και το τερατώδες, και η προβολή, και η λογοκρισία. Αλλά και όλα μπορεί να ξεχειλώσουν. Η ελευθεροφροσύνη μπορεί να ξεχειλώσει στην αγένεια, το θάρρος της γνώμης να ξεχειλώσει στη θρασύτητα, η εγκράτεια να ξεχειλώσει στη δειλία, η πίστη να ξεχειλώσει στον δογματισμό, ο δυναμισμός να ξεχειλώσει στον τραμπουκισμό κ.ο.κ. Η στρέβλωση είναι η πιο ισχυρή εκδοχή απόκρυψης. Η δημόσια πολιτική και πολιτιστική κριτική ευτυχώς ασκείται από την πολιτική σκιτσογραφία ανοιχτά, εύστοχα και με ήπια οξύτητα.
