Το κινηματογραφικό φεστιβάλ Υγείας που ξεκίνησε από την Κω το 2009 ήταν μια παγκόσμια φεστιβαλική πρωτιά (!) και ταυτόχρονα μια δυνατότητα να δούμε με περισσότερο θάρρος τη ζωή. Το φεστιβάλ επαναλήφθηκε εμπλουτισμένο την επόμενη χρονιά, που όμως ήταν και η τελευταία - καθώς η συνέχεια αφορούσε τα Μνημόνια. Αυτό που έμεινε, πάντως, στον κοινό λόγο ήταν το ιπποκρατικό γνωμικό «το φάρμακο είναι η τροφή σου», σαν μια ντιρεκτίβα ζωής διαχρονική.
Βέβαια, σταδιακά η θεραπευτική αγωγή συμπεριέλαβε και άλλες μεθόδους. Η υγεία πλέον είναι απαίτηση που εμπεδώνεται στο ευρύτερο κοινό μέσα από μια ατέλειωτη αναφορά σε συνταγές, σε συστήματα διατροφής, σε όργανα γυμναστικής, σε εκλαϊκευμένη αρθρογραφία. Όπως ακριβώς και η αισθητική, έτσι και η υγεία αποτελεί τη βάση ενός ολόκληρου βιομηχανικού κλάδου.
Γράφει ο Αντρέ Γκορζ στο δοκίμιό του «Ιατρική, υγεία και κοινωνία»: «Η παράλληλη μεγέθυνση του αριθμού των ασθενών και των βιομηχανιών της Υγείας εμφανίζεται στους εθνικούς λογαριασμούς σαν ένας εμπλουτισμός, ενώ η εξαφάνιση αυτών των βιομηχανιών, ελλείψει ασθενών, θα μεταφραζόταν σε μια πτώση του εθνικού προϊόντος...». Αν τα όρια υγείας-ασθένειας είναι ιστορικά, τότε μπορούμε να θεωρούμε ότι η έννοια της «ασθένειας» συμπεριλαμβάνει ψυχοσωματικές δυσλειτουργίες που κάποτε δεν θεωρούνταν δυσλειτουργίες. Και με αυτή την έννοια μπορούμε να αποδεχόμαστε έναν μεγαλύτερο αριθμό ασθενών, θέτοντας αντίστοιχα πιο ψηλά τον πήχη για τα στάνταρντ της Υγείας.
Συνήθως θεωρούμε την ασθένεια ως κατάσταση «των άλλων», γιατί εκλαμβάνουμε τους εαυτούς μας άτρωτους στον καρκίνο, στα εγκεφαλικά, στις καρδιοπάθειες, στις αναπηρίες, κομίζοντας ενδόμυχα μια ψυχολογική «βεβαιότητα» ασφάλειας, που δεν έχει το παραμικρό λογικό έρεισμα. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να ακολουθήσουμε έναν «υγιεινιστικό» ρεαλισμό (όπως έλεγαν παλιά «σοσιαλιστικός ρεαλισμός»...) αλλά και γενικότερα να καταξιώνουμε τη δημιουργία που έχει σαν αφετηρία την ασθένεια. Θα πρότεινα, λοιπόν, να διαβάσουμε με προσοχή ένα πικρό ποίημα της Γιώτας Αργυροπούλου, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Πλανόδιον του Ιουνίου 2009.
«Στο παρεκκλήσι του αντικαρκινικού-
οι προσευχές θα μείνουν ανεκπλήρωτες-
ο Άγιος το ξέρει- σκύβουν φιλούν οι κεφαλές-
και είναι η ελπίδα τους κερί- που σιγολιώνει.
Λίγο πιο εκεί στο μαγαζί -
και πού αλλού πιο πρόσφορα- βιτρίνα με περούκες-
κούκλες κεφάλια περιστρέφονται-
ωραία πλούσια μαλλιά- χτενίσματα ποικίλα-
γυρίζουν, περιστρέφονται- αγέρωχα, απροσκύνητα-,
αθάνατα ολωσδιόλου».
