Εχουμε συνηθίσει να αντιμετωπίζονται ως κορυφαίες διεθνείς συναντήσεις μόνο αυτές που διεξάγονται μεταξύ αρχηγών κρατών ή κορυφαίων αξιωματούχων μέσα σε αίθουσες πολυτελών ξενοδοχείων. Να τους περιμένουν παραταγμένες οι κάμερες από δεκάδες μέσα ενημέρωσης και να αποτελεί η συζήτηση, όσο γενικόλογο χαρακτήρα κι αν έχει, πρώτο θέμα στις ειδήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Ακριβοί μπουφέδες στήνονται από υπαλλήλους πίσω από δημοσιογράφους και προσκεκλημένους την ώρα που όλοι είναι ντυμένοι επίσημα.
Το απόγευμα της Πέμπτης στο πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνα ήταν αρκετά διαφορετικό. Οι ομιλητές που έρχονταν από το εξωτερικό κάθισαν σε ένα αυτοσχέδιο απλό πάνελ, μπροστά τους είχαν χειροποίητη λεμονάδα, τα πόδια τους βυθίζονταν στο γρασίδι και τον ουρανό πάνω τους έκρυβε μια ελιά με δεκαετίες ζωής. Οι ίδιοι δεν φορούσαν κοστούμια, αλλά απλά ρούχα. Δεν έρχονταν από γραφεία, αλλά από μέτωπα αγώνα.
Ηταν ο Μάριο και η Νίσα, μέλη των αυτοχθόνων του Ισθμού Τεουαντεμπέκ της Οαχάκα και του εθνικού ιθαγενικού κογκρέσου (CNI) του Μεξικού, που μάχονται για την υπεράσπιση της γης τους, των ανέγγιχτων -ακόμη- καλλιεργειών και των φυσικών πόρων στην περιοχή, η οποία απειλείται από φαραωνικά έργα υποδομής (νέους αυτοκινητόδρομους, σιδηρόδρομους και αεροδρόμια) όπως και από τη δημιουργία βιομηχανικών πάρκων με τη μετεγκατάσταση εκατοντάδων βιομηχανικών κολοσσών στην περιοχή. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Constellation Brands, ομίλου ζυθοποιίας που απαιτεί να αντλεί 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως για τις δραστηριότητές του, το οποίο δεν θα αξιοποιείται ως επαναχρησιμοποιούμενο, καθώς θεωρεί ότι ο Ισθμός απ’ όπου σκοπεύει να το αντλεί το διαθέτει σε αφθονία...
Gentrification και στην Οαχάκα, παρεμβολές από τα τζιτζίκια
Παρά τη διαφορά μεγεθών που παρατηρείται ανάμεσα στην υπεράσπιση μιας ολόκληρης επικράτειας σχεδόν σε σχέση με εκείνη που αφορά την υπεράσπιση ενός άλσους στην πόλη, έχουν την αντίληψη ότι κανένας αγώνας δεν μπορεί να θεωρηθεί μικρός. Κι όπως τόνισαν, στο Μεξικό, και ειδικότερα στην πόλη της Οαχάκα, αντιμετωπίζουν ακόμη αρκετά κοινά προβλήματα με την Ελλάδα, όπως είναι ο μαζικός τουρισμός, η έλλειψη κατοικιών για τον ντόπιο πληθυσμό, το gentrification (εξευγενισμός).
Η εκδήλωση είχε τίτλο «Για το δικαίωμα στην πόλη». Στο πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνα τους καλωσόρισε η Μαρίνα Σιούτη, κάτοικος της περιοχής και μέλος της Πρωτοβουλίας Αγώνα για τη διάσωση του αρχαιολογικού άλσους. «Είναι μεγάλη μας χαρά σήμερα να πατάμε εδώ το ίδιο χορτάρι» είπε κοιτάζοντας πρώτα τους συναγωνιστές από το Μεξικό, με τη φωνή της να σκεπάζεται κάθε τόσο από τα τζιτζίκια. Στη συνέχεια χαιρέτισε τους ανθρώπους των συλλογικοτήτων της Αθήνας και της Αττικής που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα για τη συζήτηση, αποτολμώντας το «παρά τη φωτιά που καίει τα τσιμέντα γύρω μας».
Ολη η βιομηχανία πάνω τους
Πρώτη πήρε τον λόγο η Νίσα. Μίλησε για τη συνολική δουλειά που κάνουν οι συλλογικότητες των αυτόχθονων και τον συντονισμό τους με τους αγώνες που γίνονται σε επίπεδο πόλης μέσα από τη συμμετοχή σε ένα ευρύ δίκτυο συμμαχιών και αλληλέγγυων οργανώσεων.
Οπως ανέφερε, υπάρχουν πολλά πεδία πάνω στα οποία κινούνται, με κεντρικό βέβαια εκείνο του αγώνα ενάντια στα μεγάλα έργα τα οποία επιχειρείται να επιβληθούν στην περιοχή. Σημειώνεται ότι ανάμεσα στις εταιρείες που έχει αναγγελθεί ότι θα εγκατασταθούν στον Ισθμό ξεχωρίζουν brands όπως εκείνα των Caxxor Group, Hyundai Motor Company, Amazon Inc, Cargill, General Motors, Visteon, Shell και Nestle (σ.σ.: περισσότερες πληροφορίες για το ζήτημα, όπως και κείμενα των μεξικανικών συλλογικοτήτων, μπορούν να αναζητηθούν στην ιστοσελίδα elsurresiste.org).
Ταυτόχρονα, η Νίσα τόνισε ότι γίνονται προσπάθειες απέναντι στην ακρίβεια των λογαριασμών για το ρεύμα και την ανισότητα που επικρατεί γενικότερα, τα έμφυλα ζητήματα, τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και την κοινοτική υγεία. Γίνονται επίσης συνεχείς προσπάθειες για οικοδόμηση δικτύων και συνεταιρισμών στον τομέα των υφαντών και χειροτεχνιών, ενώ έχουν αναπτύξει μια κοινοτική οργάνωση επικοινωνίας με αυτόνομο ραδιοφωνικό σταθμό.
2.000 ανεμογεννήτριες και ρεύμα μόνο για τα εργοστάσια
«Μία από τις συμμαχίες στις οποίες συμμετέχουμε ονομάζεται Εθνικό Δίκτυο Πολιτικών Αντιστάσεων» συνέχισε ο Μάριο, αναφέροντας ότι υπάρχουν οργανώσεις και άνθρωποι οι οποίοι έχουν τουλάχιστον σαράντα χρόνια να πληρώσουν ρεύμα. «Γιατί, ενώ στις κοινότητές τους έχουν εγκαταστήσει διάφορα αιολικά και ενεργειακά πρότζεκτ, τα οποία υποσχέθηκαν ότι θα τους φέρουν ανάπτυξη και ευημερία, αντ’ αυτού ανέβηκαν ακόμη περισσότερο οι τιμές των λογαριασμών και με την ιδιωτικοποίηση της εθνικής εταιρείας ηλεκτρισμού το πρόβλημα οξύνθηκε. Υπάρχουν δεκάδες οργανώσεις στο Μεξικό οι οποίες αντιστέκονται και ζητούν την αναγνώριση της ηλεκτρικής ενέργειας ως βασικό ανθρώπινο δικαίωμα».
Σε σχέση με τον αγώνα χρόνων που δίνουν για το ενεργειακό ζήτημα, ο Μάριο τόνισε ότι συνδέεται στενά με την υπεράσπιση των εδαφών τους. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της καταστροφής και της αδικίας που επιτελείται ταυτόχρονα σε βάρος των κοινοτήτων, ανέφερε ότι, ενώ στην περιοχή τους υπάρχουν σήμερα 29 αιολικά πάρκα με πάνω από 2.000 ανεμογεννήτριες, από όλη αυτή την ενέργεια που παράγεται τίποτα δεν πηγαίνει στους ανθρώπους και στις οικογένειες που μένουν σ’ αυτές τις περιοχές. «Όλη αυτή η ενέργεια προορίζεται για τα εργοστάσια, τις εξορύξεις και για τα εμπορικά κέντρα». Η εξήγηση είναι ότι τα περισσότερα πάρκα στα οποία βρίσκονται οι ανεμογεννήτριες ανήκουν σε διεθνείς εταιρείες, οι οποίες μπορούν να λειτουργούν όπως θέλουν, έχοντας λάβει κανονικά την άδεια της μεξικανικής κυβέρνησης.
«Τα πάρκα είναι το συλλογικό έδαφος που πρέπει να υπερασπιστείτε»
«Κι ένα άλλο πολύ μεγάλο πρόβλημα», τόνισε ο Μάριο, «είναι η πρόσβαση στο νερό». Στο Μεξικό υπάρχει ο εθνικός νόμος για το νερό, σύμφωνα με τον οποίο η συντριπτική πλειονότητα των πηγών των ποταμών, ακόμη και μικρών ρυακιών, μπορεί να χρησιμοποιείται από τις μεγάλες εταιρείες. «Και από την άλλη, υπάρχουν και πάρα πολλά ποτάμια τα οποία καταστρέφονται από τη μόλυνση που παράγουν οι πόλεις, αλλά και οι βιομηχανίες. Στην περιοχή που ζούμε, υπάρχει ένας ποταμός ο οποίος ο αργοπεθαίνει και όλη αυτή η μόλυνση καταλήγει σε μια παραθαλάσσια λίμνη, στην οποία ζουν οικογένειες ψαράδων. Οι εταιρείες προσπαθούν να ιδιωτικοποιήσουν τις περιοχές απ’ όπου προέρχονται τα νερά. Δηλαδή κοντά στα δάση, κοντά στη ζούγκλα. Όπως και με το ζήτημα της ενέργειας, έτσι και με το νερό, το μεγαλύτερο μέρος του πηγαίνει στη βιομηχανία».
Σε σχέση με το κεντρικό έργο στο οποίο τάσσονται ενάντια, ο Μάριο το περιέγραψε ως εξής: «Ονομάζεται “Διαωκεάνιος διάδρομος” (σ.σ.: το Τεουαντεμπέκ βρίσκεται ανάμεσα στον Ατλαντικό και στον Ειρηνικό Ωκεανό) και θέλουν να εκσυγχρονίσουν τα τρένα, να φτιάξουν νέους αυτοκινητόδρομους και τα αεροδρόμια. Και επίσης θέλουν να κατασκευάσουν δέκα διαφορετικά βιομηχανικά πάρκα για όλων των ειδών τα προϊόντα, στα οποία θα απασχολούνται ως φθηνά εργατικά χέρια οι μετανάστες. Πρόκειται για ένα πρότζεκτ που μεταβάλλει δραστικά τη ζωή των κοινοτήτων αλλά και οξύνει ακόμη περισσότερο τη διαδικασία του εξευγενισμού που λαμβάνει χώρα στις πόλεις».
«Θέλουμε να μάθουμε την αλήθεια για την Ευρώπη απ’ τον καθημερινό άνθρωπο»
Ο Μάριο και η Νίσα, πριν καταλήξουν στο πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνα, επισκέφτηκαν πρώτα τα κινήματα της Εύβοιας και πέρασαν από την Ομόνοια και τη διαδήλωση για τους νεκρούς πρόσφυγες της Πύλου. Γι’ αυτό τον λόγο μάλιστα, αντί να ξεκινήσει η συζήτηση στις 7 το απόγευμα, όπως είχε προγραμματιστεί, μετατέθηκε για μία ώρα μετά.
Για την παρουσία τους αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα εξήγησαν ότι εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια να μάθουν τι συμβαίνει σε άλλα μέρη του κόσμου και να δουν αν σε αυτά αντικατοπτρίζονται ο δικός τους αγώνας και οι δικές τους πραγματικότητες. «Στο Μεξικό μας λένε μόνο για τα θετικά πράγματα που έχει η Ευρώπη και για τις τουριστικές ατραξιόν. Είναι διαφορετικό να μαθαίνουμε ποια είναι τα προβλήματα και οι ανάγκες των καθημερινών ανθρώπων που απλώς ζουν τη ζωή τους».
Σε αυτή την κατεύθυνση βοήθησαν με την τοποθέτησή τους χθες, εκτός της Πρωτοβουλίας για την υπεράσπιση του πάρκου της Ακαδημίας Πλάτωνα, η Λαϊκή Συνέλευση Κολωνού, Σεπολίων, Ακαδημίας Πλάτωνα, η συνέλευση «Όχι μετρό στην πλατεία Εξαρχείων», ο Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης, η Ανοιχτή Συνέλευση Υπεράσπισης του Λόφου Στρέφη, η Ανοιχτή Συνέλευση Κατοίκων Πετραλώνων Θησείου-Κουκακίου, το Ανοιχτό Κύκλωμα Ηλιούπολης και η Πρωτοβουλία για την Προστασία της Βραυρώνας και του Ερασίνου.
«Το δικαίωμα να βρισκόμαστε, να υπάρχουμε με καθαρό αέρα που προκύπτει από τα δέντρα και να υπάρχουμε πέρα από τις αναπλάσεις» στήριξαν επίσης η Ανοιχτή Συνέλευση Υπεράσπισης Πάρκου Δρακόπουλου, το οποίο έχει βρεθεί στο επίκεντρο τις τελευταίες ημέρες, η Πρωτοβουλία Κατοίκων για το Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνης Τρίτσης», το οποίο επίσης βρίσκεται στο στόχαστρο των συμφερόντων, και η συνέλευση για το άλσος Μπαρουτάδικο στο Αιγάλεω.
Κλείνοντας την εκδήλωση, η Νίσα και ο Μάριο εξέφρασαν μια σκέψη που συνέδεε τους αγώνες της Οαχάκα με εκείνους στα πάρκα της Αθήνας, υπογραμμίζοντας ξανά τη σημασία να δίνονται μάχες ακόμη κι αν αφορούν μόνο ένα τετραγωνικό μέτρο. «Από αυτά που ακούσαμε, καταλαβαίνουμε ότι κι εσείς μάχεστε όχι μόνο για τη γη αυτή καθαυτή, δηλαδή την υλική πλευρά, αλλά και για να χτίσετε τη δική σας κοινότητα όπως εσείς την κατανοείτε, με έναν τρόπο συλλογικό. Γι’ αυτό οι λόφοι και τα πάρκα είναι το συλλογικό σας έδαφος, το οποίο πρέπει να το υπερασπιστείτε. Σας ευχαριστούμε που μας ακούσατε και για όλα αυτά που μοιραστήκατε μαζί μας».
