Μορφή... Κέρβερου έχουν πάρει οι υγειονομικές προκλήσεις που απειλούν τον χειμώνα που έρχεται. Όπως το μυθικό τέρας είχε τρία επικίνδυνα κεφάλια, έτσι και οι λοιμώξεις έρχονται να βάλουν δύσκολα σε τριπλό επίπεδο. Κορωνοϊός, γρίπη και RSV είναι οι τρεις ιοί που προβληματίζουν τους επιστήμονες. Κατά μία διαβολική σύμπτωση, βρίσκονται και οι τρεις σε ανοδική φάση, ο καθένας ξεχωριστά και για διαφορετικούς λόγους. Ενδεχομένως, από μόνος του ο κάθε ιός να μην αποτελούσε πρόβλημα, αλλά το κοκτέιλ που δημιουργείται δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού.
Ο κορωνοϊός παρουσιάζει για ακόμα μία φορά αύξηση των επιδημιολογικών δεδομένων. Έπειτα από μία... περίοδο χάριτος με τον ιό στις αρχές Σεπτεμβρίου, η οποία βέβαια ακολούθησε του χειρότερου καλοκαιριού της πανδημίας, όλοι οι δείκτες έχουν ανέβει. Τα κρούσματα είναι περισσότερα από ποτέ μετά το καλοκαίρι, όπως και οι εισαγωγές στα νοσοκομεία. Επίσης η θετικότητα των τεστ μεγαλώνει κάθε επταήμερο, ανεξάρτητα από τον απόλυτο αριθμό των ελέγχων. Μάλιστα, ο αριθμός των μολύνσεων είναι παραπλανητικός, καθώς είναι συνομολογούμενο ότι ο πραγματικός αριθμός λοιμώξεων είναι πολύ μεγαλύτερος. Χιλιάδες πολίτες βγαίνουν θετικοί σε self test, αυτοπεριορίζονται χωρίς να κάνουν rapid (που δηλώνεται επίσημα στο σύστημα) και επανέρχονται στην καθημερινότητα όταν αρνητικοποιηθούν. Χιλιάδες είναι και οι ασθενείς που προσέρχονται στα νοσοκομεία της χώρας κάθε εβδομάδα. Το φθινόπωρο μπήκε με περισσότερα εξιτήρια απ’ ότι εισαγωγές, αλλά η αντιστροφή των ροών και η συνεχόμενη όξυνση των νέων ασθενών γεμίζουν καθημερινά τις απλές κλίνες, με αποτέλεσμα αρκετές εφημερίες να ξεκινούν χωρίς διαθέσιμο κρεβάτι. Ηπιότερη, αλλά επίσης ανοδική, είναι η τάση των διασωληνωμένων. Στατιστικά μοιάζει βέβαιο ότι το επόμενο διάστημα θα ανακοινωθεί τριψήφιος αριθμός ασθενών στις Εντατικές.
Τέλος, οι θάνατοι μπορεί μεν να μειώθηκαν την τελευταία εβδομάδα, αλλά ο αριθμός τους δεν είναι αμελητέος. Ειδικά από τη στιγμή που οι μεταβλητές από τις οποίες προκύπτουν οι απώλειες (κρούσματα, εισαγωγές, διασωληνωμένοι) προμηνύουν δύσκολη συνέχεια. Άλλωστε το επταήμερο που οι θάνατοι περιορίστηκαν σε λιγότερους από 100 ήταν μόλις ένα και αυτό δείχνει ότι η πανδημία δεν χωρά υποτίμηση.
Η γρίπη ξεκίνησε έξι εβδομάδες νωρίτερα
Ταυτόχρονα, η γρίπη φαίνεται ότι επιστρέφει δριμύτερη. Ήδη από το καλοκαίρι έχει δείξει ότι θα πονοκεφαλιάσει έντονα φέτος, καθώς το πλήθος των κρουσμάτων σε σχέση με άλλες χρονιές (πριν τον κορωνοϊό) είναι πολλαπλάσιο. Επίσης, στις δυσοίωνες εκτιμήσεις συμβάλλουν και τα πεπραγμένα του νότιου ημισφαιρίου, καθώς εκεί παρατηρήθηκε τεράστια έξαρση το προηγούμενο διάστημα. Μάλιστα, όπως ανέφερε το περιοδικό Lancet τον Ιούνιο, το 85% των κρουσμάτων γρίπης στην Αυστραλία οφειλόταν στον τύπο Α (Η3Ν2), ο οποίος είναι γνωστό ότι προκαλεί πιο σοβαρές επιδημίες.
Ήδη οι πρώτες συνέπειες είναι εμφανείς. Σύμφωνα με τον CDC, τουλάχιστον 4.300 ασθενείς στις ΗΠΑ εισήχθησαν στα νοσοκομεία την εβδομάδα που έληξε στις 29 Οκτωβρίου, ο υψηλότερος αριθμός σε μια δεκαετία και σχεδόν διπλάσιος από την προηγούμενη εβδομάδα. Η εποχή της γρίπης ξεκίνησε έξι εβδομάδες νωρίτερα φέτος, σε επίπεδο που δεν έχει παρατηρηθεί από την πανδημία της γρίπης των χοίρων H1N1 το 2009.
Συναγερμός για τον RSV
Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός RSV είναι πολύ κοινός, καθώς κάθε χρόνο ο RSV προκαλεί 3,4 εκατομμύρια νοσηλείες. Προκαλεί λοιμώξεις της αναπνευστικής οδού σε άτομα όλων των ηλικιών και συγκαταλέγεται στις πιο κοινές λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας. Ωστόσο, η εμφάνιση και η σοβαρότητά του συχνά διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και την κατάσταση του ανοσοποιητικού. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, δηλαδή προ πανδημίας, το 1%-2% των μωρών κάτω των 6 μηνών με RSV λοίμωξη μπορεί να χρειαζόταν να νοσηλευτούν. Και σχεδόν όλα τα παιδιά είχαν νοσήσει με RSV μέχρι την ηλικία των 2 ετών. Ενδεικτικό του κινδύνου είναι πως οι νέες νοσήσεις είναι στο 15% τις τελευταίες δύο εβδομάδες, εν αντιθέσει με το 2021 που ήταν στο 11%.
Καμπανάκι ΠΟΥ για την ιλαρά
Η επανεμφάνιση παθήσεων, όπως η ιλαρά, είναι το αποτέλεσμα τη δυσλειτουργίας που προκάλεσε η πανδημία στους τακτικούς εμβολιασμούς. Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε την Τετάρτη ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους μιλώντας σε συνέδριο για τους εμβολιασμούς. Σύμφωνα με τον Γκεμπρεγέσους, η πανδημία ανέδειξε τη σωτήρια δύναμη των εμβολίων. Ωστόσο, προκάλεσε παράλληλα δυσλειτουργία στη δημόσια Υγεία, όπως ο τακτικός εμβολιασμός. Περισσότερα από 25 εκατομμύρια παιδιά έχασαν πέρυσι τα εμβόλιά τους, με αποτέλεσμα να βλέπουμε παγκοσμίως εστίες ασθενειών που μπορούν να προληφθούν, όπως η ιλαρά. Η έλλειψη διαφάνειας σχετικά με αρκετά ζητήματα αποτελούν βασικούς φραγμούς πρόσβασης, ειδικά για χώρες με χαμηλό και μεσαίο οικονομικό επίπεδο. Ενδεικτικά, το συνδυαστικό εμβόλιο κατά της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς χρησιμοποιείται από τουλάχιστον 100 χώρες, αλλά εξαρτάται από μόλις δύο παρασκευαστές.
Απειλή η ταυτόχρονη πίεση του συστήματος Υγείας και η ανοργανωσιά
Η βασική απειλή για τον χειμώνα είναι η ταυτόχρονη πίεση του συστήματος Υγείας από τους τρεις ιούς, εξηγεί στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο Νίκος Τζανάκης. Σύμφωνα με τον καθηγητή Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, επειδή και οι τρεις προκαλούν λοίμωξη του αναπνευστικού και επιβαρύνουν πάρα πολύ τους ευάλωτους και τους υπερήλικες, ενδέχεται να προκύψει ξαφνικά μια υγειονομική ανάγκη που προκαλεί προβληματισμό.
Αυτό, πάντως, δεν σημαίνει ότι δεν προκαλεί ανησυχία κάθε ιός από μόνος του. «Εξαρτάται από το επιδημιολογικό κύμα που θα κάνει καθένας. Για παράδειγμα, αν η γρίπη επιβαρύνει μαζικά τον πληθυσμό και δεν είναι εμβολιασμένος, μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα· πόσο μάλλον αθροιστικά με τους άλλους ιούς» αναφέρει ο καθηγητής. Ωστόσο, εντοπίζονται αρκετά προβλήματα ως προς την επιτήρηση κάθε ιού. «Η παρακολούθηση της πανδημίας του κορωνοϊού με βάση τα κρούσματα είναι ανεπαρκής πλέον, διότι δεν καταγράφονται όλα τα κρούσματα» ξεκαθαρίζει ο Ν. Τζανάκης και συμπληρώνει ότι εντοπίζεται μόλις το 1/5 ή το 1/6 των κρουσμάτων. Επομένως, δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε την πανδημία, καθώς εκεί που ο ΕΟΔΥ λέει 60.000 μολύνσεις για την περασμένη εβδομάδα, «βάλε τουλάχιστον 300.000», όπως τονίζει ο ίδιος.
Επίσης, ούτε επιτήρηση της γρίπης γίνεται, καθώς τα κρούσματα διαγιγνώσκονται είτε στα νοσοκομεία είτε σε κάποια ιδιωτικά κέντρα, και εάν οι γιατροί ζητήσουν τεστ. «Δεν υπάρχει μεθοδολογικά οργανωμένη επιτήρηση της γρίπης» μεταφέρει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο Ν. Τζανάκης.
Αναφορικά με τον RSV, ο καθηγητής εξηγεί ότι η συγκεκριμένη λοίμωξη επανέρχεται κάθε χειμώνα, βλάπτοντας κυρίως τα παιδιά. Μάλιστα, όπως μεταφέρει, «υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά με συγκυτιακό ορό αυτό το διάστημα στις παιδιατρικές κλινικές, ενώ ταυτόχρονα πληθώρα παιδιών αντιμετωπίζει σοβαρά ιογενή και άλλα νοσήματα». Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα παιδιά εν πολλοίς εκτίθενται μετά από αρκετά χρόνια και με το ανοσοποιητικό τους ανεκπαίδευτο στις ιώσεις αυτές. «Δηλαδή, το ανοσοποιητικό δεν έχει έρθει σε επαφή με τα παθογόνα, έχει ατονήσει, με συνέπεια οι ιώσεις που παλιότερα τις πέρναγαν πιο ήπια, να τις περνούν πιο βαριά».
Τέλος, για την αντιμετώπιση των παραπάνω ο Ν. Τζανάκης κάνει σαφές ότι πρέπει να εμβολιαστούμε για τον κορωνοϊό και τη γρίπη, ενώ οι πιο ευπαθείς πρέπει να φορούν μάσκα όταν συγχρωτίζονται. Για το RSV δεν υπάρχει εμβόλιο. Αυτή τη στιγμή είναι υπό δοκιμή, ενώ υπάρχει ένα αντίσωμα που δίνεται σε πολύ ευάλωτα παιδιά. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το μόνο μέσο προφύλαξης είναι τα μέτρα ατομικής προστασίας (πλύσιμο χεριών, καλή υγιεινή, μάσκα σε συγχρωτισμό κ.λπ.).
