Την περασμένη Κυριακή, με αφορμή τα στοιχεία που παρουσιάσαμε για την πορεία των εμβολιασμών, η κυβέρνηση επιτέθηκε στην ΑΥΓΗ επειδή δήθεν η τελευταία «αγνοεί τα πραγματικά δεδομένα και τα προσαρμόζει στην γκρίζα πραγματικότητα που προσπαθεί να διαμορφώσει για τη χώρα υπονομεύοντας τη συλλογική προσπάθεια εξόδου από το τούνελ της πανδημίας».
Ας προσπεράσουμε τη λάσπη - προφανώς η ΑΥΓΗ, όπως κάθε νοήμων άνθρωπος στον πλανήτη, θέλει γρήγορα να χτιστεί το τείχος ανοσίας για να σωθούν ανθρώπινες ζωές. Η κριτική εστιάζεται στην (αργή) πορεία των εμβολιασμών, την ώρα που αίρονται όλοι σχεδόν οι περιορισμοί και «ανοίγει» ο τουρισμός. Τα στοιχεία προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) και είναι προσβάσιμα ανά πάσα στιγμή.
Το Μαξίμου ισχυρίστηκε ότι δεν πάμε και τόσο άσχημα, με βάση κάποια άλλα κριτήρια (και όχι αυτά που προέταξε η ΑΥΓΗ), δηλαδή το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων και το ποσοστό των ημερήσιων εμβολιασμών ως μερίδιο επί του συνολικού πληθυσμού κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα (θα επανέλθουμε παρακάτω).
Αυτό που απέφυγε επιμελώς να σχολιάσει ήταν τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού στις ευάλωτες ηλικιακά ομάδες. Δεν πέρασαν 24 ώρες από το δημοσίευμα και η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου δικαίωσε έμμεσα την ΑΥΓΗ μιλώντας για «κενά στον εμβολιασμό των ενηλίκων και μάλιστα των υπερηλίκων» που «πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη» (10.5.21).
Τα στοιχεία για τα οποία δεν δίνει εξηγήσεις η κυβέρνηση
Ποια είναι αυτά τα «κενά»; Η κ. Θεοδωρίδου δεν θέλησε (;) να επεκταθεί. Το δεδομένο είναι ότι στην Ελλάδα έχει εμβολιαστεί με τουλάχιστον μία δόση μόλις το 63,5% των πολιτών άνω των 80 ετών και το 64,9% στις ηλικίες 70-79. Ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πάνω από 74%, ενώ σε πολλές χώρες, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία, το Βέλγιο, η Δανία, η Φινλανδία και η Μάλτα, ξεπερνά το 90%.
Είναι δε ανησυχητικό ότι το ποσοστό των ατόμων άνω των 80 ετών στην Ελλάδα που έχει λάβει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου αυξήθηκε μόλις κατά τέσσερις μονάδες τον τελευταίο μήνα (από το 59,2% στις αρχές Απριλίου στο 63,1% στις αρχές Μαΐου).
Το χαμηλό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης σε μεγαλύτερες ηλικίες αποτυπώνεται και στα δεδομένα των θανάτων από Covid-19: τις τελευταίες εβδομάδες καταγράφονται κατά μέσο όρο ημερησίως 7 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους στην Ελλάδα. Κατά την ίδια περίοδο, ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση φθίνει συνεχώς κάτω των 6 και έχει πλέον αγγίξει τους 3,7.
Την Πέμπτη 13.5, λίγες δηλαδή ώρες πριν από την έναρξη της τουριστικής περιόδου στη χώρα μας, οι (ανταγωνιστικές, ως προς την προσέλκυση τουριστών) Πορτογαλία και Ισπανία κατέγραφαν 0,21 και 1,96 θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού αντίστοιχα (σε εβδομαδιαίο κυλιόμενο μέσο όρο), ενώ η Ελλάδα 6,13 (βλέπε πίνακα 1).
Η κυβέρνηση δεν τόλμησε επίσης να αμφισβητήσει το γεγονός ότι η χώρα μας είναι σήμερα 21η στις 27 χώρες της Ε.Ε. ως προς το ποσοστό του πληθυσμού (25,09% στις 11.5) που έχει κάνει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου. Στοιχείο που έφερε σε δύσκολη θέση τον υπουργό Τουρισμού Χ. Θεοχάρη, κατά τη συνέντευξη που παραχώρησε στο BBC.
«Παρότι είναι ικανοποιητικός ο εμβολιαστικός ρυθμός μετά το Πάσχα, το πρόβλημα θα ξεκινήσει όταν θα φτάσουμε στο 50% του πληθυσμού και θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε τη δυσπιστία των υπολοίπων. Χρειάζεται κατάλληλα μέτρα από τώρα και επικοινωνιακές στρατηγικές που να κάμψουν τη δυσπιστία και τις αντιρρήσεις των συμπολιτών μας ώστε να προσέλθουν για εμβολιασμό. Εάν δεν χτίσουμε ένα 60% τουλάχιστον μέχρι τον Αύγουστο, ενδεχομένως να έχουμε προβλήματα το ερχόμενο φθινόπωρο», προειδοποιεί μέσω της ΑΥΓΗΣ ο καθηγητής Πνευμονολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Νίκος Τζανάκης.
Ο κ. Τζανάκης κάνει έκκληση «να υλοποιηθούν στρατηγικές προσέγγισης των υπερηλίκων και των ευάλωτων ανθρώπων κυρίως μέσω της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) ώστε να καλυφθούν οι εμβολιαστικές ανάγκες όσων, για λόγους ευαλωτότητας, δεν μπορούν να προσέλθουν για εμβολιασμό και, κατά δεύτερον, να πειστούν να εμβολιαστούν όσοι (από παραπληροφόρηση) δυσπιστούν». Η αξιοποίηση των μηχανισμών ΠΦΥ θα είναι καίριας σημασίας, κατά τον καθηγητή Πνευμονολογίας, για να βελτιωθούν τα πράγματα.
Κικίλιας statistics
Την Τετάρτη 12.5, δύο μέρες μετά τους προβληματισμούς της κ. Θεοδωρίδου, ο υπουργός Υγείας δεν δίστασε να θριαμβολογήσει εκ νέου, καθώς «τις τελευταίες 7 ημέρες η χώρα μας βρίσκεται στην 4η θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους, σύμφωνα με τα στοιχεία του Our World in Data».
Προσέξτε την αλχημεία: Πράγματι, η χώρα μας είναι τις τελευταίες ημέρες ψηλά στους εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους. Αν δει κάποιος όμως τη συνολική εικόνα, από την αρχή δηλαδή των εμβολιασμών μέχρι σήμερα (και όχι στο διάστημα που... βολεύει τον κ. Κικίλια), η Ελλάδα κατρακυλάει στην 19η θέση μεταξύ των «27» με 38,12 δόσεις εμβολίων ανά 100 κατοίκους (βλέπε πίνακα 2).
Ο κ. Κικίλιας πρόσθεσε ότι «στο ποσοστό του πληθυσμού που είναι πλήρως εμβολιασμένο, η Ελλάδα είναι στην 8η θέση από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Πρόκειται για τη δεύτερη αλχημεία. Όπως παρατηρεί στην ΑΥΓΗ ο καθηγητής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Βασίλης Τσαουσίδης, «αν έχουμε εμβολιάσει πράγματι περισσότερους με διπλή δόση σε σχέση με άλλες χώρες, εφόσον αποδεικνύεται ότι είμαστε προς το τέλος στον συνολικό αριθμό εμβολιασμών (21η χώρα στις 27 της Ε.Ε.), σημαίνει πρακτικά ότι ξεκινήσαμε καλύτερα και έχουμε πέσει πάρα πολύ - και επίσης ότι, αναπόφευκτα, θα υστερήσουμε σε ποσοστό πλήρως εμβολιασμένων στη συνέχεια».
Για παράδειγμα, εξηγεί, «αν έκανε μέχρι σήμερα 100 εμβολιασμούς η Ελλάδα και 100 η Γερμανία και η Ελλάδα έχει κάνει 60 εμβόλια για δύο δόσεις (30 + 30), ενώ η Γερμανία 40 (20 + 20), σημαίνει ότι στα επόμενα 100 εμβόλια η Γερμανία μπορεί να εμβολιάσει πλήρως 60 άτομα, ενώ η Ελλάδα 40».
«Τον Φεβρουάριο η Ελλάδα ήταν 4η - 5η στους εμβολιασμούς, γι’ αυτό έχουμε βρεθεί μπροστά και στο ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων. Το σημαντικό κριτήριο είναι οι εμβολιασμοί που κάνει κάθε χώρα ανά 100 κατοίκους», υποστηρίζει ο Β. Τσαουσίδης.
Επισημαίνει ότι, καθώς η χώρα μας έχει πράγματι ανεβάσει τους εμβολιαστικούς της ρυθμούς τις τελευταίες ημέρες, «μπορεί να προλάβει να ξεκολλήσει από τον πάτο. Αν πατήσει φρένο στους υψηλούς ρυθμούς θανάτων που έχει εδώ και 2-3 μήνες, ίσως το καλοκαίρι να μην πάει εντελώς χαμένο». Ως λύση, ο κ. Τσαουσίδης προτείνει τον εκτός σειράς εμβολιασμό ηλικιωμένων και υπερηλίκων που το επιθυμούν.
Από τα μέσα Ιουνίου η πτώση στους «σκληρούς» δείκτες
Τα μαθηματικά, όπως αποδείξαμε, δεν ευνοούν την κυβέρνηση, γι’ αυτό και έφτασε να συγκρίνει εντελώς αυθαίρετα την Ελλάδα με τις χώρες της G20 (Γεραπετρίτης, ΣΚΑΪ, 13.5.21)!
Παράλληλα, οι επιστήμονες ανησυχούν διότι, αφότου άρχισε, μετά τις 10 Απριλίου, η αργή αλλά ομαλή αποκλιμάκωση, υπάρχει ξανά αυξητική τάση στα κρούσματα, χωρίς να έχει ενσωματωθεί πλήρως στην επιδημιολογική εικόνα η επίδραση της κινητικότητας του Πάσχα και του ανοίγματος της εστίασης.
Σήμερα, τα κρούσματα έχουν υποχωρήσει κατά 30% από την υψηλότερη τιμή τους, οι εισαγωγές στα νοσοκομεία κατά 35 % και οι διασωληνωμένοι ασθενείς με Covid-19 κατά 20%. Η αύξηση ή η στασιμότητα στα (υψηλά) κρούσματα ίσως, ελπίζουν οι επιστήμονες, να μην επιδράσει αρνητικά στους «σκληρούς» δείκτες (νοσηλείες, διασωληνώσεις, θάνατοι).
«Η ελπίδα είναι ότι με τους εμβολιασμούς και την επιδημιολογική επιτήρηση μέσω των self tests, αλλά και την τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων, θα εξουδετερώσουμε την αυξημένη μεταδοτικότητα λόγω των κοινωνικών επαφών που αυξάνονται», αναφέρει ο Ν. Τζανάκης. Εκτιμά ότι μετά τις 15 Ιουνίου, με το 30% του πληθυσμού να έχει ήδη καλή ανοσιακή απόκριση (όντας πλήρως εμβολιασμένο), θα καταγραφεί σημαντική κατασταλτική επίδραση στους πανδημικούς δείκτες.
Τονίζει ωστόσο ότι δεν πρέπει να δίνεται υπερβολικό βάρος στην επιδημιολογική επιτήρηση με τα self tests αλλά «να λογίζονται ως βοηθητικά εργαλεία, επικουρικά των άλλων δύο, πιο αξιόπιστων εξετάσεων» και επαναλαμβάνει την πρόταση να μπορούν «να παραγγέλνονται τα μοριακά τεστ από οποιονδήποτε γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας, ακόμα και στην πιο μικρή ένδειξη νόσησης του πολίτη».
«Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες τα μοριακά τεστ γίνονται ακόμα και αν ο πολίτης προσέλθει από μόνος του για να κάνει αυτόν τον έλεγχο, είναι ένα θέμα που θα μπορούσαμε να τα πάμε καλύτερα σαν χώρα», καταλήγει ο κ. Τζανάκης.
