«Νίκησε η δημοκρατία» στην Τουρκία, όπως είπε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αργά τη νύχτα της Κυριακής από τα κεντρικά γραφεία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στην Άγκυρα, για να χρυσώσει στους οπαδούς του το χάπι της ήττας. Όπως, σχεδόν σαράντα χρόνια πριν, ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου έλεγε ότι «νίκησε η Τοπική Αυτοδιοίκηση» όταν το ΠΑΣΟΚ έχανε τους μεγάλους δήμους της χώρας από την τότε αντιπολίτευση. Στις δημοτικές εκλογές της Κυριακής ήταν σαφέστατη η επικράτηση της τουρκικής αντιπολίτευσης - και τεράστια η ανακούφιση του έξω κόσμου, καθώς συνειδητοποίησε ότι δεν είναι και τόσο παντοδύναμος ο Ερντογάν.
Η χώρα βάφτηκε κόκκινη
Εντυπωσιακά ήταν τα ποσοστά που πήρε το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) σε παντουρκικό επίπεδο, 37,7%, τα υψηλότερα αυτόν τον αιώνα, ενώ για πρώτη φορά από τότε που ανέβηκε στην εξουσία το ΑΚΡ του Ερντογάν αναδεικνύεται δεύτερο κόμμα (με 35,4%) σε κάποια εκλογική αναμέτρηση. Ο χάρτης της Τουρκίας βάφτηκε κόκκινος (από το χρώμα τού -ας πούμε- σοσιαλδημοκρατικού CHP) στις ακτές του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου και μωβ (από το χρώμα τού νέου Δημοκρατικού Κόμματος των Κούρδων) στα ανατολικά σύνορα της χώρας, με το ΑΚΡ να κρατάει τον Πόντο και την κεντρική Τουρκία. Από τις 30 μεγάλες πόλεις, που είναι και μητροπολιτικοί δήμοι, η κεμαλική αντιπολίτευση πήρε τις 15, μεταξύ αυτών την Κωνσταντινούπολη -που ήταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος-, την Άγκυρα, τη Σμύρνη, την Αττάλεια, τα Άδανα, αλλά και την Προύσα, που θεωρείτο προπύργιο του ισλαμικού ΑΚΡ. Επιπλέον πήρε και 11 επαρχίες. Αντιθέτως, το κόμμα του Ερντογάν όχι μόνο δεν κατάφερε να πάρει πίσω την Πόλη, που ήταν και το μεγάλο στοίχημα του Τούρκου Προέδρου, αλλά έχασε και τους μισούς δήμους που είχε το 2019. Συνολικά το ΑΚΡ πήρε 11 από τους 30 μητροπολιτικούς δήμους και 12 επαρχίες, ενώ έχασε έναν δήμο και μία επαρχία από το -επίσης ισλαμικό- Κόμμα Νέας Ευημερίας (YRP), το οποίο ανήκει στον γιο τού μέντορα του Ερντογάν, Φατίχ Ερμπακάν.
Η στάση των Κούρδων
Τις δυνάμεις του κράτησε, τρόπον τινά, το Δημοκρατικό Κόμμα των Κούρδων, το διάδοχο σχήμα του HDP του φυλακισμένου Σελαχατίν Ντεμιρτάς, που επικράτησε σε 10 επαρχίες, αλλά πήρε πολύ χαμηλό ποσοστό στις δυτικές μεγαλουπόλεις και κυρίως στην Κωνσταντινούπολη. Προφανώς τα εκατομμύρια των Κούρδων της Πόλης αποφάσισαν να στηρίξουν τον νυν -και επόμενο- δήμαρχο Εκρέμ Ιμάμογλου από το CHP κι όχι τον υποψήφιο που κατέβασε το Δημοκρατικό Κόμμα.
Ο μεγάλος νικητής
Θριαμβευτής αυτής της εκλογικής αναμέτρησης ήταν αναμφισβήτητα ο Ιμάμογλου, ο οποίος όχι μόνο κατάφερε να διατηρήσει την εξουσία στην Κωνσταντινούπολη, κόντρα στον εκλεκτό τού Ερντογάν, Μουράτ Κουρούμ, και παρά το γεγονός ότι ο Τούρκος Πρόεδρος όργωσε προεκλογικά την Πόλη, αλλά πήρε πάνω από το 50% των ψήφων και κέρδισε σχεδόν όλα τα δημοτικά διαμερίσματα. Κάτι που δεν είχε καταφέρει το 2019. «Αυτή δεν είναι παρά μόνο η αρχή», τραγουδούσε το πλήθος το βράδυ της Κυριακής μπροστά στο δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Κι αυτό διότι το όνειρο της αντιπολίτευσης είναι να απαλλαγεί επιτέλους από τον Ερντογάν - και φαίνεται ότι στο πρόσωπο του Ιμάμογλου αναβιώνει αυτή η ελπίδα. Ο δήμαρχος της Πόλης είναι ο μόνος που έχει καταφέρει να κερδίσει τρεις φορές τον Ερντογάν. Δύο το 2019, όταν ο Τούρκος Πρόεδρος αμφισβήτησε την πρώτη καταμέτρηση, και μία την Κυριακή.
Να σημειωθεί, πάντως, ότι οι προεδρικές εκλογές στην Τουρκία κανονικά θα διεξαχθούν το 2028, κάτι που φρόντισε να υπογραμμίσει ο Ερντογάν στην ομιλία του της ήττας. Ο Τούρκος Πρόεδρος εμφανίστηκε στοχαστικός και με διάθεση αυτοκριτικής, είπε ότι η ήττα στις δημοτικές είναι «καμπή» για το ΑΚΡ κι ότι το κόμμα του έχει τέσσερα χρόνια μπροστά του «να ζυγίσει τα μηνύματα που έστειλε ο λαός και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα». Φιλοκυβερνητικοί Τούρκοι αναλυτές υπογράμμιζαν χθες ότι ήταν αναμενόμενο να πληρώσει το ΑΚΡ την οικονομική πολιτική του Ερντογάν και του υπουργού των Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ, ο οποίος είναι ο εκλεκτός των αγορών και αυτός που θα βγάλει γρήγορα τη χώρα από την κρίση. Υποτίθεται, όμως, ότι μέχρι το 2028 ο Σιμσέκ θα τα έχει καταφέρει και οι Τούρκοι θα το καταλάβουν στο πορτοφόλι τους. Επιπλέον, υποτίθεται ότι το 2028 ο Ερντογάν δεν θα είναι εκ νέου υποψήφιος.
Οι τουρκικές δημοτικές εκλογές και η Ελλάδα
Το ενδιαφέρον της Ευρώπης και της Ελλάδας για τις δημοτικές εκλογές στην Τουρκία ήταν τεράστιο, κάτι που δεν συνηθίζεται για τις τοπικές εκλογικές αναμετρήσεις σε τρίτες χώρες. Ωστόσο, σχεδόν όλοι ήθελαν να δουν την παντοδυναμία του «δύσκολου» εταίρου Ερντογάν να τσαλακώνεται - και δεν απογοητεύτηκαν. Αλλά ούτε έσπευσαν να πανηγυρίσουν, καθώς το σαβουάρ βιβρ μεταξύ συμμάχων -η Τουρκία ανήκει, ως γνωστόν, στο ΝΑΤΟ- επιβάλλει να κρύβει κανείς τη χαρά του για τις ήττες του άλλου. Στην Αθήνα, κυβέρνηση και αντιπολίτευση άφησαν τον σχολιασμό των τουρκικών δημοτικών εκλογών στους αναλυτές. Με λίγες εξαιρέσεις, όπως ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος συνεχάρη τον Εκρέμ Ιμάμογλου για την επανεκλογή του, την οποία χαρακτήρισε σημαντική νίκη της Δημοκρατίας στην Τουρκία.
