Θα μπορούσε να είναι μέρος του σεναρίου μιας αμερικανικής σαπουνόπερας με τα κονσερβοποιημένα χειροκροτήματα ή γελάκια, αν δεν ήταν κομμάτι ενός μακροχρόνιου δράματος με πολύ αίμα. Ο Τζο και ο Μπίμπι περνούν μια ταραγμένη σχέση, μιλούν στα τηλέφωνα, διαφωνούν, ο ένας δίνει συμβουλές και παραινέσεις, ο άλλος παραπονιέται συνέχεια για την εγκρατή στάση τού άλλου, κάποια στιγμή φτάνουν και να μη… μιλιούνται. Έστω για λίγες ώρες. Μετά κάποιοι προσπαθούν να τους ξαναφέρουν κοντά.
Το ψήφισμα 2728 του Συμβουλίου Ασφαλείας, με το οποίο ζητείται η κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του Ραμαζανιού, δεν έχει χαρακτήρα απόφασης ούτε μοιάζει ότι θα αλλάξει τη στάση του Ισραήλ, αλλά το γεγονός ότι αυτή τη φορά η αντιπροσωπεία των ΗΠΑ δεν άσκησε το δικαίωμα του βέτο προκάλεσε την οργή του Μπενιαμίν Νετανιάχου και έδωσε αφορμή για πολλά ακραία σενάρια για το μέλλον.
Μια παλιά ιστορία
Μπορεί οι ΗΠΑ να έχουν παραδοσιακά αναλάβει τον ρόλο του προστάτη του κράτους του Ισραήλ αλλά οι σχέσεις των δύο κυβερνήσεων δεν ήταν μονίμως ανέφελες. Χαρακτηριστικότερο και πιο πρόσφατο παράδειγμα ήταν η διαφωνία σε σχέση με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που η Ουάσιγκτον αντιμετώπιζε ως εγγύηση για τη μη ανάπτυξη πυρηνικού οπλοστασίου από την Τεχεράνη, ενώ στο Τελ Αβίβ πίστευαν ότι το αποτέλεσμα θα είναι ακριβώς το αντίθετο.
Το αποκορύφωμα αυτής της διάστασης ήταν το 2017, όταν ο Νετανιάχου επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον και μίλησε και στα δύο σώματα του Κογκρέσου επικρίνοντας δημόσια την πολιτική του Λευκού Οίκου. Ο τότε Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα είχε αποφασίσει να μην τον δεχτεί στο προεδρικό μέγαρο, κάτι που θεωρήθηκε ως η σημαντικότερη κρίση στις σχέσεις των δύο χωρών.
Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ σταμάτησαν να χρηματοδοτούν με πολλά δισεκατομμύρια τον χρόνο την άμυνα του Ισραήλ. Αλλωστε και το περιβόητο σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας «Iron Dome» είναι «made in USA». Και φυσικά δεν πρόκειται να σταματήσει να υποστηρίζεται και τώρα, παρά την προειδοποίηση του Τζο Μπάιντεν ότι οι χώρες που λαμβάνουν στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ θα πρέπει να παρέχουν σοβαρές και αξιόπιστες εγγυήσεις για την τήρηση του Διεθνούς Δικαίου. Eδώ η σχέση παραμένει ακόμα «σιδερένια».
Τέτοιες αντιφάσεις είναι που έχουν ωστόσο εξοργίσει ένα μεγάλο μέρος της εκλογικής βάσης του Δημοκρατικού Κόμματος και έκαναν την Ανέλ Σελίν, υψηλόβαθμο στέλεχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, να γίνεται η δεύτερη από το υπουργείο της που παραιτείται εκδηλώνοντας δημόσια τη διαφωνία της με την αμερικανική στάση απέναντι στην αιματοχυσία στη Γάζα. Αλλωστε, την ίδια μέρα, ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ Φόλκερ Τουρκ ουσιαστικά κατηγορούσε το Ισραήλ ότι προχωρά σε έγκλημα πολέμου, χρησιμοποιώντας την πείνα ως όπλο και μάλιστα ενάντια σε αμάχους.
Η αγωνία για τη Ράφα
Το πόσο ανάγκη έχει το Ισραήλ την αμερικανική υποστήριξη για να συνεχίσει τον πόλεμο στη Γάζα αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι ενώ στην αρχή ο Νετανιάχου, οργισμένος, ανέβαλε την επίσκεψη αντιπροσωπείας στις ΗΠΑ, προκειμένου να συζητηθεί η σχεδιαζόμενη επίθεση στη Ράφα, δύο μέρες μετά ζήτησε τελικά να γίνει ένα τέτοιο ραντεβού.
Μια τέτοια επιχείρηση θα έχει συντριπτικές συνέπειες, όχι μόνο για το ίδιο το Ισραήλ, που μπορεί να το οδηγήσει σε μια πολιτική καταστροφή, όπως προειδοποιούν πολλοί, αλλά και για πολλές γειτονικές χώρες και φυσικά και για τις ΗΠΑ. Συνεπώς η συνεννόηση είναι προϋπόθεση πριν από κάθε βήμα, αλλά η έκβαση δεν θα είναι απαραίτητα προβλέψιμη. Δεν είναι ένα ζήτημα που έχει να κάνει απλώς με τον προεκλογικό αγώνα. Αλλωστε και ο Τραμπ φαίνεται να προτιμά να «τελειώνει» αυτή η ιστορία, όπως είπε κάποια στιγμή.
Το πρόβλημα για την Ουάσιγκτον είναι πολύ βαθύτερο και φυσικά δεν είναι άσχετο με το όνομα Νετανιάχου. Από τη μια, επιδεικνύεται η αδυναμία της να παρέμβει δυναμικά στις εξελίξεις, κάτι που υποσκάπτει το «πλανητικό» κύρος της και το πώς την βλέπουν οι άλλες χώρες της περιοχής. Από την άλλη -και αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο-, ανατρέπει ένα ευρύτερο σχέδιο που φαινόταν να έχει εξυφάνει για την περιοχή και βασιζόταν κατ’ αρχήν στην εξομάλυνση των σχέσεων Ισραήλ -Σαουδικής Αραβίας, με παράπλευρο κέρδος την απομόνωση του Ιράν και την άσκηση μεγαλύτερης πίεσης προς αυτό. Το σχέδιο αυτό έχει ματαιωθεί και μια επιπλέον, όχι αμελητέα, συνέπεια είναι η στενότερη προσέγγιση Μόσχας και Τεχεράνης.
Το ερώτημα είναι αν ο Μπάιντεν θα βρει το θάρρος αλλά και τη μέθοδο να πιέσει περισσότερο τον Νετανιάχου σε μια λογική εγκατάλειψης ακραίων λύσεων. Φαντάζει δύσκολο να βρει αυτό το θάρρος ο Αμερικανός Πρόεδρος όσο ο πρωθυπουργός του Ισραήλ συνεχίζει με μια πολιτική των άκρων, με πυρήνα την άρνηση της λύσης των δύο κρατών, μια προσέγγιση που μοιάζει να την έχει ταυτίσει με τη δική του πολιτική επιβίωση.
