Όταν ξεκινούσε ο πόλεμος στην Ουκρανία με την εισβολή των ρωσικών δυνάμεων, κανείς δεν προέβλεπε ότι αυτή η σύγκρουση θα μπορούσε να κρατήσει για χρόνια. Τώρα, έχοντας συμπληρώσει πια έξι εβδομάδες από το χτύπημα της Χαμάς στο Ισραήλ και την επίθεση του τελευταίου στη Γάζα, ο φόβος για μια δεύτερη σύγκρουση μακράς διαρκείας αρχίζει και διαχέεται στον πλανήτη. Ακόμα κι αν σταματήσουν ή περιοριστούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, οι πληγές που άνοιξαν θα χρειαστούν χρόνια για να κλείσουν, οι σχέσεις που πάγωσαν δεν θα ζεσταθούν ανώδυνα και οι νέες συνθήκες θα απαιτήσουν εξαιρετική φαντασία και ευελιξία προσαρμογής.
Προφανώς αυτά είχαν στο μυαλό τους ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και ο Κινέζος ομόλογός του Σι Τζινπίνγκ όταν συναντήθηκαν την περασμένη Τετάρτη στο Σαν Φρανσίσκο, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του Φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού (APEC). Με λίγα λόγια, οι δύο πλευρές που εδώ και χρόνια συντηρούν μια αμοιβαία αντιπαλότητα σε μια σειρά από τομείς θεωρούν πως δεν είναι καιρός για να ανοίξουν νέα μέτωπα. Το ζητούμενο είναι μια σταθεροποίηση των σχέσεων ακόμα κι αν στη βάση τους διατηρηθούν εκκρεμείς αντιπαλότητες.
Αγάπα τον εχθρό σου
Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι μπαίνουμε σε μια νέα άνοιξη των σινοαμερικανικών σχέσεων ή έστω σε μια φάση εξομάλυνσης, που θα αρχίσει να σβήνει διαφωνίες και να ανοίγει μονοπάτια συνεργασίας. Οι ΗΠΑ βλέπουν με καχυποψία την ανάμειξη της Κίνας στη Μέση Ανατολή ή την προσπάθειά της να πρωταγωνιστήσει στη διεύρυνση και στην ενίσχυση του ρόλου των BRICS. Αυτά είναι πλέον δεδομένα που δεν μπορεί να αποτρέψει, οπότε θα πρέπει να συμβιώσει μαζί τους, στη λογική «κράτα τους εχθρούς σου κοντά σου».
Λογικά και οι δύο πλευρές θα ήθελαν να υπάρξουν εξελίξεις που θα σηματοδοτούν το τέλος των σύγχρονων συγκρούσεων. Οι ΗΠΑ βίωσαν στη Γάζα ακόμα μία αποτυχία της εξωτερικής τους πολιτικής, που τους υπενθύμισε ότι δεν είναι η αδιαφιλονίκητη υπερδύναμη που όλοι χορεύουν στον σκοπό της. Για τον Τζο Μπάιντεν είναι μια προεκλογική χρονιά και η πιθανή δημαγωγική εκμετάλλευση της παγκόσμιας αναστάτωσης από τον Ντόναλντ Τραμπ θα τον υποχρέωνε ίσως σε εσωτερικές αντιπαραθέσεις τις οποίες θα προτιμούσε να αποφύγει. Ούτε φυσικά ενθουσιάζει κανέναν στην Ουάσιγκτον η ιδέα να στείλουν στη σφιχτή αγκαλιά της Μόσχας το Πεκίνο. Έτσι, ο Τζο Μπάιντεν εκτίμησε την ευθύτητα του Σι Τζινπίνγκ και ο τελευταίος παράφρασε με τον τρόπο του τη φράση «κάντε μπίζνες και όχι πόλεμο» και εμφανίστηκε βέβαιος «ότι από τη στιγμή που ανοίγει η πόρτα του διαλόγου δεν θα ξανακλείσει. Η φιλία μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ δεν πρόκειται να εκτροχιαστεί».
Το τι σημαίνουν πρακτικά όλα αυτά σε έναν πλανήτη που οι εκτροχιασμοί γίνονται όλο και συχνότεροι θα φανεί το επόμενο διάστημα. Οι πληροφορίες αμερικανικών ΜΜΕ για συνάντηση το επόμενο διάστημα του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν με τον Κινέζο ομόλογό του, με στόχο την καλύτερη μεταξύ τους επικοινωνία, είναι προφανώς μια προσπάθεια να πείσουν ότι κάτι καινούργιο αχνοφαίνεται στον ορίζοντα. Αλλά ακόμα φαντάζει αρκετά θαμπό.
