Η απόρριψη του προτεινόμενου νέου Συντάγματος της Χιλής, που θα αντικαθιστούσε το υπάρχον που φέρει ακόμα τη σφραγίδα του δικτάτορα Πινοτσέτ είναι αναμφισβήτητα μια ήττα για τις δημοκρατικές δυνάμεις της χώρας και επιβεβαιώνει ότι η πορεία της Λατινικής Αμερικής προς τον εκδημοκρατισμό, που διαφαινόταν να αποκτά νέα δυναμική τα τελευταία χρόνια μόνο ευθύγραμμη δεν είναι.
Η έκπληξη δεν είναι τόσο το «Όχι» στο νέο Σύνταγμα, όσο το μεγάλο ποσοστό που συγκέντρωσε αυτό, σχεδόν 62%. Αποδεικνύεται έτσι ότι οι συντηρητικές δυνάμεις παραμένουν ισχυρές στην χώρα ειδικά, όταν συνασπίζονται με τους νοσταλγούς της χούντας. Σίγουρο είναι ότι διαθέτουν και τα μέσα και τους μηχανισμούς για να μπλοκάρουν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, όπως έδειξε και η υπεροπλία τους σε επικοινωνιακό και προπαγανδιστικό επίπεδο κατά τη διάρκεια της «προεκλογικής» περιόδου.
Η απόρριψη της πρότασης που είχε προκύψει μέσα από τη νέα Συντακτική Συνέλευση αναστέλλει τη διαδικασία κατάρτισης ενός νέου θεμελιώδους νόμου, που ξεκίνησε έπειτα από την εξέγερση του 2019 ενάντια στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο της χώρας, το οποίο ωφελεί τους πλουσιότερους, τροφοδοτεί τις κοινωνικές ανισότητες και κρατά στο περιθώριο τους αυτόχθονες, που αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι πληθυσμού. Όμως, το «όχι» δεν συνεπάγεται οριστικό πάγωμα των μεταρρυθμίσεων, τουλάχιστον με βάση την επιθυμία των δημοκρατικών δυνάμεων στη χώρα.
Ο 36χρονος πρόεδρος Γκαμπριέλ Μπόριτς φαινόταν να βλέπει το «κακό» να έρχεται και είχε ήδη προαναγγείλει ότι η διαδικασία δεν θα σταματήσει, αφού όπως ανακοίνωσε θα ζητήσει από τη Βουλή να ξεκινήσει νέα αναθεωρητική διαδικασία με την εκλογή νέας Συντακτικής Συνέλευσης, η οποία θα αναλάβει να καταρτίσει νέο κείμενο. Πάντως ακόμα και αν συμβεί κάτι τέτοιο η ουσία είναι ότι η πορεία εκδημοκρατισμού θα «φρενάρει» για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα. Οι πιο απαισιόδοξοι μάλιστα θεωρούσαν ότι επρόκειτο για μια ευκαιρία του τύπου «Τώρα ή ποτέ».
Υπενθυμίζεται ότι σε άλλο δημοψήφισμα, τον Οκτώβριο του 2020, η συντριπτική πλειοψηφία είχε ταχθεί υπέρ της κατάρτισης ενός νέου Συντάγματος με ποσοστό σχεδόν 79%, καθώς το ισχύον θεωρείται τροχοπέδη για οποιαδήποτε κοινωνική και πολιτική μεταρρύθμιση.
