Η παρουσία του «εκλεκτού» του Τζο Μπάιντεν για το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, στην ψηφιακή συνεδρίαση του Κογκρέσου που θα οδηγήσει στην επικύρωση της τοποθέτησής του, έδειξε τις αδρές κατευθύνσεις που θα κινηθεί η εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον το επόμενο διάστημα. Η διοίκηση Μπάιντεν θα σταματήσει να απομακρύνεται από τους συμμάχους των ΗΠΑ και θα ηγηθεί ξανά στους διεθνείς οργανισμούς, αντί να απέχει, να απομονώνεται, σημείωσε ο Μπλίνκεν.
Ο Μπλίνκεν συνέθεσε ένα τρίπτυχο προτεραιοτήτων, την αναζωογόνηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ μετά από μία τετραετία πολιτικής με βάση τις προσωπικές επαφές Τραμπ και των υπουργών του: την αποκατάσταση της εικόνας της αμερικανικής διπλωματίας μετά τα τραύματα, την δυσπιστία και την ενόχληση που προκαλούσαν οι πολιτικές Τραμπ, καθώς και την επιστροφή στην παραδοσιακή πρακτική της εκτενούς συνεργασίας με την Γερουσία.΅Ταπεινότητα και αποφασιστικότητα πρέπει να είναι οι δύο πλευρές της ηγεσίας των ΗΠΑ στον κόσμο, όπως είπε χαρακτηριστικά ο Μπλίνκεν. «Ταπεινότητα επειδή έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε στο δικό μας σπίτι για να βελτιώσουμε το πώς στεκόμαστε στο εξωτερικό ... αποφασιστικότητα επειδή οι ΗΠΑ στα καλύτερά τους έχουν περισσότερες δυνατότητες από κάθε άλλη χώρα να κινητοποιήσουν τρίτους για ένα κοινό όφελος».
Οι μεγάλες διεθνείς προκλήσεις θα απαιτήσουν διεθνείς συνεργασίες, από την αντιμετώπιση της πανδημίας ως την στάση απέναντι στην Κίνα, από την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της δημοκρατικής διακυβέρνησης μέχρι την αντιμετώπιση απειλών από το Ιράν, την Ρωσία, την Βόρεια Κορέα. Πολύ περισσότερο, για την αντιμετώπιση της απειλής της κλιματικής αλλαγής για την ύπαρξη της ίδιας της ανθρωπότητας, όπως περιέγραψε ο ίδιος.
Κίνα και Ταϊβάν
Προανήγγειλε επίσης επανεξέταση των επιλογών της τελευταίας στιγμής του Μάικ Πομπέο ειδικά στην περίπτωση της Ταϊβάν. Οι ΗΠΑ στηρίζουν την νησιωτική δημοκρατία που η Κίνα θεωρεί τμήμα της για το οποίο δεν έχει επί του παρόντος τον έλεγχο, όπως στο παρελθόν το Χονγκ Κονγκ, ωστόσο όπως είπε ο Μπλίνκεν θα παραμείνουν ιδιαίτερα προσεκτικές στις κινήσεις τους, προκειμένου να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους στην αντιπαράθεση με το Πεκίνο σε μεγάλο εύρος ζητημάτων. Πίσω από τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων (Ουιγούροι και άλλες μειονότητες, καταστολή δημοκρατικών κινημάτων στο Χονγκ Κονγκ, κ.ά.) «κρύβονται πολύ μεγαλύτερες «απειλές», όπως η επιθετική επέκταση του δανεισμού με κινεζικά κεφάλαια, η βιομηχανική κατασκοπεία και συνολικά το «χτίσιμο» μίας εικόνας «εναλλακτικής της δημοκρατίας» σύγχρονης λειτουργίας του κράτους και της οικονομίας. «Αναμφίβολα η Κίνα αποτελεί την σημαντικότερη πρόκληση για τις ΗΠΑ από οποιοδήποτε άλλο κράτος, σε επίπεδο συμφερόντων», τόνισε Μπλίνκεν. «Υπάρχουν εντεινόμενες διαφορές στις σχέσεις μας, πέραν αυτών του υγιούς ανταγωνισμού και της συνεργασίας όπου υπάρχει κοινό συμφέρον».
Ιράν
Οι ΗΠΑ δεν θα βιαστούν να αποφασίσουν εάν θα επιστρέψουν στην συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, «απέχουμε πολύ από αυτό το σημείο», είπε ο Μπλίνκεν, ο νέος πρόεδρος θα ελέγξει πρώτα τι πραγματικά έχει κάνει το Ιράν, αν την τηρεί ή αν προτίθεται να επιστρέψει σε αυτήν, πριν αποφασίσουμε. Τελικός στόχος κατά τον ίδιο θα πρέπει να είναι μία συμφωνία που θα περιλαμβάνει επίσης τον περιορισμό του προγράμματος ανάπτυξης πυραύλων του Ιράν και την ενίσχυση περιφερειακών συμμάχων του, όπως η Χεζμπολάχ στο Λίβανο, ο Άσαντ στη Συρία, οι Χούθι στην Υεμένη, κτλ.
Ρωσία και Ουκρανία
Το επείγον να διευθετηθεί θέμα είναι η θέση της Ουάσιγκτον για την διαχείριση του πυρηνικού οπλοστασίου της ίδιας και της Μόσχας, καθως η τρέχουσα συμφωνία εκπνέει τις επόμενες εβδομάδες. Ο Μπλίνκεν ωστόσο αναφέρθηκε σε σειρά άλλων θεμάτων, όπως η νέα σύλληψη του Ναβάλνι. «Λέει πολλά το πόσο δείχνει ο Πούτιν να φοβάται ένα μόνο άτομο», όπως είπε χαρακτηριστικά. Παρότι δεν ρωτήθηκε σχετικά με την νέα μεγάλης κλίμακας κυβερνοεπίθεση που δέχθηκαν οι ΗΠΑ και αποδίδεται στη Ρωσία από πολλούς αναλυτές, ο Μπλίνκεν σημείωσε ότι «όσον αφορά τις προκλήσεις που μας θέτει η Ρωσία, υπάρχουν πολλά να συζητηθούν και είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα της νέας διοίκησης».
Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να εξοπλίζουν και να εκπαιδεύουν τον στρατό της Ουκρανίας όπως επί Τραμπ και να εξασφαλίζουν στην χώρα δυνατότητες άμυνας που περιλαμβάνουν χρήση φονικών όπλων, ξεκαθάρισε ο Μπλίνκεν.
Ισραήλ και Παλαιστίνη
Ο Μπλίνκεν απάντησε ευθέως «ναι» στο αν θα διατηρήσει τις δύο κινήσεις-σοκ του Τραμπ στο Παλαιστινιακό, δηλαδή την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ (παρότι και οι Παλαιστίνιοι την θεωρούν πρωτεύουσά τους) και την εγκατάσταση εκεί της πρεσβείας των ΗΠΑ (που μετέφερε ο απερχόμενος πρόεδρος από το Τελ Αβίβ). Με αυτές τις δύο παραδοχές, δεν έχει ιδιαίτερη ουσία η δήλωση ότι οι πολιτικές Τραμπ στην περιοχή απομάκρυναν περισσότερο από ποτέ Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους από μία πιθανή συμφωνία, ούτε τα περί βέλτιστης λύσης για δύο κράτη στην περιοχή. Περισσότερο έχει ενδιαφέρον η θέση ότι οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» μεταξύ Ισραήλ και μουσουλμανικών χωρών θα λειτουργήσουν θετικά για το Παλαιστινιακό. Οι ΗΠΑ φαίνεται να επιδιώκουν εμπλοκή του αραβικού κόσμου στην διαδικασία, ως αντίβαρο στην ισχυρή επιρροή του Ιράν τόσο στην Παλαιστίνη όσο και στον Λίβανο. Το Ισραήλ «είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε τους αρέσει είτε όχι, δεν πρόκειται απλώς να εξαφανιστεί» από την Παλαιστίνη, όπως είπε χαρακτηριστικά.
Αφγανιστάν
Ο Τραμπ επιτάχυνε το ρυθμό απόσυρσης αμερικανικών δυνάμεων από την περιοχή, καθώς αποτελούσε προεκλογική του δέσμευση η έξοδος από το Αφγανιστάν. Ωστόσο, καθώς το πλαίσιο για την «νέα εποχή» δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί και εφαρμοστεί πλήρως, ο φόβος ανάκτησης του πλήρους ελέγχου από τους Ταλιμπάν επιβάλλει αναθεώρηση αυτής της «βιασύνης». «Ο νέος πρόεδρος θέλει να διασφαλίσει ότι ακόμη και ενώ αποχωρούμε, διατηρούμε την δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε μία επανεμφάνιση» των Ταλιμπάν. Γι' αυτό και περιμένει όλες τις πληροφορίες για τις διαπραγματεύσεις που έγιναν το προηγούμενο διάστημα με τους Ταλιμπάν, «για να καταλάβει πλήρως τις δεσμεύσεις που έχουν ληφθεί ή όχι από τους Ταλιμπάν ... δεν νομίζω ότι οποιαδήποτε συμφωνία είναι βιώσιμη χωρίς προστασία όσων κερδήθηκαν για τις γυναίκες και τα κορίτσια την τελευταία 20ετία», όπως σχολίασε.
Τουρκία
Η Άγκυρα δεν συμπεριφέρεται ως σύμμαχος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και η Ουάσιγκτον θα πρέπει να αναθεωρήσει το κατά πόσο απαιτούνται περαιτέρω κυρώσεις σε σχέση με την αγορά των S-400, είπε ο Μπλίνκεν, πέραν δηλαδή των πρόσφατων εμποδίων στις συναλλαγές των τουρκικών επιχειρήσεων της αμυντικής βιομηχανίας. Όταν ένας κατ' όνομα «στρατηγικός εταίρος» ευθυγραμμίζεται με έναν από τους μεγαλύτερους στρατηγικούς αντιπάλους, «αυτό δεν είναι αποδεκτό ... θα πρέπει να προσδιορίσουμε το αν πρέπει να γίνουν περισσότερα». Η Ουάσιγκτον έχει επίσης σημαντικές διαφορές με την Άγκυρα στο θέμα της εμπλοκής της στην νέα σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, της κατοχής εδαφών της Συρίας από τουρκικές δυνάμεις, αλλά και στην προκλητική συμπεριφορά της στην ανατολική Μεσόγειο με τις έρευνες για υδρογονάνθρακες σε περιοχές όπου η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν κατοχυρώσει πλήρως ή διεκδικούν με βάση το Διεθνές Δίκαιο το δικαίωμα εκμετάλλευσης.
Βενεζουέλα
Θα συνεχίσει να αναγνωρίζεται ο Χουάν Γκουαϊδό ως ο νόμιμος πρόεδρος της Βενεζουέλας, ξεκαθάρισε επίσης ο Μπλίνκεν, παρότι στις τελευταίες εκλογές που επαναβεβαίωσαν -αν και με συμμετοχή που οριακά ξεπέρασε το 30%- την κυριαρχία του Μαδούρο, η αντιπολίτευση απείχε συντονισμένα. Παράλληλα, οι ΗΠΑ θα κάνουν «πιο αποτελεσματικά στοχευμένες» τις κυρώσεις της Ουάσινγκτον κατά της Βενεζουέλας, με σκοπό να εξαναγκάσουν σε παραίτηση τον σοσιαλιστή πρόεδρο. «Χρειαζόμαστε μια αποτελεσματική πολιτική η οποία θα μπορέσει να αποκαταστήσει τη δημοκρατία στη Βενεζουέλα, ξεκινώντας με ελεύθερες και δίκαιες εκλογές», έκρινε ο υποψήφιος επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας. Ο Μαδούρο από την πλευρά του χαρακτηρίζει τον Γκουαϊδό μαριονέτα της Ουάσινγκτον που αποπειράθηκε να τον ανατρέψει με στρατιωτικό πραξικόπημα και προ μηνών είχε εκφράσει τον Νοέμβριο την ελπίδα ότι θα διεξαγόταν διάλογος «με αμοιβαίο σεβασμό» με την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν.
Υεμένη
Η ανθρωπιστική καταστροφή στην περιοχή, που υποφέρει από την εμφύλια διαμάχη στην οποία εμπλέκονται Ιράν και Σαουδική Αραβία, επιδεινώθηκε σημαντικά από την επιλογή Τραμπ και Πομπέο να χαρακτηριστούν οι Χούθι τρομοκρατική οργάνωση. «Ο χαρακτηρισμός αυτός επιφανειακά τουλάχιστον δεν πέτυχε τίποτε ούτε για την αντιμετώπιση των Χούθι ούτε για την επιστροφή τους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», εμποδίζοντας παράλληλα την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Ταυτόχρονα, ξεκαθάρισε ότι οι ΗΠΑ θα σταματήσουν να στηρίζουν άμεσα τις κυβερνητικές δυνάμεις της Υεμένης, που είναι φίλα προσκείμενες στη Σαουδική Αραβία. «Για ό,τι συμβαίνει στην Υεμένη οι Χούθι έχουν μεγάλη ευθύνη, αλλά ο τρόπος που πραγματοποιείται αυτή η εκστρατεία (σ.σ. εναντίον τους) έχει συμβάλει καίρια στην κατάσταση και κατά συνέπεια η υποστήριξή μας πρέπει να σταματήσει».
