7η του μηνός Αδάρ του 1473 π.Χ. Ύστερα από σαρανταετή περιπλάνηση στην έρημο, ο Μωυσής πεθαίνει σε ηλικία 120 ετών στο όρος Ναβαύ της οροσειράς Αβαρίμ έχοντας προλάβει να αντικρίσει από τα 817 μέτρα υψόμετρο της κορυφής Φασγά τη Γη της Επαγγελίας, την υπεσχημένη Καναάν στα δυτικά, με τα Ιεροσόλυμα στα 47 χιλιόμετρα απόσταση.
586 π.Χ. Οι Βαβυλώνιοι καταλαμβάνουν την Ιερουσαλήμ, λεηλατούν και συλούν τον Ναό του Σολομώντος εξορίζοντας πολυάριθμους αιχμαλώτους, κάτι που θα μείνει γνωστό ως Βαβυλώνια Αιχμαλωσία, η οποία θα διαρκέσει έως το 538 π.Χ.
161 π.Χ. Ο ανώνυμος ελληνιστής Ιουδαίος συγγραφέας του Β’ Μακκαβαίων, όπου περιγράφει την 15ετή Μακκαβαϊκή εξέγερση, αποτελεί τη μοναδική πηγή για την τύχη της Κιβωτού της Διαθήκης και τα ιερότερα αντικείμενα του Ναού του Σολομώντος που γλίτωσαν τη σύληση και την καταστροφή. Όπως αναφέρει στο 2,4-8, μόλις ο Προφήτης Ιερεμίας έμαθε ότι αποτελεί θεία εντολή η διάσωση των αντικειμένων αυτών, ανέλαβε να φέρει εις πέρας την αποστολή. Διέταξε μερικούς από τους ευσεβέστερους Ισραηλίτες να κρύψουν την Κιβωτό, τη Σκηνή του Μαρτυρίου και το χρυσό θυσιαστήριο του θυμιάματος σε σπήλαιο του όρους Ναβαύ. Αυτοί όμως έφραξαν την είσοδο τόσο φυσικά και τέλεια ώστε ούτε οι ίδιοι μπόρεσαν να θυμηθούν την ακριβη τοποθεσία. Σύμφωνα με τα απόκρυφα Παραλειπόμενα Ιερεμίου, ο Ιερεμίας και ο Βαρούχ παρέδωσαν στη γη τα ιερά αντικείμενα και αυτή τα κατάπιε για να μην πέσουν στα χέρια των Βαβυλωνίων.
394 μ.Χ. Η Γαλικιανή περιηγήτρια και κατόπιν μοναχή Αιθερία αφηγείται στο Itinerarium τα ταξίδια της στους Αγίους Τόπους μεταξύ 381 και 384. Σε κάποιο απόσπασμα αναφέρεται σε μια βασιλική που είχε κατασκευαστεί εκείνη την εποχή στο όρος Ναβαύ, σε ανάμνηση του θανάτου του Μωυσή.
597 μ.Χ. Πάνω στα ερείπια της πρώτης εκκλησίας χτίζεται καινούργιος βυζαντινός ναός. Αυτός θα ερημωθεί τον 16ο αιώνα και θα ανακαλυφθεί στα μέσα του 19ου αιώνα με οδηγό τις μαρτυρίες προσκυνητών του 4ου και του 5ου αιώνα.
1863. O 56χρονος Γάλλος νομισματολόγος, οριενταλιστής και αρχαιολόγος Λουί Φελισιάν ντε Σωσί, ο οποίος μεταξύ άλλων αποκρυπτογράφησε τη λιβυκο-βερβερική γραφή της πινακίδας Τιφινάγκ, σχεδίασε τον πρώτο χάρτη της Μασάντα, ανακάλυψε την περίφημη βασάλτινη Στήλη του Σιχάν και τον τάφο της βασίλισσας Ελένης της Αδιαβηνής, ανακαλύπτει τα ερείπια του Νέμπο.
1932. Οι Φραγκισκανοί αγοράζουν την έκταση αναλαμβάνοντας τις ανασκαφές των ερειπίων της εκκλησίας, την οποία και αναστηλώνουν, και του μοναστηριού που έχτισαν τον 4ο αιώνα Αιγύπτιοι μοναχοί.
Μεγάλη Παρασκευή 17 Απριλίου 1998. Απόγευμα. Η πτήση RJ 192 από Αμμάν για Δελχί είναι προγραμματισμένη για τις 9.00 μ.μ. Αυτό σημαίνει ότι το αργότερο έως τις 8.30 μ.μ. θα πρέπει να έχω κάνει boarding και πρακτικά πως έχω περιθώριο να επισκεφθώ και το τελευταίο αξιοθέατο κατά την παραμονή μου στην Ιορδανία, το Όρος Ναβαύ, ή Νέμπο, όπως είναι γνωστό, από το εβραϊκό χαρ Νεβό ή αλλιώς στα αραβικά Τζαμπάλ Ναμπά. Από την Μαντάμπα φτάνω οδικώς στο Νέμπο σε ένα τέταρτο. Βγάζω εισιτήριο και ανεβαίνω τον λόφο. Ο καιρός έχει αρχίσει να δροσίζει, οπότε βγάζω από το σακίδιο το μακρυμάνικο πουκάμισο. Η ανάβαση είναι εύκολη και την κάνει ευκολότερη η ευχάριστη έκπληξη της καταπληκτικής πανοραμικής θέας πέρα από την Κοιλάδα του Ιορδάνη έως τη Βηθλεέμ, την Ιεριχώ, τη Νεκρά Θάλασσα στα 1.247 μέτρα χαμηλότερα και κάπου στο βάθος, από την πλευρά όπου σε λίγο θα δύσει ο ήλιος, τα Ιεροσόλυμα.
Δίπλα ακριβώς στο παρατηρητήριο, στέκεται το περίφημο μνημείο του Νέμπο, ένας μπρούτζινος όφις τυλιγμένος σε ένα κοντάρι σαν αυτόν που έστησε ο Μωυσής για να προστατέψει τον λαό του από τα φαρμακερά φίδια που έστειλε ο Θεός για τιμωρία. Όταν οι Ισραηλίτες, στη διάρκεια της πορείας, έχασαν για ακόμη μία φορά την υπομονή τους βάζοντάς τα με τον Θεό και με τον Μωυσή, ο Θεός τους έστειλε φαρμακερά φίδια και πολλοί πέθαιναν. Ο Μωυσής έφτιαξε κατ' εντολήν του Θεού ένα χάλκινο φίδι και το έβαλε πάνω σ' ένα κοντάρι. Όποιος δαγκωνόταν από φίδι, το κοίταζε και γιατρευόταν.
Έτσι όπως έχει τυλιχτεί το φίδι γύρω από τον άξονα, σχηματίζει τον Εσταυρωμένο, παράσταση που συνδέει απευθείας τον Ιουδαϊσμό με τον Χριστιανισμό.
Ο ναός εσωτερικά είναι πολύ ενδιαφέρων, με τα παλαιά ψηφιδωτά και τους αρχαίους κίονες. Τα ψηφιδωτά, τα οποία είναι εξαιρετικά και καλοδιατηρημένα, χρονολογούνται από το 530. Παριστάνουν σκηνές κυνηγιού και βοσκής με ζώα ακόμη και από την αφρικανική πανίδα, μεταξύ τους ινδικές αγελάδες, λιοντάρια, τίγρεις, ζέβρες, αρκούδες, αγριόχοιροι, μια καμηλοπάρδαλη και μια στρουθοκάμηλος.
Προτού αναχωρήσω για το αεροδρόμιο Αλία, κοιτάζω τον σταυρόμορφο όφι. Ταιριαστό θέαμα για απόγευμα Μεγάλης Παρασκευής.
