Ένα στοχαστικό δοκίμιο για τις απαρχές του ρατσισμού, μια λογοτεχνική βιογραφία του Σάμιουελ Μπέκετ, μια νοτιοκορεάτικη ιστορία διαλόγων, μια περιπέτεια με έναν
αξιαγάπητο διασώστη σκυλάκο και ένα παραισθησιογόνο τριπ για μια αθάνατη αμαζόνα, παρουσιάζουμε αυτή την εβδομάδα. Μαζί κυκλοφορεί και το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ Λεσβία και επανακυκλοφορεί σε 4Κ το θρυλικό «Stop Making Sense με τους Talikng Heads.
Φιλόδοξη οτπικοακουστική διατριβή
Καταγωγή (Origin) ***
Σκηνοθεσία: Άβα Ντι Βερνέ
Πρωταγωνιστούν: Ονζανί Έλις-Τέιλορ, Τζον Μπέρνθαλ, Βέρα Φαρμίγκα, Νικ Όφερμαν
Μια δημοσιογράφος αντιμετωπίζει μια τεράστια προσωπική απώλεια και μέσα από την ενδοσκόπηση αποκαλύπτει το μεγαλείο του ανθρώπινου σθένους και εξερευνά τις απαρχές του ρατσισμού. Η ταινία της Άβα Ντι Βερνέ είναι μια πρωτότυπη non-fiction διατριβή που λειτουργεί τόσο ως βιογραφική ταινία της βραβευμένης με Πούλιτζερ συγγραφέως Ιζαμπέλ Γουίκλερσον όσο και ως εξερεύνηση της φιλοσοφίας που διέπει το μπεστ σέλερ στο οποίο βασίστηκε η ταινία. Παρ' όλο που το σύνθετο φιλμ έχει μια αφηγηματική ραχοκοκαλιά, τμήματά της έχουν ντοκιμαντερίστικο χαρακτήρα και η δημιουργός αφιερώνει αρκετό χρόνο στη θεωρητική ανάλυση. Σύμφωνα με τη φιλοσοφία της ταινίας, ο ρατσισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες συνδέεται με τον αντισημιτισμό στη Γερμανία πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τις διακρίσεις εις βάρος των «ανέγγιχτων» στην Ινδία, των Ντάλιτ. Ξεκινώντας από τον φόνο ενός μαύρου νέου άνδρα, του Τρέιβον Μάρτιν, ξεκινάει μια ιδιόμορφη οπτικοακουστική μελέτη που συνδυάζει τις φυλετικές διακρίσεις και τη σκλαβιά στις ΗΠΑ με τη συστηματική εξολόθρευση των Εβραίων στη ναζιστική Γερμανία και κυρίως με την ταξικές ανισότητες στην Ινδία. Όλα αυτά αντιπροσωπεύουν διαφορετικές όψεις μιας συστημικής καταπίεσης με κοινά θεμέλια, που εδώ εξερευνώνται έξω από κάθε ακαδημαϊκό πλαίσιο. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να συμφωνήσει κανείς με τη θέση της για να εντυπωσιαστεί από τη διανοητική ανάπτυξη της ταινίας, με το σενάριο να διασχίζει χιλιόμετρα χωρίς να μετατρέπεται ποτέ σε απλό οδοιπορικό. Το αποτέλεσμα είναι συναρπαστικό. Αν και η ταινία περιέχει αρκετή φιλοσοφία, ιστορία και ανθρωπολογία, τα αφηγηματικά της στοιχεία είναι συγκινητικά και λειτουργεί ο τόπος με τον οποίο αναμειγνύει το δράμα με τις βινιέτες σε ένα καταιγιστικό ταξίδι μέσα στα χρόνια, από το πυκνό σκοτάδι ενός πλοίου σε μια ξέφρενη φιλοναζιστική διαδήλωση στη Γερμανία και από τις πολιτείες του Τζιμ Κρόου στους πολυσύχναστους δρόμους του Νέου Δελχί. Όχι πως το σεμιναριακό φιλμ της Ντι Βερνέ αποφεύγει τον συγκαλυμμένο διδακτισμό, όμως οι ταινίες που προκαλούν έχουν γίνει όλο και πιο σπάνιες σε μια κινηματογραφική επικαιρότητα που ευνοεί τις ασημαντότητες και τα απλοϊκά μπλοκμπάστερ.
Περιμένοντας τον Μπέκετ
Xορεύοντας με τον Μπέκετ (Dance first) **1/2
Σκηνοθεσία: Τζέιμς Μαρς
Πρωταγωνιστούν: Γκάμπριελ Μπερν, Σαντρίν Μπονέρ, Μαξίν Πικ
Μια βιογραφική ταινία για τον Σάμιουελ Μπέκετ που βασίζεται και περιστρέφεται γύρω από τη γοητευτικά στιβαρή ερμηνεία του Γκάμπριελ Μπερν και αναπτύσσει με πειθώ μια σειρά γεγονότων από τη ζωή του συγγραφέα - από την παιδική του ηλικία έως τα γηρατειά. Οι σκληροπυρηνικοί θαυμαστές του Παριζιάνου μπον βιβέρ ίσως να θεωρήσουν το «Dance first» ως μια αιρετική απομυθοποίηση μιας υπερφίαλης λογοτεχνικής θεότητας. Η ταινία, η οποία είναι σε μεγάλο βαθμό γυρισμένη σε ασπρόμαυρο, ξεκινά στη Στοκχόλμη το 1969, στην τελετή όπου ο Μπέκετ θα παραλάβει το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Καθισμένος δίπλα στη σύζυγό του, μουρμουρίζει: «Τι καταστροφή» και στη συνέχεια βαδίζει προς τη σκηνή. Αντί να εκφωνήσει ομιλία, ανεβαίνει μια σκάλα και συνομιλεί με τον εαυτό του και συλλογίζεται να δώσει τα χρήματα του βραβείου ως εξιλέωση σε κάποιον που έχει αδικήσει στη ζωή του - αλλά σε ποιον; Ο Μπερν εμβαθύνει στην ψυχολογία του Ιρλανδού συγγραφέα και θεατρικού δραματουργού και ο σκηνοθέτης της ταινίας «Η θεωρία των πάντων» εξερευνά το πώς αντιμετώπισε τις καλλιτεχνικές αποτυχίες αλλά και την ιδιαίτερη συναισθηματική εξάρτηση που είχε με τη σύντροφο ζωής, τη Σουζάν, σε ένα αποτέλεσμα που στέκεται ανάμεσα σε ακαδημαϊκό δράμα και σε διανοουμενίστικο φόρο τιμής στο «Περιμένοντας τον Γκοντό». Ξεχωρίζει ο καλογραμμένος ρόλος του Τζέιμς Τζόις και η άνιση σχέση επιρροής και εξουσίας του με τον νεαρό βοηθό και μεταφραστή του στο προπολεμικό Παρίσι.
Δράμα διαλόγων δωματίου
Μέσα στη μέρα (In our day) ***
Σκηνοθεσία: Χονγκ Σανγκ-Σου
Πρωταγωνιστούν: Κι Γιομπόνγκ, Κιμ Μίνχι, Σονγκ Σουνμί
Μια ηθοποιός που επιστρέφει στη Νότια Κορέα και συγκατοικεί με τη φίλη της και τη γάτα της και ένας ηλικιωμένος ποιητής που ζει μόνος και έχασε τη γάτα του αντιμετωπίζουν απρόθυμα κάποιους ηθοποιούς που τους επισκέπτονται. Οι δυο χαρακτήρες θα μιλήσουν για την τέχνη, για τη ζωή τους, για την αξία του φαγητού μέσα από μια λιτή ανάπτυξη σε απλά, επαναλαμβανόμενα μοτίβα. Ποτέ δεν γίνεται σαφές ότι οι δύο χαρακτήρες είναι στην πραγματικότητα ένα. Ποτέ δεν μοιράζονται την οθόνη και δεν φαίνεται ότι γνωρίζονται. Με αυτόν τον τρόπο η ταινία γίνεται ένα είδος εκτεταμένου ρομαντικού στοχασμού πάνω στην ιδέα ότι ακόμη και όταν είναι χωρισμένοι, δύο άνθρωποι μπορούν να έχουν κοινές εμπειρίες. Ο έμπειρος και παραγωγικός Χονγκ Σανγκ-Σου επιμένει στο χειροποίητο, ανεξάρτητο σινεμά διαλόγων που υπηρετεί πιστά. Όσοι αντιτάσσονται στο χαλαρό σινεμά του Νοτιοκορεάτη θα επισημάνουν, δικαίως, ότι δεν υπάρχουν πολλοί σκηνοθέτες των οποίων οι χαλαρές, ανάλαφρες μικρές ταινίες παίρνουν καλές κριτικές από «φεστιβαλική» κεκτημένη ταχύτητα. Αλλά ένας θαυμαστής του θα απαντήσει, επίσης σωστά, ότι ο σκηνοθέτης έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη μας και ότι η απόλαυση των κινηματογραφικών του ταινιών είναι εφάμιλλη του να ακούς μπαλάντες σε ακουστικά όργανα. Δεν πρόκειται για το είδος της arthouse κινηματογραφίας που απαιτεί προσοχή. Αλλά «ας είμαστε ευγνώμονες για τα μικρά πράγματα που βρίσκονται ακριβώς μπροστά μας», όπως λέει ο χαρακτήρας, ρουφώντας μια γουλιά ποτό και καπνίζοντας ένα τσιγάρο, απαντώντας στη μεθυσμένη ερώτηση του νεαρού μαθητή του για το νόημα της ζωής, της τέχνης και της αλήθειας. Η απάντηση ισχύει και γι’ αυτή την ταινία.
Κατοικίδιο δράμα για Κυριακή μεσημέρι
Άρθουρ ο βασιλιάς (Arthur the king) **
Σκηνοθεσία: Σάιμον Κέλαν Τζόουνς
Πρωταγωνιστούν: Μαρκ Γουόλμπεργκ, Νάταλι Εμάνουελ, Σίμου Λιου
Η ιστορία ενός αδέσποτου σκύλου στη Δομινικανή Δημοκρατία που διέσωσε μια ομάδα αθλητών και τους βοήθησε να σωθούν και να βρουν τον χαμένο δρόμο τους.
Ο Μαρκ Γουόλμπεργκ πρωταγωνιστεί σε αυτή τη δραματική περιπέτεια του Βρετανού Σάιμον Κέλαν Τζόουνς, στον ρόλο ενός θερμοκέφαλου σε αναζήτηση λύτρωσης. Η ταινία ξεκινά με τον ίδιο να συμπεριφέρεται ανταγωνιστικά, με αποτέλεσμα η αλαζονεία του να κοστίζει στην ομάδα του έναν μεγάλο αγώνα. Τρία χρόνια αργότερα, ο Μάικλ έχει γίνει οικογενειάρχης και συνεχίζει να στρατολογεί τα μέλη της νέας του ομάδας για έναν ακόμη μεγάλο αγώνα. Ο σκύλος και το μελλοντικό αφεντικό του δεν ενώνουν τις δυνάμεις τους παρά μόνο στα μισά σχεδόν της ταινίας. Σίγουρα, ο «Άρθουρ» θυμίζει συχνά μια τουριστική διαφήμιση για τη Δομινικανή Δημοκρατία και συχνά η επίκληση στο εύκολο συναίσθημα φαίνεται υπερβολικά επιβεβλημένη, αλλά τουλάχιστον η δράση είναι καλοφτιαγμένη. Είναι θέμα του θεατή το πόσο θα αποδεχτεί τη χειριστική σκηνοθεσία για λίγα αβίαστα δάκρυα χαρμολύπης εξαιτίας του ικετευτικά γλυκού βλέμματος του σκύλου.
Ενα αλλόκοτο ψυχεδελικό trip
Κόναν η βάρβαρη (Connan) **
Σκηνοθεσία: Μπερτράν Μαντικό
Πρωταγωνιστούν: Ελίνα Λόουενσον, Τζούλια Ρίντλερ, Σάντρα Παρφέ
Ο Κέρβερος, ο φύλακας του κάτω κόσμου, αφηγείται τις περιπέτειες της Κόναν, μιας αιμοδιψούς και ατρόμητης Αμαζόνας που επιβιώνει από την αρχαιότητα. Ένα πολύχρονο και εκκεντρικό παραμύθι που είναι κατασκευασμένο για να ιδωθεί σαν μια παραισθησιογόνα εμπειρία. Όσο αλλόκοτα ελκυστική και να είναι εικαστικά η ταινία, η στιλιστική της υπερφόρτωση μπορεί να αποτελεί μειονέκτημα. Τα σκηνικά και τα κοστούμια μοιάζουν να έχουν προκύψει μέσα από μια πυρετώδη ονείρωξη και η εξέλιξη της περιπέτειας της πολεμίστριας, με το όνομα Κόναν, είναι σκηνοθετημένη με υπέρμετρο εικαστικό ζήλο αλλά χωρίς μέτρο και χωρίς πειθαρχία στη χρήση των θαυμάσιων εικαστικών εργαλείων. Λες και ο δημιουργός είναι εθισμένος στις οσμές και τις αναθυμιάσεις της ίδιας του της δημιουργίας και βουτώντας βουλιμικά μέσα στην αυτάρεσκη σκηνοθεσία του δεν μπορεί να μαζέψει το σενάριο και ξεχνάει να νοιαστεί για τον θεατή. Σαν να ξεκίνησε ένα ψυχεδελικό trip παρέα με ανθρώπους και παρασύρθηκε τόσο πολύ από τα ονειρικά οράματα της διαδρομής που στο τέλος γύρισε πίσω να κοιτάξει και είδε ότι είχε απομείνει μόνος του.
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Λεσβία ***1/5
Σκηνοθεσία: Τζέλη Χατζηδημητρίου
Η φωτογράφος Τζέλη Χατζηδημητρίου μαζεύει πολλά χρόνια πολύτιμα ντοκουμέντα για την Ερεσσό της Λέσβου και τη λεσβιακή κοινότητα του τόπου όπου γεννήθηκε και στέριωσε πεισματικά και που ήταν το μέρος όπου εδώ και δεκαετίες καταφθάνουν queer γυναίκες απ’ όλα τα μέρη της Γης. Και, παρά τις προκαταλήψεις και τη γενικευμένη ομοφοβία, κατάφερε να εξελιχθεί με το πέρασμα του χρόνου σε ένα ασφαλές καταφύγιο για τη διεθνή λεσβιακή κοινότητα, ένα μέρος ελευθερίας απαλλαγμένο από το ανδρικό βλέμμα. Η σκηνοθέτρια υπογραμμίζει με άψογη αισθητική όλα όσα πυροδότησαν την επανάσταση και την αντίσταση απέναντι στην αδιακρισία και τη διαπόμπευση των «ασυνόδευτων» γυναικών στις παραλίες και στα σοκάκια. Από την ιστορία της Σαπφούς, που μίλησε ποιητικά για τον λεσβιακό έρωτα, μέχρι και τον μετέπειτα ακτιβισμό της σεξουαλικής απελευθέρωσης, η Τζ. Χατζηδημητρίου σκηνοθετεί μια ιστορία ενηλικίωσης για την queer κοινότητα των γυναικών μιλώντας από καρδιάς και με αφοπλιστικά βιωματικό τρόπο.
Stop making sense ****
Σκηνοθεσία: Τζόναθαν Ντέμι
Το ντοκουμέντο που κατέγραψε ο Τζόναθαν Ντέμι από μαγνητοσκοπημένο υλικό τριών συναυλιών των Talking Heads το 1983 παρουσιάζει ένα μεταμοντέρνο συγκρότημα επί σκηνής να γεννάει μια απερίγραπτη φανκ εμπειρία. Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα δείγματα αποθέωσης της ζωντανής αυτοέκφρασης. Η ανήσυχη κίνηση του φακού του Ντέμι, που εναρμονίζεται με τον ρυθμό, κάνει το φιλμ κάτι πολύ περισσότερο από ένα συνηθισμένο ντοκιμαντέρ συναυλίας. Είναι μια καταγραφή της οργανικής χημείας μιας ομάδας ταλαντούχων ανθρώπων στο απόγειο των δυνατοτήτων τους, ειδικά όταν οι κάμερες καταγράφουν τη μη λεκτική επικοινωνία τους, τις μικρές υποδείξεις και τις αναλαμπές ενθάρρυνσης που ρίχνουν ο ένας στον άλλον. Ο Ντέμι μέσω του συγκοπτόμενου μοντάζ, έδωσε άλλο βάθος στην εμπειρία της παράστασης. Οι ερμηνείες τού «Once in a lifetime» και του «Burning down the house» είναι ικανές να κάνουν ακόμη τους θεατές να θέλουν να σηκωθούν όρθιοι να χορέψουν, όπως οι αντίστοιχοι θεατές στην οθόνη. Το «Stop making sense» έχει μείνει στις μνήμες ως το απόλυτα εγκεφαλικό και ταυτόχρονα διονυσιακό θέαμα, με τον Ντέιβιντ Μπερν μέσα στο υπερμέγεθες κοστούμι του να έχει βουτήξει σε εκφραστική νιρβάνα και να αφήνει τη χαρισματική ψυχολογία του να ποτίσει τους ρυθμούς των τραγουδιών του.
