Ηχηρή παρέμβαση από το ελληνικό τμήμα του ICOMOS (International Council on Monuments and Sites) για τις συνεχιζόμενες επεμβάσεις στην Ακρόπολη. Με μακροσκελή, εμπεριστατωμένη ανακοίνωσή του καταγγέλλει τη στάση του υπουργείου Πολιτισμού να αγνοεί τις υποδείξεις της UNESCO, ενώ παράλληλα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι οι συνεχιζόμενες και χωρίς διαφάνεια επεμβάσεις στο κορυφαίο μνημείο μπορεί να φέρουν την επιστημονική κοινότητα μπροστά σε απρόοπτα αλλά και μη αναστρέψιμα αποτελέσματα και κάνει λόγο για αναθέσεις μελετών και εκπόνησης Διαχειριστικών Σχεδίων σε ιδιώτες. Την ίδια ώρα, καλεί την κεντρική υπηρεσία του ΥΠΠΟ, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, την Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης και την Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως «να αναλογιστούν τις ευθύνες τους».
Το ελληνικό ICOMOS, που αποτελεί τον επίσημο τεχνικό σύμβουλο της UNESCO, διαπιστώνει ότι συνεχίζουν να πραγματοποιούνται πολύ σοβαρά έργα στον χώρο της Ακρόπολης, παρά τις υποδείξεις που είχε κάνει ο διεθνής οργανισμός μετά την αυτοψία που πραγματοποίησε στο μνημείο τον Απρίλιο του 2022 η Μικτή Συμβουλευτική Αποστολή, αποτελούμενη από εκπροσώπους του διεθνούς ICOMOS και του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Η έκθεση που συνέταξε τότε η Συμβουλευτική Αποστολή ήταν σαφής και καλούσε την ελληνική πλευρά να στέλνει ολοκληρωμένες μελέτες στην UNESCO, εγκεκριμένες από το ΥΠΠΟΑ, πριν πραγματοποιηθεί οποιοδήποτε περαιτέρω έργο. Κι αυτό προκειμένου ο πλήρης φάκελος να μελετηθεί από το σύνολο των συμβουλευτικών οργανισμών. Καλούσε επιπλέον την ελληνική πλευρά να καταρτίσει Διαχειριστικό Σχέδιο και Σχέδιο Διαχείρισης Τουρισμού για την Ακρόπολη, που δεν υπήρχαν έως τότε, και οι μελλοντικές επεμβάσεις στο μνημείο να ενταχθούν σ' αυτά.
Στην πράξη, όπως σημειώνει, «η οικοδομική δραστηριότητα συνεχίστηκε» τόσο μέσα στην Ακρόπολη όσο και στους πρόποδες του βράχου και στον αρχαιολογικό χώρο, περιλαμβάνοντας επιπλέον διαστρώσεις από «οπλισμένο σκυρόδεμα, πυκνό αποστραγγιστικό δίκτυο με ογκώδεις κατασκευές από μπετόν αρμέ, εγκατάσταση κτισμάτων που δικαιολογούνται ως χρηστικά με θεμέλια και τοίχους από μπετόν αρμέ». Το «χειρότερο», σύμφωνα με το ICOMOS, είναι ότι «αντί συστηματικών ανασκαφών, που απαιτούνται πριν από οποιαδήποτε παρέμβαση σε αρχαιολογικό χώρο, ο συνήθης τρόπος προεργασίας είναι εκσκαφές με μηχανικά μέσα».
Για του λόγου το αληθές, τονίζει μάλιστα χαρακτηριστικά πως «το γεγονός ότι το υπουργείο Πολιτισμού αδιαφορεί για τις υποδείξεις» της Μικτής Συμβουλευτικής Αποστολής της UNESCO «επιβεβαιώνεται από το ακόλουθο περιστατικό: Ο πρόεδρος της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, σε διάλεξη της 4ης Ιουλίου 2023, εξέφρασε δημόσια την αποδοκιμασία του για τη Συμβουλευτική Αποστολή ως αναρμόδια και δήλωσε ότι ο ίδιος και η ομάδα του θα εξακολουθούσαν να κάνουν αυτό που θεωρούν σωστό, αγνοώντας τις συστάσεις της UNESCO».
Επικίνδυνος για το μνημείο ο συνωστισμός
Σε ό,τι αφορά τον «πρωτοφανή συνωστισμό το 2023, που έφτασε τα 22.000-23.000 άτομα ημερησίως, το ΥΠΠΟ δήλωσε ότι το πρόβλημα θα λυθεί με άμεσες δομικές παρεμβάσεις στη δυτική πρόσβαση και στο εσωτερικό των Προπυλαίων. Συγκεκριμένα: “Δεν μπορούμε να γκρεμίσουμε τα Προπύλαια, μπορούμε όμως, να τα φαρδύνουμε”! Είναι γνωστό σε όλους ότι η μόνη λύση στα προβλήματα συνωστισμού, που θέτουν σε κίνδυνο τόσο τα μνημεία όσο και τους επισκέπτες, είναι ο έλεγχος του αριθμού των επισκεπτών που φιλοξενούνται ταυτόχρονα στον χώρο, πρόβλημα που επιλύεται με Διαχειριστικά Σχέδια, μετά από ενδελεχή μελέτη από εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες».
«Πολύ ανησυχητικές» για τη διαχείριση των αρχαιοτήτων κρίνει επίσης «τις στερεώσεις / αναστηλώσεις σημαντικών μνημείων», ενώ «πιο προβληματική είναι η έκθεση αυθεντικών μαρμάρινων πλίνθων με επιγραφές που προβλέπεται να εκτεθούν σε τυχαία θέση στο ύπαιθρο, αντίθετα προς τον κανόνα ότι οι φορητές επιγραφές πρέπει να φυλάσσονται σε εσωτερικό χώρο. Για το στήσιμο, θα χρησιμοποιηθούν τσιμέντο και νέο πεντελικό μάρμαρο, σε ποσοστό πάνω από 60%. Προβλέπεται να ακολουθήσουν και άλλα παρόμοια εκθέματα στον χώρο της Ακρόπολης».
Σχετικά με τις επεμβάσεις που δρομολογούνται για την αναμόρφωση της δυτικής πρόσβασης αλλά και για τα Προπύλαια που προβλέπεται να λειτουργούν «ως σταθμός οχημάτων ατόμων με αναπηρία», υπογραμμίζει ότι « εγγυώνται μόνο βλάβες και παραμόρφωση του μνημείου» επισημαίνοντας παράλληλα ότι «είναι αντίθετες» τόσο με τη Χάρτα της Βενετίας όσο και με τη Χάρτα Αρχών του ICOMOS.
Απευθείας αναθέσεις σε ιδιώτες
Σε ό,τι αφορά τις αναθέσεις σε ιδιώτες, επισημαίνει συγκεκριμένα ότι «οι μελέτες για τη δυτική πρόσβαση δεν είναι ανοιχτές στο κοινό, καθώς φαίνεται ότι έχουν ανατεθεί απευθείας σε ιδιωτικές εταιρείες», ενώ «η εκπόνηση Διαχειριστικών Σχεδίων για έντεκα ελληνικά μνημεία και χώρους» που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO «ανατέθηκε σε ιδιωτική εταιρεία τον Απρίλιο του 2023. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της αναδόχου εταιρείας όμως, οι δραστηριότητές της δεν σχετίζονται με διαχείριση πολιτιστικής κληρονομιάς».
«Αυτό που μας ανησυχεί είναι ότι εξακολουθούν να γίνονται εκτεταμένες και δραστικές επεμβάσεις οι οποίες δεν είναι αναστρέψιμες» μας λέει ο αναστηλωτής των Προπυλαίων της Ακρόπολης Τάσος Τανούλας, σχολιάζοντας την παρέμβαση του ελληνικού ICOMOS.
