Η φαντασία των θεατρίνων και ο αγώνας τους να φτάσει το θέατρο παντού επινόησαν πολλά είδη θεάτρου και λειτουργίας του. Ανάμεσά τους και εκείνο το θέατρο που ταξιδεύει πάνω σε ένα πλεούμενο.
Εκεί, στις αρχές του 19ου αιώνα οργανώθηκαν στις ΗΠΑ πλωτά θέατρα, ώστε να φέρουν τη θεατρική ζωή κοντά στους απομακρυσμένους οικισμούς της χώρας, όπως το Μισισίπι και το Οχάιο. Πλέοντας σε ποταμόπλοιο, ένας θίασος το 1817 έφτασε στον Μισισιπή και έδωσε παράσταση, αλλά όχι μέσα στο πλεούμενο. Το πρώτο πλοίο-θέατρο έγινε αργότερα, μετά την παραγγελία μιας «φίρμας» της εποχής, του Γουίλιαμ Τσάμπαν. Υπήρχαν σκηνή, χώρος για το κοινό και ο οικογενειακός θίασος του Τσάμπαν έπαιζε σε άλλον οικισμό, πάντα στις όχθες του ποταμού. Υπήρχε ένα συγκεκριμένο δρομολόγιο σε αυτή την πλωτή περιοδεία των θιάσων. Αυτό ξεκινούσε κάθε φθινόπωρο από τις πηγές του ποταμού και έφτανε μέχρι τη Νέα Ορλεάνη, δίνοντας κάθε βράδυ παραστάσεις σε διαφορετικό χωριό. Όταν έφθαναν εκεί, επέστρεφαν πίσω για να επαναλάβουν την περιοδεία. Αργότερα, πλωτά θέατρα κατασκευάσθηκαν, τα οποία κινούσαν ατμοκίνητα ρυμουλκά. Μια σοβαρή επιχείρηση έπρεπε, λοιπόν, να διαθέτει δικό της ρυμουλκό, όπως σήμερα που χρησιμοποιούνται μεγάλα φορτηγά αυτοκίνητα για τις χερσαίες περιοδείες.
Το ρεπερτόριο αυτών των θεάτρων αποτελούνταν από μελοδράματα, παραμύθια και βέβαια κωμωδίες. Άκμασε ακόμα και ένα είδος «ναυτικών δραμάτων», που ήρθε στις ΗΠΑ από την Αγγλία. Το δαιμόνιο, όμως, κάποιων επιχειρηματιών, όπως ο Χένρι Μπάτλερ, πάνω στο σκάφος-θέατρο, δημιούργησε και ένα είδος μουσείου, όπου εκτίθονταν βαλσαμωμένα ζώα, κέρινα ομοιώματα κ.λπ. Διάσημο σκάφος αυτού του είδους ήταν το «Πλωτό Τσίρκο», με χώρο για να στεγάσει 45 άλογα!
Ο εμφύλιος πόλεμος στην Αμερική ανέστειλε τη λειτουργία αυτών των θεάτρων. Επανήλθαν, όμως, με τη λήξη του. Μια νέα περίοδος άνθησης ξεκίνησε. Οι επιχειρηματίες του είδους ανταγωνίζονταν μεταξύ τους κατασκευάζοντας όλο και πιο άρτια πλοία-θέατρα. Το «Water Queen» του πλοιάρχου Πράις διέθετε μεγάλη σκηνή, φωτισμό πετρελαίου, αποθέματα σκηνικών για όλα τα είδη θεατρικού έργου, αρμόνιο και μπορούσε να στεγάσει θίασο 50 ατόμων! Ένα πλοίο σαν αυτά που στέγαζαν ολόκληρα θέατρα είχε ανάγκη από εξειδικευμένους ναυπηγούς για την κατασκευή του. Δημιουργήθηκε, λοιπόν, μια ολόκληρη ναυπηγική βιομηχανία που ολοένα έβρισκε τρόπους για να διευκολύνει τη λειτουργία του θεάτρου που στέγαζαν και μετέφεραν.
Ομως μετά τον εμφύλιο πόλεμο άλλη μια πολιτικοκοινωνική παράμετρος, η κρίση του 1929, επέφερε σοβαρό πλήγμα στη ζωή των πλωτών θεάτρων. Σιγά-σιγά ξεχάστηκαν κι αυτά, ατόνησαν και έκλεισαν τον βίο τους, έχοντας αφήσει πίσω τους μια λαμπρή εποχή στη διάρκεια της οποίας ψυχαγώγησαν πληθυσμούς απομακρυσμένους και αποκομμένους από την υπόλοιπη χώρα στις ΗΠΑ.
Στη χώρα μας ένα εγχείρημα αρκετά κοντά στα πλωτά θέατρα ήταν το Θέατρο μέσα στη Θάλασσα, που δημιούργησε στο Δέλτα του Φαλήρου ο Νίκος Χατζίσκος, ανεβάζοντας τον «Έμπορο της Βενετιάς» του Σαίξπηρ το καλοκαίρι του 1976. Ένα λαμπρό επιτελείο συντελεστών συνέβαλε στο εγχείρημα. Αναφέρουμε ενδεικτικά τους Γιάννη Τσαρούχη, Σταύρο Ξαρχάκο, Γιώργο Ανεμογιάννη, Μανώλη Καστρινό. Σε αυτό το θέατρο οι θέσεις των θεατών ήταν ανεπτυγμένες στην ακρογιαλιά, ενώ η σκηνή όπου παιζόταν το έργο ήταν στημένη μέσα στο νερό. Γόνδολες ταξίδευαν μέσα στην υδάτινη σκηνή, μετατρέποντας θεατρικά το Φάληρο σε Βενετία. Δυστυχώς, η προσπάθεια δεν απέδωσε και μετά τον «Έμπορο» δεν υπήρξε καμία συνέχεια.
Είναι τόσο θαυμαστό πώς το θέατρο και οι άνθρωποί του ανακαλύπτουν συνεχώς τρόπους για να εξελιχθούν και να αγκαλιάσουν τους θεατές, όπου κι αν βρίσκονται. Ακόμα και μέσα στη ζούγκλα!
* Ηθοποιός, μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
