H ήττα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αυτές είναι οι λέξεις που σφίγγονται στα χείλη όταν αντικρίζεις τις συνθήκες της πολύωρης αναμονής ογκολογικών ασθενών ή αυτών που πάσχουν από σπάνιες ασθένειες και αυτοάνοσα νοσήματα για να πάρουν τα φάρμακά τους από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Η ΑΥΓΗ της Κυριακής βρέθηκε ένα πρωινό στη συμβολή της λεωφόρου Αλεξάνδρας με την Κηφισίας, στις ουρές αναμονής ασθενών ή των φροντιστών τους σε δύο φαρμακεία του ΕΟΠΠΥ: στο φαρμακείο ΕΟΠΠΥ Αμπελοκήπων (ογκολογικό), που εξυπηρετεί καρκινοπαθείς (μεταφέρθηκε από την περιοχή του Γκύζη), και στο παρακείμενο φαρμακείο ΕΟΠΥΥ Λ. Αλεξάνδρας (παθολογικό), που εξυπηρετεί ασθενείς με φάρμακα υψηλού κόστους.
Τέσσερις ώρες ήταν αρκετές για να αποκαλυφθεί η υποκρισία της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που κομπάζει ότι «η Ελλάδα κάνει άλματα στην ψηφιακή εποχή», επικοινωνώντας ότι αν εγγραφεί ο ασθενής σε μια ψηφιακή πλατφόρμα, παραλαμβάνει χωρίς ταλαιπωρία τα φάρμακα στο σπίτι του... Πόση αλήθεια, άραγε, κρύβεται στην πλατφόρμα διάθεσης ΦΥΚ (fyk.eopyy.gov.gr), όπου ενημερώνεται ο ασθενής ότι έχει τρεις επιλογές για να προμηθευτεί τα φάρμακά του (ραντεβού σε φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ, παραλαβή από ιδιωτικό φαρμακείο και αποστολή κατ’ οίκον); Μα αν μπορούν να παραλαμβάνουν τα φάρμακα χωρίς να επιβαρύνουν την ήδη επιβαρυμένη υγεία τους, γιατί καθημερινά περισσότεροι από 300 ασθενείς στήνονται στις ουρές της ντροπής; Είναι ψηφιακά αναλφάβητοι, δεν τους ενημερώνει ο θεράπων ιατρός τους για τις εναλλακτικές που υπάρχουν, δεν υπάρχει φροντιστής για την υποβολή του αιτήματος, δεν υπάρχει προσωπικό στο δημόσιο νοσοκομείο ή στην ιδιωτική κλινική να διεκπεραιώσει διαδικτυακά τη συνταγογράφηση, είναι περίπλοκη, δύσκολη, άρα ανενεργή η διαδικασία;
Πρώτος σταθμός: Φαρμακείο ΕΟΠΠΥ Λ. Αλεξάνδρας
Ο μέσος χρόνος αναμονής είναι πάνω από δύο ώρες. Συνθήκες τριτοκοσμικές, χωρίς σεβασμό στον ασθενή. Με ζέστη και αφρικανική σκόνη, οι ασθενείς ακουμπάνε το σώμα τους στις ζαρντινιέρες με τα λουλούδια στο πεζοδρόμιο. Δυο ομπρέλες σκίασης είναι η προστασία της Πολιτείας. Δεν χωράνε όλοι, οι νεότεροι δίνουν τη θέση τους στους ηλικιωμένους. Γιατί δεν υπάρχουν χώροι ευρύχωροι όπου να αναμένουν με αξιοπρέπεια οι ασθενείς; Ακόμη και ραντεβού να κλείσεις για την παραλαβή των φαρμάκων, ο χρόνος είναι απρόβλεπτος. Από τα τέσσερα γκισέ εξυπηρέτησης μόνο τα τρία έχουν υπάλληλο. Όλοι τους με ιώβεια πραγματικά υπομονή. Όμως το προσωπικό δεν επαρκεί.
Η Αθηνά και ο Τάσος, εργάτες από το Άργος, έρχονται μια φορά το τρίμηνο για να παραλάβουν τα φάρμακα της ψωρίασης γιατί στην πόλη τους δεν έχει φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ! Μπορούν να επιλέξουν: Τρίπολη ή Αθήνα. Χαμένα μεροκάματα, καύσιμα, διόδια, ταλαιπωρία την οποία υφίστανται εδώ και ενάμιση χρόνο. «Ξυπνάμε χαράματα, οδηγούμε δυο ώρες για να ’ρθουμε στην Αθήνα, περιμένουμε περίπου δυόμισι ώρες εδώ στην ουρά… Πόσο πιο προσβλητικό; Λες και στο Άργος δεν ζουν άνθρωποι, να “στήσουν” ένα φαρμακείο. Δεν υπολογίζουν τις ζωές μας» το παράπονο της Αθηνάς.
Το ίδιο έγινε και στη Νέα Ιωνία, όπου από τις αρχές του χρόνου έκλεισε το φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ που εξυπηρετούσε ασφαλισμένους και από τους γειτονικούς δήμους. Μάλλον ο κεντρικός σχεδιασμός του ΕΟΠΥΥ αφορά τη συρρίκνωση των δομών της δημόσιας Υγείας προς όφελος των ιδιωτών της Υγείας. Ο υπουργός Υγείας Άδωνης Γεωργιάδης υποσχέθηκε την επαναλειτουργία του μετά τις πιέσεις της νέας δημοτικής Αρχής και τις κινητοποιήσεις των συνταξιούχων της Νέας Ιωνίας. Πάντως, έως και σήμερα το φαρμακείο παραμένει κλειστό και οι ασφαλισμένοι εξυπηρετούνται στην Αγία Παρασκευή. Στο λεκανοπέδιο της Αττικής λειτουργούν μόνο εφτά φαρμακεία (Αθήνα, Καλλιθέα, Καματερό, Μαρούσι, Πειραιάς και λεωφόρος Αλεξάνδρας).
Χωρίς ενημέρωση και με ατέλειωτη ταλαιπωρία
Η 25χρονη Χαρά είναι φοιτήτρια Νομικής. Μας δείχνει το σώμα της που είναι γεμάτο πληγές από την ψωρίαση. «Δεν με έχει ενημερώσει κανείς ότι υπάρχει πλατφόρμα στο Διαδίκτυο για να παραλαμβάνω τα φάρμακα στο σπίτι μου. Από εσάς το ακούω για πρώτη φορά» μου λέει με έκπληξη. Η ίδια κλείνει μέσω ψηφιακής πλατφόρμας το ραντεβού, αλλά είναι δώρο άδωρο. Η αγανακτισμένη φωνή της φτάνει μέχρι τη λεωφόρο Αλεξάνδρας γιατί το φάρμακό της έχει έλλειψη και τη στέλνουν στο φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ στην Καλλιθέα: «Επικοινώνησα πριν έρθω και με διαβεβαίωσαν ότι υπάρχει. Τώρα με στέλνουν στην άλλη άκρη της πόλης, ενώ περιμένω δυόμισι ώρες εδώ, μέσα στον ήλιο και στα καυσαέρια. Προσβολή της αξιοπρέπειας…». Μια μέρα χαμένη, αναζητώντας τη φαρμακευτική αγωγή. Έκπληκτη και μια άλλη ασθενής που πάσχει από ψωρίαση όταν της είπα ότι λένε πως τα φάρμακα μπορούν να φτάσουν στο σπίτι με delivery. Μειδίασε με δυσπιστία. «Εδώ δεν βάζουν παγκάκια για την αναμονή, σιγά που θα μας τα παραδίδουν και στο σπίτι» το πικρόχολο σχόλιό της.
Ο 85χρονος Μιχάλης Φραντζέτης μια φορά το δίμηνο εδώ και δύο χρόνια έρχεται στη λεωφόρο Αλεξάνδρας από την Ηλιούπολη με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς για τα φάρμακα της οστεοπόρωσης. «Αναρωτιέμαι γιατί αυτά τα φάρμακα να μην μπορώ να τα παραλαμβάνω από το φαρμακείο της γειτονιάς μου; Έχω πρόβλημα με τη μέση μου και η γυναίκα μου για να τα παραλάβει χρειάζεται εξουσιοδότηση. Ταλαιπωρία με κρύο και με ζέστη. Υποφέρουμε, παιδί μου, όχι μόνο από την αρρώστια μας, αλλά και από το κράτος που είναι ανάλγητο. Τόσες εισφορές, τόσες κρατήσεις. Πού πάνε; Για όπλα στην Ουκρανία;»
Η 75χρονη κυρία Αναστασία, που πάσχει από ρευματοειδή αρθρίτιδα, πιάνεται από μια σιδερένια μπάρα για να στεριώσει τη μέση της. Πηγαινοέρχεται με ταξί από τους Αμπελοκήπους για τα φάρμακά της. «Σκέτη ταλαιπωρία, δεν υπάρχει το φάρμακο που παίρνω. Έχει έλλειψη μου είπαν και να ξανάρθω τον άλλο μήνα…» Στον νου μου συνειρμικά έρχεται η εικόνα του αυτόχειρα Κρητικού καρκινοπαθούς, που η απόγνωση γιατί δεν έβρισκε τα φάρμακα που θα απάλυναν τον πόνο του τον οδήγησε στην αυτοκτονία…
Δεύτερος σταθμός: Φαρμακείο ΕΟΠΥΥ Αμπελοκήπων
Γυμνά κεφάλια, κεφάλια τυλιγμένα με πολύχρωμα φακιόλια, πρόσωπα χλωμά που «φωνάζουν» την αρρώστια τους περιμένουν ώρες εκτεθειμένα στον ήλιο για να παραλάβουν τα φάρμακά τους. Το μπλε τσαντάκι με τις παγοκύστες είναι στα χέρια των περισσότερων για να βάλουν τα φάρμακα ή τις ενέσεις για την αντιμετώπιση ανεπιθύμητων ενεργειών της χημειοθεραπείας. Ασθενείς καταπονημένοι από τη νόσο, από την αγωνία της ζωής, υφίστανται απίστευτη ταλαιπωρία για τη φαρμακευτική αγωγή. Συγγενείς ή φροντιστές των ασθενών δύο και τρεις ώρες στην αναμονή στο πεζοδρόμιο κυριολεκτικά. Η 75χρονη κυρία Όλγα, χειρουργημένη στο «Μεταξά» έρχεται μια φορά την εβδομάδα για τις θεραπευτικές ενέσεις που είναι πανάκριβες. «Μακάρι να μας τις έφερναν στο σπίτι ή να τις παίρναμε από το νοσοκομείο που χειρουργηθήκαμε. Θα γλιτώναμε την ταλαιπωρία…» Στη συζήτηση παρεμβαίνει ένας νεαρός που είναι στην ουρά για να πάρει τη φαρμακευτική αγωγή του πατέρα του, ο οποίος πάσχει από καρκίνο του παγκρέατος, και μας ενημερώνει. «Στο νοσοκομείο “Άγιος Σάββας” τρέχει από το καλοκαίρι του 2023 ένα πρόγραμμα που λέγεται “Οίκοθεν”. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα πιλοτικό χορήγησης θεραπειών και παροχής νοσηλευτικής φροντίδας ογκολογικών ασθενών στο σπίτι τους. Έτσι ούτε ο ασθενής δεν ταλαιπωρείται από τη μετακίνηση από και προς το νοσοκομείο ούτε και οι φροντιστές ή οι συγγενείς τους. Μακάρι το πρόγραμμα να εφαρμοστεί και σε άλλα ογκολογικά νοσοκομεία. Η βελτίωση της περίθαλψης και της ποιότητας της ζωής των ασθενών είναι το ζητούμενο» η επισήμανσή του.
Ο κύριος Γιώργος αναγκάστηκε να μετακομίσει στην Αθήνα γιατί, όπως μας λέει, διένυε 70 χλμ. Μολάοι-Σπάρτη για να πάρει τις θεραπευτικές ενέσεις. Ο Σωτήρης είναι Βορειοηπειρώτης και έρχεται κάθε τρίμηνο τα τελευταία δύο χρόνια για τα φάρμακα της 83χρονης μητέρας του που έχει καρκίνο στο στήθος. «Ποια μητέρα πατρίδα», μας λέει με πικρία, «μακάρι να άλλαζα εθνικότητα. Δεν μας σέβονται». Ο 59χρονος Σταύρος κάνει ανοσοθεραπεία για κακόηθες μελάνωμα. Χειρουργήθηκε σε ιδιωτική κλινική και μετράει 18 φορές από το 2022 που έχει έρθει στο φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ στη λεωφόρο Αλεξάνδρας για να παραλάβει τα φάρμακά του. «Αν υπήρχε delivery των φαρμάκων, δεν θα το μαθαίναμε για να αποφύγουμε την τόση ταλαιπωρία; Αναρωτιέμαι πώς βρήκαν αμέσως τρόπο να προμηθεύουν τους ασθενείς που νοσούν με Covid-19 με τα ακριβά αντιιικά φάρμακα μέσα σε λίγες ώρες, χωρίς καμία μεσολάβηση του ασθενούς και μάλιστα με παράδοση κατ’ οίκον μόνο με μια απλή αίτηση / έγκριση / συνταγογράφηση του θεράποντος ιατρού, και δεν μπορούν τόσα χρόνια να κάνουν κάτι αντίστοιχο και για μας, τους καρκινοπαθείς».
Εύλογο και εύστοχο το ερώτημα. Πάντως, η Ζωή Γραμματόγλου, πρόεδρος του Συλλόγου Καρκινοπαθών (ΚΕΦΙ), μας ενημέρωσε πως υπάρχουν εθελοντές οι οποίοι αναλαμβάνουν να βοηθήσουν καρκινοπαθείς που δεν έχουν σχέση με την τεχνολογία - να συμπληρώσουν την ηλεκτρονική φόρμα για να παραλάβουν τα φάρμακά τους στο σπίτι τους. Όμως ο εθελοντισμός δεν μπορεί να υποκαθιστά την κρατική πολιτική. Η ποιότητα της ζωής και η αξιοπρέπεια του ασθενούς είναι βαρόμετρο του πολιτισμού μας.
