Βλέμμα ωμό και ωμοφάγο. Βλέμμα εκμαγείου σε πρόσωπο ασαφούς περιγράμματος, δηλαδή εθισμένου να τεντώνεται μέχρι τα απώτατα όρια ενός τετανικού χαμόγελου, θεμελιωμένου γερά σε μια, σχεδόν εκ γενετής, απειλή προς τους άλλους. Με μια επιτήδεια θλίψη ανοίκειου παρελθόντος και ενός μέλλοντος που δεν το αφορά, όπως άλλωστε και ο τοκετός του παρόντος. Δεν υπάρχει παρόν μέσα σ’ αυτό το βλέμμα, ακριβώς επειδή του έχει αφαιρεθεί το υστέρημα απ’ όπου προκύπτει η προσφορά, το φρυγμένο «εγώ» που δίδεται για να υπάρξει. Ο οβολός στον περατάρη, ώστε να κάνεις το «μόνον της ζωής σου ταξίδιον» που αξίζει στον άνθρωπο και τον δικαιώνει. Το μόνο ταξίδι που σπρώχνει το σύμπαν προς τα έξω και το διευρύνει.
Κάτι που δεν πρόκειται να καταφέρει ποτέ το βλέμμα το αγεώργητο από τη ρυτίδα, που δεν χάρηκε ποτέ από χαρά, που δεν λυπήθηκε ποτέ από λύπη, παρά μονάχα μαϊμουδίζοντας αλλότρια πένθη, επειδή παιδιόθεν έζησε έξω από τους ανθρώπους και κατάντησε βλέμμα από φθηνό, αταξίδευτο γυαλί, που φτιάχνει τους καθρέφτες της αλγεινής προπέτειας. Καθρέφτες περιφρόνησης θέλω να πω.
Μην το κοιτάζεις αυτό το παγερό τίποτα ενός αξόδευτου θυμού, ενός βαθύτατου θυμού επειδή δεν μπορεί να έχει τα πάντα ακόπως και αφορολογήτως. Κενό αβυσσαλέο, ζωή ενός διαρκούς θανάτου. Δεν αντιστοιχεί σε «κάτι» και γι’ αυτό δεν σταματάει πουθενά. Μην το κοιτάξεις γιατί θα παγώσεις από τον τρόμο του. Τον τρόμο που τρομοκρατεί ακριβώς επειδή δεν έμαθε ποτέ να παρηγορεί ούτε να παρηγορείται. Βλέμμα μιας ύπαρξης που αντιλήφθηκε ποτέ μήτε το τραύμα μήτε το θαύμα. Το έλεος και τον φόβο. Τη λύπη ως επιλύχνιο ύμνο.
Βλέμμα φτιαγμένο από κρύα πυγμή και ευτελή θνητότητα. Βλέμμα ανίκανο να δει τα πολύτιμα σώματα που λάμπουν μέσα στα άλλα σώματα κι ας έσβησαν πριν από χρόνια κι ας λάμπουν σβησμένα σ’ όλους τους ουρανούς. Που δεν είδε όχι αυτό που βλέπει, αυτό το ασήμαντο της όρασης, αλλά το άλλο: το μακρινό εκείνο και αναπάντητο γλαυκό του επέκεινα που εννοεί ότι η όραση είναι το ποίημα της ανάσας. Το λαχάνιασμα της αγωνίας για έναν κόσμο που δεν άρχισε ακόμα να πλάθεται και είναι λάσπη υγρή στα χέρια σου, κορμί υγρό σαν σφάγιο μέσα στο βλέμμα των λυγμών: ένα ικρίωμα για το απέραντο.
Βλέμμα μικρό. Βλέμμα που σάπισε μέσα στην ίδια του την όραση. Βλέμμα στενής καρδιάς, χωρίς φωνήεντα του σπαραγμού. Μια καρέκλα κενή δίπλα στον θάνατο. Αυτή την καρέκλα, αυτό το άηχο κενό, το σάπιο βλέμμα εκμαγείου δεν την είδε ποτέ. Μια καρέκλα κενή δίπλα στον κόκκο του απείρου. Γιατί είναι το βλέμμα μιας αθανασίας που γεννήθηκε νεκρή. Αυτή τελικά είναι η μόνη του περιουσία: μια θέση κενή δίπλα σ’ έναν κουρασμένο άνθρωπο σ’ ένα οποιοδήποτε λεωφορείο μιας οποιασδήποτε διαδρομής. Αυτό το βλέμμα δεν την είδε ποτέ. Ήταν αλλού. Σε άλλον εαυτό, ακατάσχετο και θανατηφόρο. Ήταν αλλού και παρέμεινε σ’ αυτό το «αλλού», ακόμα και τις στιγμές που οι άνθρωποι αποχαιρετιούνται, ακόμα και τις στιγμές που οι άνθρωποι σπαράζουν και αγριεύουν επειδή δεν μπορούν να παρηγορήσουν. Όταν το αίμα τρέχει, αυτό το βλέμμα αδυνατεί να το σταματήσει. Γιατί δεν ξέρει ότι το αίμα λείπει. Λείπει από το διπλανό κάθισμα, από το διπλανό αστέρι, από το διπλανό ψωμί, από τον διπλανό ουρανό, από το παιδί που λιμοκτονεί. Αυτό το βλέμμα είναι το βλέμμα που αναπαράγεται σε κανονικές συνθήκες χρηματιστηρίων, φορολογικών παραδείσων (έχει, βλέπεις, μπόλικη κόλαση κρυμμένη ο παράδεισος) και τεκτονικά ψεύδη του υπάρχειν.
Συνεπώς, αυτό το βλέμμα κλέβει. Γιατί μιμείται ακόμα και την ίδια την κλοπή. Μην το κοιτάζεις. Σε κλέβει. Μιμείται την ομοιότητα και παριστάνει πως ο θάνατος δεν ενδιαφέρεται για σένα. Μην κοιτάζεις. Σου στερεί την όραση. Επειδή σου αφαιρεί το «ένδον σκάπτε» αυτής της όρασης. Δηλαδή σου αφαιρεί το βασικό επιχείρημα του απέραντου όντος. Σε ταπεινώνει. Γι’ αυτό εκπαιδεύτηκε αυτό το βλέμμα. Για να σε ταπεινώνει. Χωρίς τη δική σου ταπείνωση, αυτό το βλέμμα δεν υπάρχει.
