Αποκαλυπτική η έρευνα της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ), σύμφωνα με τα στοιχεία της οποίας πάνω από 1.000 αντικείμενα του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης, συνδέονται με λαθρέμπορους και αρχαιοκάπηλους.
Το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης άνοιξε για πρώτη φορά το δικό του κτίριο το 1880, ξεκινώντας με την αγορά 174 πινάκων. Τις επόμενες δεκαετίες, το ίδρυμα γέμισε τις αίθουσες και τις αποθήκες του με «θησαυρούς» από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Αίγυπτο, την Ινδία, την Καμπότζη και άλλα μέρη του κόσμου.
Η εξέταση της συλλογής αρχαιοτήτων του Met, που διεξήχθη από την ICIJ, τη Finance Uncovered και άλλους συνεργάτες των μέσων ενημέρωσης τους τελευταίους μήνες, εγείρει νέες ανησυχίες σχετικά με την προέλευση του καταλόγου αρχαίων αγαλμάτων, ζωφόρων και άλλων κειμηλίων του μουσείου.
More than 1000 artifacts in the catalog of North America's largest museum, the famed Metropolitan Museum of Art, are linked to alleged looting and trafficking figures. #themet #art https://t.co/jnWQqqQZao pic.twitter.com/3vGjMG1pcP
— ICIJ (@ICIJorg) March 22, 2023
Όπως σημειώνει στο σχετικό δημοσίευμα «αυτό που θα αποφασίσει να κάνει το Met για αυτές τις ανησυχίες θα έχει συνέπειες για το μουσείο, ενώ μπορεί να επηρεάσει το τι μπορεί να περιμένει το κοινό από τα μουσεία σε όλο τον κόσμο».
Οι ερευνητές δημοσιογράφοι εξέτασαν τον κατάλογο του μουσείου και βρήκαν τουλάχιστον 1.109 έργα που προηγουμένως ανήκαν σε άτομα που είτε είχαν κατηγορηθεί είτε είχαν καταδικαστεί για παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων.
309 από αυτά εκτίθενται ακόμα στις αίθουσες του μεγαλύτερου μουσείου της Β. Αμερικής. Για λιγότερα από μισά (από τα 1.109) έργα δεν υπάρχουν αρχεία που να περιγράφουν πως μετακινήθηκαν από την χώρα προέλευσής τους, παρόλο που σε μερικές περιπτώσεις προέρχονται από μέρη με αυστηρούς νόμους για τις εξαγωγές .
Πολλά αφαιρέθηκαν αφού είχαν ήδη τεθεί σε ισχύ διεθνείς οδηγίες για τον περιορισμό της μετακίνησης αρχαιοτήτων πέρα από τα εθνικά σύνορα, σύμφωνα με αρχεία μουσείων.
Πάνω από 150 επιπλέον αντικείμενα της συλλογής ή αρχαιοτήτων του Met ήταν πριν στην ιδιοκτησία σχεδόν δώδεκα ατόμων ή γκαλερί, από τους οποίους εισαγγελείς έχουν κατασχέσει κλεμμένα αρχαία έργα.
Μέσα στο 2022, οι αρχές των ΗΠΑ κατέσχεσαν τουλάχιστον 29 αντικείμενα από τη συλλογή του Met — συμπεριλαμβανομένων ελληνικών προτομών, αιγυπτιακών χάλκινων και αρχαίων αγαλμάτων.
Μεταξύ των έργων που βρέθηκαν από βρώμικες ή παράνομες οδούς στις αίθουσες του Met είναι και έργα τέχνης που συμπεριλαμβάνονταν κάποτε στις ιδιωτικές συλλογές του γνωστού Αμερικανού αρχαιοκάπηλου-ντίλερ Robert E. Hecht ο οποίος εφοδιάζει το Μet από την δεκαετία του 1950 παρότι υπέστη διώξεις από τις ιταλικές αρχές για λαθρεμπόριο αρχαιοτήτων το 1959 και το 1961. Μέχρι το θάνατό του το 2012 ισχυριζόταν πως δεν έκανε παράνομα εξαγωγές έργων τέχνης.
Ακόμα στις συλλογές του μουσείου συμπεριλαμβάνονται περίπου 800 αντικείμενα που κάποτε ανήκαν στον αρχαιοκάπηλο συνεταίρο του Hecht, Jonathan P. Rosen.
Ο Bruce McNall, πρώην επιχειρηματικός συνεργάτης του Hecht, που τον βοήθησε να πουλήσει κομμάτια στο Met, είπε στο ICIJ ότι το μουσείο ρώτησε ελάχιστα για το πώς αποκτήθηκαν τα έργα αυτά. «Ήξερα ότι τα πράγματα προέρχονταν από παράνομες τοποθεσίες; Όχι, αλλά το υποψιαζόμουν. Αλλά ποτέ δεν ασχοληθήκαμε πολύ με αυτό» ανέφερε.
Ο McNall είπε ότι πούλησε ένα ελληνικό βάζο στο Met παρόλο που δεν γνώριζε τίποτα για το πώς το απέκτησε ο Hecht, ενώ ούτε ο αρμόδιος επιμελητής του μουσείου ρώτησε κάτι σχετικά με την προέλευση. Το Met διατηρεί ακόμα σχεδόν δύο δωδεκάδες κομμάτια που κάποτε ανήκαν στον Hecht, συμπεριλαμβανομένων επτά ελληνικών αγγείων.
Τα αρχεία του μουσείου για την πιο αξιοσημείωτη πώληση του Hecht στο Met, ένα ελληνικό αγγείο για 1 εκατομμύριο δολάρια, δείχνουν την προθυμία του μουσείου να αποκτήσει μοναδικά κειμήλια — και ότι προφανώς τέθηκαν λίγες ερωτήσεις στον Hecht.
Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, ο εκπρόσωπος του μουσείου, Kenneth Weine δήλωσε ότι «το Met δεσμεύεται για την υπεύθυνη συλλογή έργων τέχνης και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσει ότι όλα τα έργα που εισέρχονται στη συλλογή πληρούν τους νόμους και τις αυστηρές πολιτικές που ισχύουν τη στιγμή της απόκτησης».
Και πρόσθεσε ακόμα ότι «καθώς οι νόμοι και οι οδηγίες για τη συλλογή έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου, το ίδιο ισχύει και για τις πολιτικές και τις διαδικασίες του Μουσείου. Το Met ερευνά επίσης διαρκώς την ιστορία των έργων της συλλογής —συχνά σε συνεργασία με συναδέλφους από χώρες σε όλο τον κόσμο— και έχει μακρά ιστορία δράσης σε νέες πληροφορίες ανάλογα με την περίπτωση».
