Αν για τα εγχώρια ονόματα είχε ξεκινήσει ήδη από πέρυσι, το 2022, έπειτα από δύο χρόνια πανδημίας, σηματοδότησε την επανέναρξη των συναυλιών και ξένων ονομάτων στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, όμως, αυτό έφερε στην επιφάνεια μόνιμα προβλήματα και δυστοκίες του συναυλιακού τομέα στη χώρα μας και έθεσε επί τάπητος αρκετά νέα ζητήματα για τις ζωντανές μουσικές εμφανίσεις στην πολύ διαφορετική από πριν και σαφώς δυσκολότερη μεταπανδημική πραγματικότητα η οποία έχει ήδη αρχίσει να διαμορφώνεται.
Το τμήμα του κοινού που δεν ακούει ελληνική μουσική, ή έστω την ακούει πολύ λιγότερο από όσο τη διεθνή, έπειτα από δύο χρόνια αναγκαστικής «αποχής» ήταν πραγματικά διψασμένο για ζωντανές μουσικές εμπειρίες και τίμησε σχεδόν όλες τις ανάλογες συναυλίες και με το παραπάνω. Αυτό όμως ήταν και μια καλή ευκαιρία μελέτης και αποτίμησης του πώς κινείται και ποιες είναι οι συνήθειες και οι προτιμήσεις του, και σίγουρα οι πρώτοι που την αξιοποίησαν ήταν οι διοργανωτές συναυλιών.
Το Release απελευθερώθηκε ξανά
Το ADD Festival, το electronica φεστιβάλ εντός του ευρύτερου πλαισίου του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου στον πολυχώρο της Πειραιώς 260, έδειξε ήδη από τα τέλη Μαΐου πόσο είχαν λείψει στο κοινό οι -έστω σε έναν βαθμό- ανοιχτοί συναυλιακοί χώροι. Ήταν κάτι ως προπομπός για το Release Athens, που επέστρεψε... «ογκωδέστερο» και πιο εντυπωσιακό από κάθε προηγούμενη φορά. Μετά τη μετακίνηση του Rockwave στον δικό του μόνιμο χώρο, το Terra Vibe στη Μαλακάσα, το Release Athens είναι σαφώς το μεγαλύτερης κλίμακας φεστιβάλ που πραγματοποιείται εντός της Αθήνας -και όχι συνολικά της Αττικής-, έχοντας πετύχει να βάλει τον -σε πρώτο επίπεδο όχι και τόσο κατάλληλο- χώρο της Πλατείας Νερού στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις του Φαλήρου στον συναυλιακό χάρτη της πρωτεύουσας.
Η φετινή διοργάνωση όμως θα μπορούσε να αποκληθεί ακόμα και... γιγαντιαία, με συνολικά έντεκα ημέρες συναυλιών και εμφανίσεις περισσοτέρων από σαράντα ονομάτων του rock και του heavy metal, αλλά και από τον χώρο της electronica. Ανάμεσά τους ξεχώριζαν φυσικά κάποια πρώτου μεγέθους, όπως οι Nick Cave & The Bad Seeds, Iggy Pop, Pet Shop Boys και, σε δεύτερο επίπεδο, o πρώην τραγουδιστής των Oasis Neil Gallagher, οι Bauhaus, The Jesus & Mary Chain και οι Βέλγοι dEUS, που φυσικά άπαντες συγκέντρωσαν πάρα πολύ κόσμο.
Κάπου εδώ όμως δεν μπορούμε να μην κάνουμε κάποιες παρατηρήσεις. Σε όλο τον κόσμο τα φεστιβάλ (ακόμα και τα περιοδεύοντα, όπως το αμερικανικό Coachella) διαρκούν τρεις, το πολύ τέσσερις συνεχόμενες ημέρες. Έντεκα ημερομηνίες σε ένα διάστημα σχεδόν ενάμιση μήνα δύσκολα συγκροτούν ένα «φεστιβάλ» και, πριν από όλα, στερούν τη δυνατότητα σε κόσμο από άλλες χώρες, έστω και κοντινές, να το παρακολουθήσει στην ολότητα ή τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του.
Ενα άλλο θέμα είναι ότι αν ονόματα όπως τα παραπάνω είναι «σταθερές αξίες» και ως προς την προσέλκυση κοινού λειτουργούν σαν εμπόδιο για την εμφάνιση νέων, σημερινών, όχι τόσο γνωστών ακόμα, αλλά πολύ σημαντικών άλλων, που βρίσκονται ακριβώς στην ακμή τους και αποτελούν τις «μεγάλες μουσικές δυνάμεις» του παρόντος, αλλά και του βραχυπρόθεσμου μέλλοντος. Σε μια διοργάνωση που δίνει τόσο βάρος σε δικαίως μεγάλα μεν ονόματα, αλλά πάντως του παρελθόντος, δεν υπάρχουν πολλά ή και καθόλου περιθώρια για τα νέα και σύγχρονα. Ακόμα κι αν συμπεριληφθούν, όπως συνέβη στην περίπτωση των Mogwai και, ακόμα περισσότερο, των εξαίρετων Fontaines D.C., μίας εκ των αποκαλύψεων της χρονιάς, οι οποίοι ήταν support στη συναυλία του Nick Cave, «στριμώχνονται» σε μικρής διάρκειας εμφανίσεις και πολύ νωρίς, όταν εξαιτίας της ζέστης και για άλλους λόγους ο κόσμος ο οποίος έχει προσέλθει είναι ακόμα πολύ λίγος.
Κατά τη γνώμη μου, οι υπεύθυνοι του Release Athens πρέπει να κρατήσουν δύο-τρεις συνεχόμενες ημέρες ένα «σφιχτό» και δυνατό line up και να μοιράζουν τα υπόλοιπα ονόματα που θα φέρνουν σε μεμονωμένες συναυλίες (πάλι στην Πλατεία Νερού, αφού αυτός είναι ο χώρος που χρησιμοποιούν), με δύο ή τρία το πολύ κάθε φορά. Πιστεύω ότι αυτό θα τους δώσει και τη δυνατότητα για καλύτερο και πιο αποτελεσματικό προγραμματισμό, που, αν μη τι άλλο, θα είναι πολύ πιο εξυπηρετικός για το κοινό.
Ας σημειώσω τέλος ότι αυτά δεν αφορούν το heavy metal σκέλος του Release (το οποίο θα μπορούσε ίσως να αποκτήσει και ένα δικό του, διακριτό όνομα), καθώς το κοινό του ιδιώματος έχει εντελώς δικές του συμπεριφορές και συνήθειες.
Το ιστορικό φεστιβάλ που ήταν το πρώτο που έβαλε στη χώρα μας στον διεθνή φεστιβαλικό χάρτη, το Rockwave, έκανε μια περιορισμένων διαστάσεων επάνοδο με μόλις μία ημέρα και με πρώτο όνομα τους Social Distortion στο Terra Vibe και με «περιφερειακές» εκδηλώσεις τις εμφανίσεις των Placebo, Calexico και των Les Negresses Vertes από κοινού με τους ημέτερους Πυξ Λαξ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Από τα υπόλοιπα φεστιβάλ, το Ejekt πραγματοποιήθηκε για μία ημέρα στο ΟΑΚΑ με πρώτο όνομα τους σπουδαίους MUSE και το Plissken με ονόματα κυρίως από τον ευρύτερο χώρο της electronica για δύο ημέρες στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων.
Ιδιαίτερη περίπτωση, τέλος, ήταν η συναυλία του διαχρονικά μεγαλύτερου -τουλάχιστον για το ελληνικό κοινό του ιδιώματος- heavy metal συγκροτήματος, των Iron Maiden, στο ΟΑΚΑ, που, όπως ήταν αναμενόμενο, είχε τρομερά μεγάλη επιτυχία.
Κλασικά και διαχρονικά
Το Φεστιβάλ Αθηνών φιλοξένησε -ως εξωτερικές παραγωγές- στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού μερικά πολύ σημαντικά ονόματα, που είτε βλέπουμε σπάνια στη χώρα μας είτε είχαμε πολλά χρόνια να παρακολουθήσουμε: τον Jan Garbarek, την Patti Smith, τη Laurie Andrerson αλλά και τους Καναδούς post rockers Godspeed You! Black Emperor.
Στην Τεχνόπολη έπαιξαν κάποια πολύ ιδιαίτερα ονόματα, όπως οι σαγηνευτικοί Αμερικανοί Cigarettes After Sex. Από την άλλη, η πολύ επιτυχημένη συναυλία των Madrugada στο Καλλιμάρμαρο ανέδειξε αυτόν τον πολύ όμορφο και λειτουργικό χώρο στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας ως απολύτως κατάλληλο και για συναυλίες ξένων ονομάτων, και όχι μόνο της ελληνικής μουσικής.
Μετά την επανεκκίνηση του 2022, το 2023 φέρνει, από όσα έχουν ανακοινωθεί μέχρι στιγμής, Arctic Monkeys, The Hives και Willie J Healey, αλλά και τους Nightwish και Halloween από τον χώρο του heavy metal στο Release Athens, Black Keys, τους πασίγνωστους και καθόλου... εξαιρετέους Deep Purple, αλλά και τον πάντα απολαυστικό επί σκηνής Robbie Williams στο Rockwave, τον τενόρο Andrea Bocelli, όπως όμως και τους δημοφιλέστατους, κυρίως στο κάτω των 25 κοινό, Αμερικανούς Imagine Dragons στο ΟΑΚΑ.
Ας ευχηθούμε λοιπόν μια καλή, και από συναυλιακής -όπως και κάθε άλλης- πλευράς, χρονιά!
