Δεν πάνε πολλά χρόνια από την περίφημη απορία του πρωθυπουργού για το ποιος ο λόγος να θυμάται ένας 17άρης τι συνέβη το 1963. Πολλά είχαν ειπωθεί τότε. Αυτονόητη η απάντηση, έχει δοθεί από την ίδια την Ιστορία. Ωστόσο, έρχεται ξανά στον νου η αμετροεπής διερώτηση με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του διευθυντή της ΑΥΓΗΣ Άγγελου Τσέκερη «Λίγος Εμφύλιος ακόμα.
Η καραμανλική τρομοκρατία, η δημοκρατική αντίσταση και η Αριστερά 1958-1963» (εκδόσεις Θεμέλιο), η δεύτερη έκδοση του οποίου παρουσιάζεται σήμερα, στις 7 μ.μ., στον κήπο του κτηρίου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134), με ομιλητές τη Σία Αναγνωστοπούλου, ιστορικό, βουλευτή και τομεάρχη Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., τη δημοσιογράφο Ευγενία Λουπάκη, τον ιστορικό Μενέλαο Χαραλαμπίδη και συντονίστρια τη δημοσιογράφο Φωτεινή Λαμπρίδη.
Η εκτίναξη της ΕΔΑ
Έρχεται ξανά στον νου λοιπόν η πρωθυπουργική απορία κοιτώντας την ιστορία της εποχής κατάματα και καθώς αναλογίζεται κανείς τις μεθόδους που επανέφερε το μετεμφυλιακό κράτος, με έντονη τη σφραγίδα της κυβέρνησης Καραμανλή, προκειμένου να απονομιμοποιήσει πολιτικά την Αριστερά. Στη διακεκαυμένη ζώνη της πενταετίας από το 1958, που η ΕΔΑ εκτινάσσεται εκλογικά και κατακτά τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μέχρι το 1963, που αυτός ο νέος γύρος τρομοκρατίας και κατατρομοκράτισης χρεοκοπεί και μαζί του καταρρέει η καραμανλική επιχείρηση στον τεράστιο απόηχο της δολοφονίας Λαμπράκη, περπατάει το βιβλίο «Λίγος Εμφύλιος ακόμα». Εκείνα τα τρομερά χρόνια επαναφέρει στο προσκήνιο ο Άγγελος Τσέκερης εστιάζοντας σε γνωστά και λιγότερο γνωστά γεγονότα μελετώντας το αρχείο της ΑΥΓΗΣ.
«Ο Τσέκερης μας θυμίζει με ποιους τρόπους μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση μπορεί να υπονομεύσει τους δημοκρατικούς θεσμούς χρησιμοποιώντας το κράτος ως μηχανισμό δίωξης και αποκλεισμού του πολιτικού της αντιπάλου» υπογραμμίζει ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης, προσθέτοντας ότι «τα θέματα που εξετάζει στο ‘Λίγος Εμφύλιος ακόμα’ εγγράφονται σε ένα γενικότερο πλαίσιο που αφορά τον αντικομμουνισμό ως κρατική πολιτική».
Ένα βιβλίο μνήμης και κυρίως ένα βιβλίο πολιτικού αναστοχασμού παραδίδει ο Ά. Τσέκερης, σε μια εποχή που υπάρχει λόγος να θυμόμαστε τον πεισματικό αγώνα που έδωσε η Αριστερά απέναντι στη θηριώδη καραμανλική τρομοκρατία σχεδόν σε όλα τα μέτωπα, από τη Βουλή, τους δρόμους, τις γειτονιές και τα χωριά, τους χώρους εργασίας μέχρι τα δικαστήρια, τις φυλακές, την εξορία αλλά και στην ίδια την καθημερινότητα. Και σε μια εποχή που υπάρχει λόγος να σκεφτόμαστε, τηρουμένων όλων των αναλογιών, ποιους κλυδωνισμούς εξακολουθεί να προκαλεί έως τώρα η εκλογική επανάκαμψη της Αριστεράς. Άλλωστε, όπως επιμένει ο Ά. Τσέκερης, το βιβλίο του δίνει αφορμές για «πολιτικά σχόλια και για τις μετέπειτα εποχές απ’ αυτή που εστιάζει. Γιατί κάθε φορά που η Αριστερά δείχνει ικανή να εδραιωθεί στο πολιτικό σύστημα, επιστρατεύονται ανάλογες μέθοδοι».
Φόρος τιμής στην ΑΥΓΗ
Όλοι εδώ στην ΑΥΓΗ τον βλέπαμε να καταδύεται τα αρχεία της εφημερίδας. Πάνω από δύο χρόνια ανέσκαπτε τον ιστορικό χρόνο και τα τεκμήριά του έτσι όπως καταγράφηκαν στις σελίδες της. «Είναι μια περιπέτεια που προέκυψε από τη μελέτη του Αρχείου της ΑΥΓΗΣ, είναι δηλαδή ένας φόρος τιμής στην εφημερίδα» λέει. Είναι όμως και κάτι επιπλέον. «Μια κατάδυση στις προσωπικές μας μνήμες, γιατί η ιστορία εκείνης της εποχής ήταν η καθημερινότητα όλων των αριστερών που έζησαν το μετεμφυλιακό κράτος».
Είναι μια καλή αφορμή να θυμόμαστε. «Είναι σημαντικό να ασχολούμαστε με τη μνήμη των αγωνιστών της Αριστεράς και να αναδεικνύουμε με κάθε ευκαιρία τη δράση τους» επιμένει ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης. Διευκρινίζει ωστόσο ότι «είναι εξίσου σημαντικό για να κατανοήσουμε την έκταση και την ένταση των αγώνων αυτών να γνωρίζουμε τον μηχανισμό καταστολής και τρομοκρατίας που είχε στηθεί εναντίον τους. Μας λείπει αυτή η γνώση» προσθέτει ο γνωστός ιστορικός και σ’ αυτή εντοπίζει τη μεγάλη συμβολή του βιβλίου του Ά. Τσέκερη. Διότι, όπως προσθέτει, «πρέπει να εστιάσουμε στα γεγονότα που παρήγαγαν τη μνήμη και όχι να πάμε αντίστροφα, από τη μνήμη στην καταγραφή των γεγονότων. Για να ξέρεις πού βρίσκεσαι σήμερα και πού πρέπει να πας, πρέπει να έχεις καταλάβει από πού ήρθες».
