Θέµα της «Ανέγγιχτης» είναι η ερωτική ζωή του Νίκου Καζαντζάκη µέσα από τα µάτια της πρώτης του γυναίκας, που τον κατηγορούσε ότι ο γάµος τους ήταν λευκός. Η ερωτική ζωή τού περισσότερο µεταφρασµένου παγκοσµίως Νεοέλληνα συγγραφέα, ο οποίος πρέσβευε τον ερωτικό ασκητισµό, τουλάχιστον για ένα διάστηµα της ζωής του.
Σκοπός του συγκεκριμένου ασκητισμού ήταν η «θέωση», μια στάση που συναντάται σε πολλές θρησκευτικές παραδόσεις. Για την ακρίβεια, ο ίδιος ο Καζαντζάκης μιλούσε για «εκούσια και προγραµµατισµένη υπέρβαση του ερωτικού ενστίκτου, προκειµένου να εξυπηρετηθούν ανώτερες και πνευµατικότερες ορµές και επιδιώξεις».
Κατά τα άλλα, τα ονόµατα είναι παραλλαγµένα και οι τίτλοι των βιβλίων του Καζαντζάκη έχουν αντικατασταθεί µε επινοηµένους. Όχι, όµως, και το περιεχόµενο των έργων του, καθώς κι ένα σωρό άλλα πραγµατολογικά στοιχεία. Με λίγα λόγια, παρά τις αλλοιώσεις και τις πλαστογραφήσεις, τα αληθινά γεγονότα καταλαµβάνουν το εκτενέστερο κοµµάτι του συγκεκριµένου µυθιστορήµατός µου.
Επίσης, έχω ενσωµατώσει θραύσµατα από βιβλία του Καζαντζάκη που θεώρησα σχετικά µε το θέµα µου, τροποποιώντας τα γλωσσικά και αντικαθιστώντας τη χαρακτηριστική καζαντζακική ιδιόλεκτο µε τη σηµερινή καθοµιλουµένη. Ή, αν θέλετε, χρησιµοποιώντας το δικό µου γλωσσικό εργαλείο.
Για µένα, που ο Καζαντζάκης υπήρξε καθοριστικό πρότυπο στην εφηβεία µου και ήταν ο συγγραφέας που µε ώθησε αποφασιστικά να γράψω λογοτεχνία, η διαδικασία αυτής της µεταγραφής µού προσέφερε βαθιά απόλαυση και αποδείχθηκε γι’ άλλη µια φορά πολύτιµο µάθηµα και σχολείο.
Σε κάθε περίπτωση, έχουµε σε µεγάλο βαθµό να κάνουµε µε ένα έργο τεκµηριωτικής λογοτεχνίας, όπως ονοµάζεται αλλιώς η λογοτεχνία - ντοκουµέντο. Τα επινοηµένα µέρη σχετίζονται περισσότερο µε την απάντηση στο (κατ’ ουσίαν αναπάντητο) ερώτηµα κατά πόσο ο δηµιουργός του «Ζορµπά» και του «Καπετάν Μιχάλη» ήταν ενεργός και δραστήριος ερωτικά ή όχι, είτε από φυσικού του είτε από επιλογή του.
Στο βάθος, πρόκειται για µία ακόµη εξερεύνηση του προσφιλούς µου θέµατος, που µε απασχολεί εµµονικά εδώ και πολλά χρόνια σε µια σειρά από µυθοπλαστικά έργα µου, όχι µόνο σύγχρονα, αλλά και ιστορικά - θυµίζω το µυθιστόρηµά µου «Η απίστευτη ιστορία της πάπισσας Ιωάννας». Το θέμα αυτό δεν είναι άλλο από τον παράδεισο και την κόλαση της λαγνείας.
Ταυτόχρονα, η «Ανέγγιχτη» συνιστά όχι µια αναζήτηση του Θεού, όπως το έθετε ο δηµιουργός της «Ασκητικής», αλλά μια διερεύνηση ενός φαινοµενικά αναχρονιστικού και κατά βάθος άκρως επίκαιρου και ζωτικού θέµατος. Αν κρίνουµε από το πόσο αποµαγεµένη είναι η σύγχρονη ζωή και πόσο στερηµένη από πνευµατικότητα, το θέµα αυτό είναι η χαµένη σήµερα πια αίσθηση του ιερού.
Τη λέξη «ιερό» θα πρέπει να την αντιληφθεί κανείς εδώ µε την ευρύτερη δυνατή έννοια, όπου χωρούν όλα όσα ατροφούν όταν γίνονται αντικείµενο οικονοµικής συναλλαγής. Από τον έρωτα, τη φιλία, τη δικαιοσύνη και την τέχνη µέχρι τη µητέρα φύση. Τη χαµένη αυτή αίσθηση του ιερού πιστεύω ότι είναι χρέος µας και επιτακτική ανάγκη να κάνουµε ό,τι µπορούµε για να την ανακτήσουµε στις κοινωνίες και στις ζωές µας.
Ένα πιστοποιητικό συγχώρησης*
Ακόµα και το γεγονός ότι το παπαδαριό δεν επέτρεψε να ταφείς σε νεκροταφείο, εσύ ειδικά που σε όλη σου τη ζωή αναζητούσες τον Θεό, µπορεί να το δει κανείς όχι µόνο ως πνευµατικό αίσχος και ντροπή της επίσηµης Εκκλησίας και του κράτους µας, αλλά και ως ένα πικρό και ειρωνικό, ανατρεπτικό, εωσφορικό αστείο.
Ένα αστείο πρώτης ποιότητας, µε άλλα λόγια, από αυτά που συναντάµε συνήθως στις σελίδες των κλασικών µυθιστορηµάτων της παγκόσµιας λογοτεχνίας, ή -γιατί όχι;- και στις σελίδες των δικών σου, ύστερων µυθιστορηµάτων.
Ένα αστείο γεννηµένο από την ίδια τη ζωή, βγαλµένο µέσα από τα σπλάχνα της, δηµιουργηµένο από τις αγεφύρωτες, εκρηκτικές, αβυσσαλέες αντιφάσεις της, χωρίς τις οποίες δεν θα ήταν ζωή πια, αλλά ίσως θάνατος.
Μόνο υπό αυτό το πρίσµα µπορώ να δω την ερωτική αποχή στην οποία µε καταδίκασες στα δεκαπέντε χρόνια του γάµου µας, χωρίς να εξανίσταµαι και να επαναστατώ και να αναστατώνοµαι, να ταράζοµαι σφόδρα.
Μόνο έτσι µπορώ να ησυχάσω µέσα µου, να σε αποδεχτώ και να συµφιλιωθώ µαζί σου, να καταπιώ το γεγονός ότι µου τσάκισες τη ζωή σ’ εκείνη την τρυφερή ηλικία, αφήνοντάς µε επί όλο αυτόν τον καιρό ανέγγιχτη.
Μόνο έτσι µπορώ να σε συγχωρήσω. Μου έδωσες κάποτε ένα πιστοποιητικό λευκού γάµου, σου ανταποδίδω τώρα, µ’ αυτό εδώ το βιβλίο, ένα πιστοποιητικό συγχώρησης.
* Απόσπασμα από την «Ανέγγιχτη»
