Διαχρονικό πρόβλημα των βιβλιοθηκών στην Ελλάδα είναι η χρηματοδότηση. Από μηδενική χρηματοδότηση σε δήμους, οι οποίοι δεν έχουν καν βιβλιοθήκη, σε χαμηλούς προϋπολογισμούς της τάξεως των τριών, πέντε και εφτά χιλιάδων ευρώ.
Με το ελάχιστο προσωπικό κάθε φορά να προσπαθεί μ’ αυτά τα μικροποσά να προσφέρει υπηρεσίες βιβλιοθήκης στην κοινότητα που εξυπηρετεί. Αλλά όχι μόνο στις δημοτικές βιβλιοθήκες. Το πρόβλημα είναι δομικό. Χαμηλούς προϋπολογισμούς απολαμβάνουν τόσο οι ακαδημαϊκές όσο και οι δημόσιες βιβλιοθήκες της χώρας.
Δεν υπάρχει συγκεντρωτικός πίνακας που να παρέχει τα οικονομικά στοιχεία των βιβλιοθηκών στην Ελλάδα. Πραγματικά δεν γνωρίζουμε τι ξοδεύουμε για τις βιβλιοθήκες. Εκτίμηση, μέσω συνδυασμού επιμέρους γνωστών στοιχείων, είναι πως ετησίως το σύνολο των βιβλιοθηκών στη χώρα δεν υπερβαίνει σε προϋπολογισμό τα 20 εκατομμύρια ευρώ (συμπεριλαμβανομένης της Εθνικής Βιβλιοθήκης μας).
Ενδεικτικά θα αναφέρουμε εδώ ότι ο προϋπολογισμός για το 2021 μόνο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Νέας Υόρκης (μίας εκ των χιλιάδων βιβλιοθηκών των ΗΠΑ - 116.867 για την ακρίβεια) φτάνει τα 150 εκατομμύρια δολάρια.
Διαχρονικό πρόβλημα της χώρας, η σπατάλη χρημάτων. Γιατί αν την τελευταία δεκαετία είμαστε σε προβληματική οικονομική κατάσταση, πέρασαν και εποχές με παχιές αγελάδες, Ολυμπιακούς Αγώνες, ποδόσφαιρα και διαγωνισμούς τραγουδιών και η ελληνική Πολιτεία επέλεξε να επενδύσει εκεί τα χρήματά της. Όχι για τη δημιουργία και λειτουργία ενός δικτύου βιβλιοθηκών που θα προσφέρει πρόσβαση στη γνώση και στον πολιτισμό, που θα επιστρέφει τα χρήματα της επένδυσης σε κοινωνική και οικονομική εξέλιξη, αλλά στη βιτρίνα, στη χλιδή και στο κιτς.
Ακόμα και σήμερα, όπου οι στρατιωτικές δαπάνες αγγίζουν δυσθεώρητα ύψη για μια χώρα που, εξερχόμενη από την οικονομική κρίση, έπεσε στη δίνη της πανδημίας, χρήματα για βιβλιοθήκες δεν περισσεύουν. Την ώρα που εκτοξεύονται οι δαπάνες της «τάξης και της ηθικής» με αθρόες προσλήψεις αστυνομικών και αγορές σχετικών εξοπλισμών, η γνώση και ο πολιτισμός, το βιβλίο, η πρόσβαση στην πληροφορία είναι πολύ χαμηλά στην ατζέντα. Σχεδόν ανύπαρκτα.
Θα γιορτάσουμε φέτος τα 200 από την έναρξη της Επανάστασης. Θα γιορτάσουμε ταυτόχρονα τη δημιουργία ενός κράτους ανίκανου να στεγάσει με δικά του έξοδα την Εθνική του Βιβλιοθήκη, ενός κράτους ανίκανου να προσφέρει γνώση, πολιτισμό και πληροφορία στους κατοίκους του, ενός κράτους ανίκανου να παρακολουθήσει πώς επιτυγχάνονται η κοινωνική πρόοδος και η οικονομική ανάπτυξη.
Οφείλει επιτέλους αυτή η Πολιτεία να παρέχει στα μέλη της τις βασικές υποδομές και τους θεσμούς που όλες οι ευνομούμενες πολιτείες διαθέτουν. Το κόστος είναι μικρό, μηδαμινό σε σχέση με την αγορά ενός και μόνο μαχητικού αεροσκάφους. Είναι ζήτημα πολιτικής και προτεραιοτήτων επιτέλους.
Καλλίμαχος
[email protected]
