Η χώρα βρίσκεται σε εγκατάλειψη και αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω της αδυναμίας του κράτους να ανταποκριθεί, ούτε καν στα τρέχοντα, πολλώ μάλλον στις αυξημένες απαιτήσεις των καιρών και στα θέματα που ολοένα ανακύπτουν. Και η εικόνα αυτή βαίνει επιδεινούμενη.
Αυτό οφείλεται στην ανικανότητα των κυβερνώντων, είναι συνειδητή επιλογή τους ή προκύπτει ως αποτέλεσμα της αντίληψης για ένα μικρό, φτηνό στη λειτουργία κράτος μικροεξυπηρετήσεων και πελατειακότητας;
Φαίνεται πως στη διαμόρφωση αυτής της κατάστασης συμμετέχουν και οι τρεις παράγοντες: Η κυβέρνηση, η πολιτική ηγεσία του κράτους, έχει επιλεγεί με κριτήριο την εγγύτητα στην κυβερνώσα οικογένεια και, κατά περίπτωση, είτε στερείται κάθε άλλης ικανότητας είτε δεν αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να κάνει κάτι άλλο από το να είναι πιστή στον πρωθυπουργό, ος τα πανθ' ορά, για να μην ξεχνιόμαστε. Αυτή μάλιστα η τελευταία παράμετρος είναι καθοριστική. Θα παρατηρήσει κανείς μια τουλάχιστον ασυνήθιστη ευκολία με την οποία τα στελέχη της κυβέρνησης Μητσοτάκη τρώνε αδιαμαρτύρητα τη λέζα, προκειμένου να μην βρεθούν απέναντι στον πρωθυπουργό ή για να τον καλύψουν. Όλοι ξέρουν πως αν είσαι γνωστός με έναν τετραψήφιο αριθμό, συνοδευόμενο από ένα λατινικό γράμμα, π.χ. 2223b, πρέπει να προσέχεις…
Από κει και πέρα, παίζει και η συνειδητή επιλογή. Υπάρχουν τομείς της οικονομίας όπου, για να επιτευχθεί η διείσδυση και η αυξημένη κερδοφορία του ιδιωτικού κεφαλαίου, πρέπει η δημόσια ευθύνη, η δημόσια παρουσία και η δημόσια λειτουργία να απαξιωθεί και να περιοριστεί. Έτσι δημιουργείται κοινωνική συναίνεση και χώρος για τη διείσδυση των ιδιωτικών κεφαλαίων με συμφέροντες γι' αυτά όρους. Είτε μιλάμε για τα ΕΛΤΑ είτε μιλάμε για πιο ακρογωνιαίες λειτουργίες, όπως το σύστημα Υγείας και η τριτοβάθμια εκπαίδευση, για να μπορέσει ο ιδιωτικός τομέας να ανταγωνιστεί τον αντίστοιχο δημόσιο πρέπει ο τελευταίος να έχει ήδη γονατίσει. Να έχει υποχρηματοδοτηθεί, υποστελεχωθεί και λοιδορηθεί. Αυτά βέβαια ισχύουν για τους τομείς του κράτους που μπορούν να παράξουν οικονομικό αποτέλεσμα, δεν ισχύουν όμως για τον σκληρό πυρήνα του κράτους. Αυτός δεν καταστρέφεται επίτηδες, αλλά παρεμπιπτόντως. Η Αστυνομία, οι Ένοπλες Δυνάμεις, το Δικαστικό Σώμα δεν υποβαθμίζονται για να ιδιωτικοποιηθούν, αλλά στην προσπάθεια να ελέγχονται αποτελεσματικότερα. Κι αυτό επιτυγχάνεται με την αναξιοκρατική και πελατειακή στελέχωσή τους, η οποία σε μηχανισμούς αυστηρά ιεραρχικούς και κατά κανόνα ένστολους είναι απολύτως διαλυτική, περισσότερο από την απλή δημόσια διοίκηση. Τα δε αποτελέσματα καταστροφικά, όπως είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε με οδυνηρό τρόπο και στην καταστροφή της Ν. Αγχιάλου και, ακόμα περισσότερο, στην τραγωδία της Ν. Φιλαδέλφειας
Είναι όμως έντονο και το τρίτο χαρακτηριστικό, το ιδεολογικό, το μικρό, φτηνό και υποτυπώδες στη λειτουργία του κράτος. Η κυβέρνηση της Ν.Δ. διαπνέεται από αυτήν την αντίληψη. Θέλει μια δημόσια διοίκηση με μικρό κόστος και με παροχή μόνον των πολύ βασικών υπηρεσιών, όχι μόνον επειδή θέλει να εκχωρεί λειτουργίες στα ιδιωτικά συμφέροντα, αλλά και επειδή θέλει να μειώνει τα έξοδα του κράτους, ώστε να ελαττώνεται η φορολογία και να δίνονται φοροαπαλλαγές στα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα, αυτά που έχουν την άνεση να αγοράζουν ιδιωτικά τις υπηρεσίες που οι πολλοί αναζητούν στο Δημόσιο. Μια τέτοια αντίληψη αφήνει ως αντικείμενο στους κυβερνώντες την πλουσιοπάροχη αναπαραγωγή τους με διορισμούς ημετέρων και μοίρασμα της πίττας σε κολλητούς.
Σε μια περίοδο που, σε ολόκληρον τον κόσμο, τα κράτη ανακτούν τομείς αρμοδιότητας και εξουσίας προκειμένου να ανταποκριθούν στις προκλήσεις, πανδημίες, κλιματική κρίση και καταστροφές, πολέμους και οικονομικές συνέπειές τους, εδώ ακολουθούμε την αντίστροφη πορεία. Καλά θα πάει κι αυτό.
