Τέτοιες μέρες πριν από έναν χρόνο, υπό την πίεση της διεθνούς κοινότητας και των ευρωπαϊκών θεσμών για τα θέματα ελευθερίας του Τύπου και ασφάλειας των δημοσιογράφων στην Ελλάδα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη ανέθεσε στον γ.γ. Ενημέρωσης και Επικοινωνίας Δημήτρη Γαλαμάτη να επιληφθεί σχετικά. Εκείνος τότε συγκρότησε ομάδα εργασίας που την ονόμασε Task Force (Ειδική Δύναμη), «με στόχο την προάσπιση του δημοσιογραφικού έργου και τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος των δημοσιογράφων», προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της Ευρώπης που είχε αρχίσει να… αγριεύει για το Κράτος Δικαίου και την ελευθερία στην ενημέρωση.
Ηταν την εποχή που η Ελλάδα βρέθηκε στη θέση 108 στην κατάταξη των χωρών για την ελευθερία του Τύπου σύμφωνα με την ετήσια έρευνα από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα, στον πάτο της Ευρώπης, αλλά και κάτω από πολλές ασιατικές και αφρικανικές χώρες. Στον απόηχο των αντιδράσεων για τη λίστα Πέτσα, τη χρηματοδότηση δηλαδή των ΜΜΕ την περίοδο της πανδημίας από τα ευρωπαϊκά ταμεία με πλήρη αδιαφάνεια. Έναν χρόνο μετά τη δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ και χωρίς καμία πρόοδο στην εξιχνίασή της, και ενώ είχαν αρχίσει να ακούγονται οι πρώτες μαρτυρίες για τις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων. Οι καταγγελίες από Έλληνες και κυρίως ξένους δημοσιογράφους για αστυνομική βία στη διάρκεια διαδηλώσεων ή ακόμη και για παρεμπόδιση των δημοσιογράφων στα ρεπορτάζ για τις δομές μεταναστών είναι πυκνές. Και η Ευρωπαία επίτροπος για τη Διαφάνεια Βιέρα Γιούροβα έχει αρχίσει τα πήγαινε-έλα στη χώρα μας προκειμένου να προλάβει τα χειρότερα.
Η άγνωστη Task Force
Ακριβώς εκείνη την περίοδο αναλαμβάνει ο Δ. Γαλαμάτης και στήνει την Task Force για την «προστασία των δημοσιογράφων». Στην πραγματικότητα, δημιουργεί ένα πρόσχημα έτσι ώστε η ελληνική κυβέρνηση να παρουσιάσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι κάνει προόδους στα θέματα της ελευθερίας και ασφάλειας των δημοσιογράφων. Η δε Επιτροπή, με τη σειρά της, βρίσκει μια πρόφαση για να απαλλάξει την ελληνική κυβέρνηση από τις ευθύνες διαπιστώνοντας... «προόδους». Εμείς παριστάνουμε πως συμμορφωνόμαστε και εκείνοι προσποιούνται πως μας πιστεύουν. Win-win situation για τους δυο τους, όχι όμως για τη δημοσιογραφία και την ενημέρωση των πολιτών.
Αυτή, λοιπόν, η Task Force απαρτίζεται από είκοσι άτομα. Έπειτα από τριάντα χρόνια στο ρεπορτάζ ΜΜΕ, είναι ζήτημα αν γνωρίζω τα πέντε-έξι, τα περισσότερα από τις ενώσεις εργαζομένων. Ποιοι συμμετέχουν; Μόνιμοι υπάλληλοι υπουργείων και συνεργάτες υπουργών είναι οι περισσότεροι, πανεπιστημιακοί είναι οι λιγότεροι και συνδικαλιστές οι ακόμα πιο λίγοι. Το έργο της Task Force, με όλο τον σεβασμό προς τους συμμετέχοντες, είναι για γέλια. Ή για κλάματα - από πλευράς αποτελεσματικότητας και ουσιαστικής παρέμβασης στη λειτουργία της ενημέρωσης και του δημοσιογραφικού έργου.
Εκθεση μη προόδου
Η Έκθεση Προόδου που κατέθεσε η ελληνική κυβέρνηση τον περασμένο Μάρτιο στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, η οποία αναφέρεται στη δραστηριότητα της Task Force, αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Δεν περιλαμβάνει τίποτα για τα πιο σοβαρά της περιόδου: α) την εξέλιξη στις έρευνες για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γ. Καραϊβάζ (που είναι μηδαμινές, είναι αλήθεια) και β) την εξέλιξη στις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων και άλλων με το παράνομο λογισμικό Predator που προέκυψε στην πορεία. Τσιμουδιά. Άχνα. Τι είδους Έκθεση Προόδου είναι αυτή; Σταχυολογούμε, λοιπόν, τι περιλαμβάνει:
* Την υπογραφή ενός Memorandum of Understanding (MoU, Μνημονίου Κατανόησης) με τον βαρύγδουπο τίτλο «Για τη διασφάλιση της προστασίας, της ασφάλειας και την ενδυνάμωση δημοσιογράφων και άλλων επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης». Το MoU υπογράφουν μόνο πέντε υπουργοί της κυβέρνησης -Δικαιοσύνης, Πολιτικής Προστασίας, Εργασίας κ.ά.- και βέβαια η Προεδρία της Κυβέρνησης, δηλαδή η Γραμματεία Ενημέρωσης.
* Την ίδρυση καθαυτής της Task Force με απόφαση της ΓΓΕΕ και με άξονες εργασίας όλες τις θεματικές που απασχολούν σήμερα τη δημοσιογραφία, από τις αγωγές SLAPP μέχρι την ασφάλεια των δημοσιογράφων και από την καταπολέμηση της ατιμωρησίας μέχρι τις επιθέσεις κατά δημοσιογράφων και τα θέματα γυναικών στο επάγγελμα.
* Την ίδρυση Διεθνούς Κέντρου Εκπαίδευσης για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων και των Επαγγελματιών των ΜΜΕ, το οποίο θα τελεί υπό την επιστημονική ευθύνη του Εργαστηρίου Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας, του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ και θα έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη. Άλλο ένα MοU υπέγραψαν εδώ οκτώ φορείς της Βόρειας Ελλάδας, δήμος, περιφέρεια, πανεπιστήμιο, ΑΠΕ-ΜΠΕ κ.λπ. Το Διεθνές (!) Κέντρο θα μελετά θέματα σχετικά με την ασφάλεια των δημοσιογράφων, θα προσφέρει εξειδικευμένη εκπαίδευση και προετοιμασία δημοσιογράφων για τις εμπόλεμες ζώνες και θα παρέχει πρακτική εκπαίδευση. Μακάρι να τα κάνει όλα αυτά. Ήδη μια πρώτη εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε στο... Κιλκίς.
* Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των fake news, διοργανώθηκε ημερίδα με θέμα «Η παιδεία στα μέσα», που παρουσιάστηκε στο Περιστέρι και στη Λαμία, με τη συμμετοχή πανεπιστημιακών, δημοσιογράφων, αλλά και εκπροσώπων της αστυνομίας και της Εκκλησίας.
Θα ήταν ενδιαφέρον να ενημερώσει επισήμως η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας για την Έκθεση Προόδου που έστειλε στην Κομισιόν. Δεν δικαιούμαστε να γνωρίζουμε; Κυρίως για τα πρακτικά αποτελέσματα όλων αυτών των πρωτοβουλιών. Βοήθησαν, π.χ., στην αντιμετώπιση των αγωγών SLAPP; Τα δικαστήρια πάντως συνεχίζουν να εκδίδουν σωρηδόν πρωτόδικες αποφάσεις αποζημιώσεων κατά δημοσιογράφων, μολονότι πρόκειται σαφώς για καταχρηστικές αγωγές εκφοβισμού και εξόντωσης. Διευκολύνονται οι δημοσιογράφοι στο έργο τους από τις δημόσιες Αρχές; Για παράδειγμα, στα κέντρα κράτησης προσφύγων, για τα οποία υπήρχαν καταγγελίες. Η δολοφονία Καραϊβάζ γιατί παραμένει ανεξιχνίαστη;
Η Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου επισημαίνει ότι αν και εκλήθη στην Task Force και κατέθεσε προτάσεις, δεν ενημερώθηκε ποτέ για την Έκθεση Προόδου που κατέθεσε η Γενική Γραμματεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επίσης διαπιστώνει ότι μολονότι κατέθεσε προτάσεις, αυτές δεν έχουν συμπεριληφθεί στην έκθεση συμπερασμάτων. Θα είχε ενδιαφέρον να μας ενημερώσουν σχετικά και οι ΕΣΗΕΑ και ΠΟΕΣΥ σε τι βαθμό υπήρξαν πρακτικά αποτελέσματα για τους δημοσιογράφους και την ενημέρωση από τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης. Ή μήπως όλη αυτή η κινητικότητα ήταν μάλλον για το θεαθήναι;
