Το σκάνδαλο των υποκλοπών οδηγεί κατευθείαν στο Μέγαρο Μαξίμου και στον Κυριάκο Μητσοτάκη αναφέρει η έκθεση της PEGA. Μεταξύ άλλων γίνεται αναφορά για ταύτιση των παρακολουθήσεων μέσω του παράνομου λογισμικού Predator με τις υποκλοπές της ΕΥΠ. Μάλιστα γίνεται λόγος για κυρώσεις κατά της Ελλάδας.
«Οι ισχυρισμοί για κατάχρηση της παρακολούθησης και χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού πρέπει να διερευνηθούν διεξοδικά και να επιβληθούν κυρώσεις όπου χρειάζεται» σημειώνεται.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
PEGA / Με συντριπτική πλειοψηφία ψηφίστηκε η έκθεση κατά Ελλάδας για υποκλοπές
Στην τελική έκθεση τονίζεται ότι «υπάρχουν μοτίβα που υποδηλώνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση επιτρέπει τη χρήση spyware κατά δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών, την εξαγωγή spyware σε χώρες με φτωχά αρχεία ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παρέχει ένα κέντρο εκπαίδευσης για πράκτορες τρίτων χωρών που θέλουν να εξοικειωθούν με το spyware. Παρά το γεγονός ότι η χρήση spyware είναι παράνομη στην Ελλάδα, η έρευνα για την προέλευση των επιθέσεων spyware απέκτησε δυναμική μόλις το καλοκαίρι του 2022. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πολιτική πλειοψηφία χρησιμοποιείται για την προώθηση συγκεκριμένων συμφερόντων και όχι για το γενικό συμφέρον, ιδίως ο διορισμός συνεργατών και πιστών σε καίριες θέσεις όπως η ΕΥΠ, η ΕΑΔ (Εθνική Αρχή Διαφάνειας) και η Κρίκελ (Εταιρεία εξειδικευμένη στα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας). Ενώ το spyware, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις συνέβη παράλληλα ή μεταγενέστερα με νόμιμες υποκλοπές, χρησιμοποιείται ως εργαλείο πολιτικής εξουσίας και ελέγχου στα χέρια της ανώτατης πολιτικής ηγεσίας της χώρας. Η Ελλάδα έχει κατ' αρχήν ένα αρκετά ισχυρό νομικό πλαίσιο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
PEGA / Με συντριπτική πλειοψηφία ψηφίστηκε η έκθεση κατά Ελλάδας για υποκλοπές
Ωστόσο, οι νομικές τροποποιήσεις έχουν αποδυναμώσει κρίσιμες διασφαλίσεις και οι πολιτικοί διορισμοί σε βασικές θέσεις αποτελούν εμπόδιο στον έλεγχο και τη λογοδοσία. Οι μηχανισμοί εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ελέγχου έχουν αποδυναμωθεί σκόπιμα και παρακάμπτεται η διαφάνεια και η λογοδοσία. Οι επικριτικοί δημοσιογράφοι ή αξιωματούχοι που καταπολεμούν τη διαφθορά και την απάτη αντιμετωπίζουν εκφοβισμό και παρεμπόδιση. Συνολικά, το σύστημα διασφαλίσεων και εποπτείας όσον αφορά την επιτήρηση είναι ανεπαρκές, για την προστασία των πολιτών από την κατάχρηση τόσο από κρατικούς φορείς όσο και από ιδιωτικούς φορείς. Πρέπει να γίνουν περισσότερα για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Επιπλέον, επικαλείται το πρόσχημα της "εθνικής ασφάλειας" ως δικαιολογία για τις υποκλοπές ατόμων».
Όλα οδηγούν στο Μαξίμου για το Predator
Η έκθεση αναφέρει ότι «ελλείψει στοιχείων σχετικά με την ταυτότητα του αγοραστή και του χρήστη του Predator στις ελληνικές υποθέσεις, δεν μπορεί να διαπιστωθεί με βεβαιότητα αν και πώς η κυβέρνηση ή άλλος φορέας είχε αποκτήσει το Predator. Εάν δεν ήταν η ελληνική κυβέρνηση, τότε πρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι ένας μη κρατικός φορέας ήταν υπεύθυνος για τις (απόπειρες) παραβίασης των τηλεφώνων των Κουκάκη και Ανδρουλάκη. Αυτό θα αποτελούσε έγκλημα σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, το οποίο θα έπρεπε να διερευνηθεί. Η υπόθεση των ιδιωτικών φορέων πίσω από τις επιθέσεις των Predator είναι επιπλέον εξαιρετικά απίθανη, καθώς δεν θα εξηγούσε την επιλογή των στόχων. Ωστόσο, κατ' αρχήν δεν είναι αδύνατο να αποκτηθεί ή να γίνει χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού χωρίς κυβερνητικοί φορείς να αγοράζουν άμεσα το λογισμικό».
Σύμφωνα με τη PEGA, «το λογισμικό κατασκοπείας μπορεί να αγοραστεί μέσω πληρεξούσιων αντιπροσώπων, εταιρειών διαμεσολάβησης ή μεσαζόντων, όπως έχουμε δει σε άλλες περιπτώσεις, ή μπορεί να γίνουν συμφωνίες με προμηθευτές λογισμικού κατασκοπείας για την παροχή ορισμένων υπηρεσιών που σχετίζονται με το λογισμικό κατασκοπείας. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι υπήρχαν στενές σχέσεις και αλληλεξαρτήσεις μεταξύ ορισμένων προσώπων και γεγονότων που αφορούσαν την κυβέρνηση, την ΕΥΠ και τους παρόχους κατασκοπευτικού λογισμικού, ιδίως την Krikel, έναν προτιμώμενο προμηθευτή εξοπλισμού επικοινωνιών και παρακολούθησης μεταξύ άλλων για την αστυνομία και την ΕΥΠ. Η Krikel συνδέεται στενά με πρόσωπα από το περιβάλλον του πρωθυπουργού Μητσοτάκη. Πληθαίνουν τα στοιχεία για τις εκτεταμένες σχέσεις μεταξύ της Intellexa, της εταιρείας που κατέχει το κατασκοπευτικό λογισμικό Predator και του ελληνικού κράτους. Στις 16 Ιανουαρίου 2023, η Ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα επέβαλε πρόστιμο 50.000 ευρώ στην Intellexa για μη συνεργασία και άρνηση να παραδώσει πληροφορίες σχετικά με το πελατολόγιό της, στο πλαίσιο της έρευνας που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2020 μετά από καταγγελία του Ανδρουλάκη. Η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη».
Μια άλλη πιθανότητα είναι σύμφωνα με την έκθεση της PEGA «ότι το Predator αποκτήθηκε μέσω του Ketyak, Κέντρου Τεχνολογικής Υποστήριξης, Ανάπτυξης και Καινοτομίας που ιδρύθηκε από τον πρώην Γενικό Διευθυντή της ΕΥΠ Κοντολέων. Λειτουργεί ανεξάρτητα από την ΕΥΠ1α και συμμετέχει σε έργα που αφορούν την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογική ανάπτυξη».
Στην συνέχεια γίνεται εκτενής αναφορά στον Γρηγόρη Δημητριάδη ο οποίος «είναι ανιψιός του πρωθυπουργού Μητσοτάκη και μέχρι τον Αύγουστο του 2022 Γενικός Γραμματέας στο γραφείο του. Σε αυτό το ρόλο ήταν υπεύθυνος για τις κυβερνητικές επαφές με την ΕΥΠ. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί στις 5 Αυγούστου 2022 μετά την αποκάλυψη ότι η ΕΥΠ είχε υποκλέψει το τηλέφωνο του Ανδρουλάκη. Στην αρχή, η παραίτησή του αποδόθηκε στο τοξικό πολιτικό περιβάλλον αλλά στη συνέχεια ο πρωθυπουργός του απέδωσε την πολιτική ευθύνη για τις υποκλοπές του Ανδρουλάκη και άλλων πολιτικών προσώπων».
«Ο πρώην επικεφαλής της ΕΥΠ Παναγιώτης Κοντολέων παραδέχθηκε στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής την «κοινωνική του σχέση» με τον Δημητριάδη. Ο Κοντολέων διορίστηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά ορισμένες διατάξεις του νόμου έπρεπε να προσαρμοστούν έτσι ώστε να καταστεί δυνατός ο διορισμός του.
Ο Δημητριάδης είναι επίσης στενά συνδεδεμένος με πολλούς τρόπους με τον Φέλιξ Μπίτζιο και τον Γιάννη Λαβράνο. Οι τρεις άνδρες γνωρίζονται προσωπικά. Ο Δημητριάδης και ο Λαβράνος είναι κουμπάροι και ο Δημητριάδης είναι ο νονός του δεύτερου παιδιού του Λαβράνου. Ο Δημητριάδης συνδέθηκε επίσης έμμεσα με τον Μπίτζιο μέσω επιχειρηματικών συναλλαγών με τον αδερφό του Μπίτζιου.
Αυτό τον τοποθετεί στην καρδιά ενός δικτύου που τον συνδέει τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά με βασικά πρόσωπα της Intellexa, της Krikel και της ΕΥΠ.
Ο Δημητριάδης φέρεται να γνωρίζει και τον Αδρέα Λοβέρδο, υποψήφιο για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ το 2021».
Περιορισμένη και επιφανειακή η έρευνα στην Ελλάδα
Αναφορικά με την παρακολούθηση του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη, η έκθεση της PEGA τονίζει ότι «η έρευνα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) στις 21 Ιουλίου 2022 στα γραφεία της Intellexa στην Αθήνα, του πωλητή του λογισμικού κατασκοπείας Predator, ήταν περιορισμένη και επιφανειακή, παρά το γεγονός ότι θα μπορούσαν να είχαν γίνει σημαντικές πληροφορίες για τις επιθέσεις Predator - ποινικό αδίκημα. βρέθηκαν. Δεν κατασχέθηκαν και ασφαλίστηκαν διακομιστές, υλικό πληροφορικής ή διοίκηση. Η επαλήθευση της οικονομικής διαχείρισης περιορίστηκε στο έτος 2020. Οι θυγατρικές της Intellexa στην Κύπρο και την Ιρλανδία δεν ερευνήθηκαν καθόλου. Οι έρευνες δεν περιλάμβαναν πληροφορίες για τους τραπεζικούς λογαριασμούς της Intellexa και των θυγατρικών εταιρειών. Ο Κουκάκης προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 27 Ιουλίου 2022».
Οι «συμπτώσεις» με το Predator
Η έκθεση της PEGA καταγράφει όλους τους στόχους των υποκλοπών στην Ελλάδα και σημειώνει τις «συμπτώσεις» μεταξύ των υποκλοπών από ΕΥΠ και Predator. Μεταξύ άλλων στέκεται και στην παρακολούθηση της Άρτεμις Σίφορντ όπου οι ευρωβουλευτές σημειώνουν:
«Η υποκλοπή ή/και η παρακολούθηση ενός ιδιώτη είναι ασυνήθιστη, ειδικά όταν η εθνική ασφάλεια δεν μπορεί να γίνει νόμιμα επίκληση σε μια τέτοια περίπτωση. Αυτό θέτει το ερώτημα ποια άλλα κίνητρα θα μπορούσαν να έπαιξαν ρόλο στη στόχευση. Η παρακολούθηση έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του ρόλου του Σίφορντ στη Meta, μια εταιρεία που έχει δημοσιεύσει μια έκθεση απειλών για τη βιομηχανία επιτήρησης για ενοικίαση και απαγόρευσε πολλές εταιρείες spyware από την πλατφόρμα τους, συμπεριλαμβανομένης της Cytrox. Ωστόσο, είναι πολύ απίθανο ο ρόλος της στο Meta να ήταν ο λόγος για την παρακολούθηση. Η έκθεση Meta για την απειλή δημοσιεύτηκε μόλις τον Δεκέμβριο του 2022, πολύ αργότερα από τη χρονική στιγμή της στόχευσης της συσκευής του Σίφορντ, και κανένα από τα άλλα άτομα που συμμετείχαν στη σύνταξη της αναφοράς δεν στοχοποιήθηκαν οι ίδιοι. Επιπλέον, η Σίφορντ δήλωσε ότι συμμετείχε μόνο εν μέρει σε αυτές τις δραστηριότητες και ότι η Meta είναι πολύ διακριτική στην επικοινωνία των ονομάτων των υπαλλήλων της».
«Τον Μάρτιο του 2021, το περιοδικό Marie-Claire δημοσίευσε ένα άρθρο που περιλαμβάνει μια συνέντευξη με την Σίφορντ. Η συνέντευξη αναφέρει τις εμπειρίες της Σίφορντ με τον καθημερινό σεξισμό και την παρενόχληση στην Ελλάδα και περιγράφει ιδιαίτερα μια περίπτωση σεξουαλικής παρενόχλησης από «έναν πολιτικό». Η παρακολούθηση ξεκίνησε λίγους μήνες αργότερα. Μια εξήγηση μπορεί να είναι ότι ο εν λόγω πολιτικός διάβασε το άρθρο και φοβήθηκε ότι το όνομά του μπορεί να αποκαλυφθεί δημόσια. Μια άλλη εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι κάποιος άλλος αναγνώρισε τον πολιτικό από την περιγραφή του άρθρου και ήθελε να συγκεντρώσει περισσότερες πληροφορίες για αυτό το άτομο, για πολιτικούς λόγους. Όποια και αν είναι η περίπτωση, μόνο πολύ λίγα άτομα θα είχαν την εξουσία τόσο να υποβάλουν επίσημο αίτημα για υποκλοπές στην ΕΥΠ όσο και να κανονίσουν τη χρήση λογισμικού κατασκοπείας Predator. Ο συνδυασμός παρακολούθησης από την ΕΥΠ και το spyware Predator έχει επιβεβαιωθεί και σε άλλες περιπτώσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο αριθμός των υπόπτων μπορεί να περιοριστεί περαιτέρω, καθώς σαφώς ο δράστης είχε και συνεργούς στο κυβερνητικό σύστημα εμβολιασμού».
Είναι σημαντικό να διερευνηθούν περαιτέρω αυτές οι πιθανότητες, ιδίως το ερώτημα ποιος ζήτησε την παρακολούθηση από την ΕΥΠ. Η Σίφορντ έχει καταθέσει αίτημα στην ΑΔΑΕ και έχει καταθέσει μήνυση στο δικαστήριο στην Ελλάδα. Ωστόσο, η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Είναι η πρώτη γνωστή Αμερικανίδα πολίτης που στοχοποιήθηκε στην ΕΕ».
Ποιες είναι οι συστάσεις της PEGA για την Ελλάδα
Ειδικότερα, η Επιτροπή καλεί την Ελλάδα:
α) να αποκαταστήσει επειγόντως και να ενισχύσει τις θεσμικές και νομικές διασφαλίσεις, συμπεριλαμβανομένων αποτελεσματικών εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ελέγχων, καθώς και ανεξάρτητων μηχανισμών εποπτείας·
β) να ανακαλέσει επειγόντως όλες τις άδειες εξαγωγής που δεν συνάδουν πλήρως με τον κανονισμό για τα είδη διπλής χρήσης και να διερευνήσει τις καταγγελίες για παράνομες εξαγωγές, μεταξύ άλλων στο Σουδάν·
γ) να διασφαλίσει ότι οι αρχές μπορούν να διερευνούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα όλες τις καταγγελίες για τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού·
δ) να αποσύρει επειγόντως την τροπολογία 826/145 του νόμου 2472/1997, με την οποία καταργήθηκε η δυνατότητα της ΑΔΑΕ να ενημερώνει τους πολίτες για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών· Να τροποποιήσει το Ν. 5002/2022 προκειμένου να αποκατασταθεί το δικαίωμα των παρακολουθούμενων σε άμεση ενημέρωση, κατόπιν αιτήματός τους, μόλις ολοκληρωθεί η παρακολούθηση καθώς και άλλες διατάξεις που αποδυναμώνουν τις διασφαλίσεις, τον έλεγχο και τη λογοδοσία
ε) να αποκαταστήσει την πλήρη ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος και όλων των αρμόδιων εποπτικών οργάνων, όπως ο Διαμεσολαβητής και οι αρχές προστασίας δεδομένων, να σεβαστεί πλήρως την ανεξαρτησία της ΑΔΑΕ, να διασφαλίσει την πλήρη συνεργασία και πρόσβαση όλων των εποπτικών φορέων στις πληροφορίες και την παροχή πλήρους ενημέρωσης σε όλα τα πρόσωπα που έχουν παρακολουθηθεί.
στ) να εξασφαλίσει οτι η ΑΔΑΕ μπορεί να δημιουργήσει ηλεκτρονικό αρχείο ώστε να μπορεί να εκτελεί το έργο της.
ζ) Να αποσαφηνίσει επειγόντως την κατάσταση σχετικά την κακόβουλη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού υποκλοπής στην Ελλάδα, ώστε να μην υπάρχει αμφιβολία για την ακεραιότητα των επερχόμενων εκλογών
η) να αντιστρέψει τη νομοθετική τροποποίηση του 2019 που έθεσε την ΕΥΠ υπό τον άμεσο έλεγχο του πρωθυπουργού, να εξασφαλίσει συνταγματικές εγγυήσεις και να επιτρέψει τον κοινοβουλευτικό έλεγχο στη λειτουργία της, χωρίς την επίκληση του απορρήτου των πληροφοριών.
θ) να διασφαλίσει την ανεξαρτησία της ηγεσίας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ)·
ι) Να εξασφαλίσει ότι η Δικαιοσύνη έχει όλα τα αναγκαία μέσα και υποστήριξη για την έρευνα, για την καταγγελλόμενη κακόβουλη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού και να κατασχέσει φυσικά αποδεικτικά στοιχεία για πληρεξούσιους, εταιρείες μεσιτείας και πωλητές κατασκοπευτικού λογισμικού που συνδέονται με μολύνσεις από κατασκοπευτικό λογισμικό·
ια) να καλέσει την Ευρωπόλ να συμμετάσχει αμέσως στις έρευνες·
ιβ) να απόσχει από πολιτικές παρεμβάσεις στο έργο του Ανώτατου Εισαγγελέα
Αναλυτικά η τελική έκθεση
