«Τα παίρνουν όλοι». Χθεσινοί λάτρεις γίνονται απηνείς διώκτες. Και τούμπαλιν. Η σκληρή, επαγγελματική εκδοχή της πολιτικής παραμένει αντιδημοφιλής. Ένα νομοθετικό κατασκεύασμα είναι μακρινό, ακατανόητο πίσω από την ιδιόλεκτο ή αφορά κάποιους οι οποίοι, ούτως ή άλλως, βρίσκονται μακριά από τους υπόλοιπους. Είναι γνωστό ότι η πολιτιστική απόληξη της χρεοκοπίας είναι η αντι-αλληλεγγύη και η χαιρέκακη αντιμετώπιση του άλλου. Η «πραγματική» πολιτική συνήθως θυμίζει δυσάρεστα πράγματα, υπηρετείται από έναν κρύο λόγο, ψεύτικο, τεχνοκρατικό ή λαϊκιστικό (πλευρές του ίδιου πολιτιστικού οικοδομήματος είναι όλα αυτά), αντιμετωπίζεται από εχθρικό ή αδιάφορο κοινό. Το σύνηθες «μέσο» πολιτικό κοινό.
Είναι αντιπολιτικός ο κόσμος, ο λαός ή είναι απογοητευτική η πολιτική; Διλήμματα που, πέρα από τον σχολαστικό χαρακτήρα τους, οδήγησαν συχνά σε βλακώδεις λύσεις. Για πολλά χρόνια θεωρούνταν πως η πολιτική έχει ανάγκη να μεταμφιεστεί. Να ντυθεί με κάτι άλλο για να περνάει στο πλατύ κοινό. Οι διαφημιστικές τεχνικές προσπαθούσαν να ρετουσάρουν. Ένα «photoshop» που, αντί να σβήνει, πρόβαλλε τις ρυτίδες.
Γιατί; Τι έχει μεσολαβήσει και από τον πόθο για την πολιτική των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων έχουμε περάσει στον αντιπολιτικό οίστρο του σήμερα; Μόνο τα Μνημόνια και η χρεοκοπία συνετέλεσαν; Μόνο τα ατάλαντα ή διεφθαρμένα πρόσωπα που πέρασαν από τους πολιτικούς χώρους και διέστρεψαν; Ή φταίει και μια βαθιά πολιτική καχεξία, μια απόλυτη αφλογιστία που ακινητοποίησε τη χώρα, την παραγωγή, τη δημιουργία; Ή μήπως ούτε αυτό; Μήπως η πολυετής στρέβλωση της αντίληψης, της κουλτούρας του πολίτη, η καταστροφή του «πολιτισμού» της καθημερινότητας παραγγέλνει ένα είδος απολιτικού πολιτικού ή ένα είδος αποκρουστικής πολιτικής που έχει ανάγκη τη μεταμφίεση;
Έτσι, ένα ερώτημα είναι πόση «πολιτική» εμπεριέχει ο πολιτικός λόγος, πόσο περιγράφει, αναλύει, σχεδιάζει νομοθετικά τα υπαρκτά προβλήματα και επομένως πόσο πολιτικοποιεί τη συγκρότησή τους ή πόσο κούφιος είναι. Αλλά ερώτημα είναι και κατά πόσο πολιτική είναι η πρόσληψή του. Πολλοί θεωρούν πως η πολιτική είναι «επικοινωνία». Ότι στο πλαίσιο της τακτικής απόκρυψης του (ασυμπαθούς ή απονομιμοποιημένου) πολιτικού επιλέγουμε ένα άλλο κέλυφος για να τυλιχτεί (και να σερβιριστεί). Είναι έτσι; Για πολλά κόμματα και πολιτικούς παράγοντες, ναι. Αλλά μήπως η επικοινωνία είναι το όντως πολιτικό γεγονός; Μήπως η επικοινωνία είναι δομικό στοιχείο της πολιτικής κατασκευής; Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα δεν είναι «επικοινωνία» και «πολιτική», αλλά η φόρμα εκλαΐκευσης της πολιτικής πράξης. Γιατί έχουμε «επικοινωνία» και «επικοινωνία». Επικοινωνία ως ταχυδακτυλουργία και επικοινωνία ως ευθυβολία. Είναι επικοινωνιακές στρατηγικές και τα δύο. Ποιο διαλέγεις; Γιατί πολιτική δεν είναι μόνο η κάποια νομοθετική κατασκευή, οι εγκύκλιοι, οι διασαφηνίσεις κ.λπ. αλλά και το κίνητρο νομοθέτησης, η ιεράρχηση προβλημάτων και αναγκών που λαμβάνει υπόψη ο νομοθέτης, η λαϊκότητα δηλαδή, το κριτήριο που υποστασιοποιείται νομοθετικά ποιο συλλογικό συμφέρον, ποια συλλογική επιθυμία παραλαμβάνει και «νομοποιεί». Όλα αυτά συναποτελούν πολιτική παραγωγή.
Αλλά πολιτική παραγωγή είναι και το είδος του λόγου με τον οποίο η νομοθετική κατασκευή φτάνει, αγγίζει τον κόσμο. Πολύ συχνά νομοθετήματα ή υπουργικές αποφάσεις αγαθών προθέσεων έφταναν διαστρεβλωμένα «κάτω» γιατί μεσολαβούσαν διαστρεβλωτικοί μηχανισμοί - ένας δήμαρχος, π.χ., μπορεί να καταστρέψει ένα φιλολαϊκό μέτρο ή να αμβλύνει ένα αντιλαϊκό αναλόγως της πολιτικής του ιδιοσυστασίας, μια χρηματοδότηση μπορεί να γίνει εκμαυλιστικό ή αναπτυξιακό εργαλείο. Αλλά, επίσης, και με ποια γλώσσα λειαίνεται, εξηγείται εγκαθίσταται και γίνεται καταληπτό ένα νομοθέτημα ή μια πολιτική θέση. Να θυμηθούμε τον διαστρεβλωτικό τρόπο με τον οποίο διακινήθηκε (και πλασαρίστηκε από τους καιροσκόπους) η Συμφωνία των Πρεσπών ή η μη μείωση των συντάξεων.
Η ευθυβολία λοιπόν είναι το ζητούμενο. Ο «καίριος στίχος» ενίοτε είναι πολύ δραστικότερος από το ευρύ γραπτό διάβημα. Και λόγω μιντιακής υστέρησης, έχεις απόλυτη ανάγκη τον «καίριο στίχο». Την ακριβή κουβέντα. Την καίρια σκέψη που τα ουσιώνει.
