Πώς αναγεννιέται η πολιτική ποιότητα σε ένα περιβάλλον που δεν την περιέχει; Η ασκούμενη κεντρική πολιτική είναι απλοϊκή: μικρές ή μεγαλύτερες παραχωρήσεις σε συμφέροντα, μικρές επιδοτήσεις για εξευμενισμό και μεγάλη επικοινωνιακή ανασφάλεια. Απέναντι σε κάτι τόσο «λίγο» και «μικρό» (και τόσο κοντινό στις παραδόσεις των ευνοιοκρατικών, παλιών κομμάτων) πώς να αντιτάξεις κάτι ευρύτερο, πιο καλλιεργημένο, πιο επιχειρησιακό, αλλά και οραματικό; Πώς να είσαι πολιτικά ποιοτικός όταν ο άλλος είναι τόσο περιορισμένων στρατηγικών δυνατοτήτων; Όχι οργανωτικών δυνατοτήτων (στο συγκεκριμένο θέμα είναι πολύ γυμνασμένος), αλλά δυνατοτήτων στρατηγικού σχεδιασμού.
Αυτή την έλλειψη βάθους, επεξεργασίας τη βλέπουμε στις πολιτικές άμυνας, στην εξωτερική πολιτική αλλά και σε κάτι στο οποίο υποτίθεται υπερείχαν, στη διοίκηση. Μπάχαλο, αποφάσεις, ανταποφάσεις, διορθώσεις, λάθη. Στη σφαίρα της λεγόμενης «κοινωνικής ειρήνης και ασφάλειας» η εγκληματικότητα είναι στα άστρα. Κυρίως όμως έχει εκραγεί η καθημερινή, «μικρή», ακατάγραπτη βία. Είτε η κρατική βία στον ριζοσπάστη ή τον φτωχοδιάβολο είτε η ενδοκοινωνική βία όλων εναντίον όλων.
Αλλά ας μην χάσουμε το ερώτημα. Πώς αναγεννιέται η πολιτική ποιότητα σε ένα περιβάλλον που δεν την περιέχει; Γιατί, πολλές φορές, αυστηρές κριτικές προς τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. (δεν αναφέρομαι στις πολεμικές εκμηδένισης, αλλά στις κριτικές, ακόμα και τις εσωτερικές) εκκινούσαν από συμπεριφορές στελεχών, από γκάφες διαχείρισης, από επιζήμιες ανοησίες, φυσικά και από μερικές πολιτικές επιλογές που ενδεχομένως απέκλιναν από την ιδεολογική του αφετηρία. Πολλές φορές, αυτές οι κριτικές δεν έπαιρναν (και δεν εξαιρώ ούτε τον εαυτό μου) υπόψη την πολιτική συνθήκη πίεσης, την κατάσταση μέσα στην οποία καλούνταν η κυβέρνηση ή το κόμμα να αποφασίσουν (ή καλούνταν το στέλεχος να απαντήσει και έπεφτε στην γκάφα).
Σκληρές πολεμικές συνθήκες, χωρίς χρόνο ανάλυσης της κατάστασης, χωρίς διάλειμμα στην επιθετικότητα. Οκτώ ή δέκα τηλεοπτικοί αντίπαλοι, ελάχιστες μέρες να χτιστεί ένα νομοθέτημα, ακόμα πιο λίγες να μελετηθεί και υποστηριχθεί. Μέσα στο «πόλεμο» το λάθος είναι εύκολο. Μερικές φορές ήταν τόσο αριστοτεχνικά στημένος ο «πόλεμος» (μια αξιοδάκρυτη παράσταση επιτηδευμένης βίας), που παρήγαγε το λάθος. Είχε δε προετοιμαστεί και η επικοινωνιακή διαχείριση του εκβιασμένου λάθους. Μια εκπληκτική μιντιακή διασπορά, μια ετοιμοπόλεμη πολιτική συμπεριφορά, που έπλαθε (και εξακολουθεί να προσπαθεί να πλάσει) τον αντίπαλο, κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ (για να επιστρέψω και στο θέμα).
Είναι λοιπόν δυνατόν να υπάρξει υψηλή πολιτική ποιότητα σε περιβάλλον με χαμηλή πολιτική ποιότητα; Δεν αλληλεξαρτώνται τα κόμματα; Δεν επιβάλλει τα χαρακτηριστικά του το ένα κόμμα στο άλλο; Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. να αντιτάξει νέες θεματολογίες, νέα επίδικα με ανυποχώρητη ποιοτικά γλώσσα, με έξυπνη και ευφάνταστη επεξεργασία,ενώ βρισκόμαστε σε ένα γενικό πολιτικό έλος; Μπορεί να επινοήσει και να επεξεργαστεί τέτοια πεδία, θέματα, που θα αιφνιδιάζει τον αντίπαλο; Γιατί, εκτός των άλλων, τα καινούργια θέματα, τα καινούργια αντιπολιτευτικά πεδία μπορούν να εξουθενώσουν αντιπάλους και, στο τέλος-τέλος, να εισφέρουν και κάποιες ουσιαστικές, εξυγιαντικές λύσεις.
Τα παλιά κόμματα είναι και άβατα, αχανή και εύπλαστα. Είχαμε την οδυνηρή εμπειρία απίθανων «διαττόντων» κομμάτων ή εξαλλαγής των παλιών σε κάτι σχεδόν απεχθές. Αλλά μήπως δεν ήταν τα ίδια τα κόμματα, οι μηχανισμοί εξαλλαγής, αλλά απλά αντίγραφα της πολιτιστικής και πολιτικής εξαλλαγής τεραστίων μαζών; «Κότα ή αυγό;»
Περίπου τέτοια απάντηση μπορεί να δοθεί για την αιτιώδη σχέση κομμάτων-λαού. Η εξαφάνιση ορισμένων πολιτιστικών παραδοχών στη συνείδηση ευρύτατων λαϊκών στρωμάτων αντανακλούσε στους φύσει καιροσκοπικούς μηχανισμούς, όπως είναι τα παραδοσιακά κόμματα. Αυτή η αμοιβαιότητα, ο αλληλοεπηρεασμός κοινού και κομμάτων, μετατόπισε το πολιτικό κομματικό τοπίο προς την ευτέλεια ή τη διαλογική, επιχειρηματολογική φτώχεια. Από αυτή την ολίσθηση φύτρωσε και ο ΣΥΡΙΖΑ, που κατάφερε να γίνει ισχυρός πόλος και όχι απλώς φαντασιακή κατασκευή. Προέκυψε και ως αντίδραση στην ευτέλεια, όχι μόνο ως προϊόν αγανάκτησης και απελπισίας. (Θα συνεχίσω).
