Μπορούν να βάλουν τη σφραγίδα τους στο Κυπριακό όλες και όλοι αυτοί που μετά από τόσα χρόνια επιμένουν ακόμη στην επανένωση του μαρτυρικού νησιού; Θα έχει συνέχεια η προσπάθεια που έκαναν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι να πιέσουν τις ηγεσίες τους στην κατεύθυνση αυτής της λύσης λίγες μέρες πριν από την άτυπη πενταμερή στη Γενεύη, η οποία οδήγησε τη Μεγάλη Εβδομάδα σε ένα ναυάγιο που δεν εξέπληξε κανέναν;
Προχθές ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού εξήγγειλε μια πρωτοβουλία από κοινού με τους Τουρκοκύπριους που υποστηρίζουν τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, αλλά χωρίς να δώσει στοιχεία για το περιεχόμενό της στη δημοσιότητα. Είπε απλώς ότι έγινε και στη Γενεύη μια συνάντηση με τα τουρκοκυπριακά πολιτικά κόμματα που επιδιώκουν τη λύση στη συμφωνημένη βάση και ότι «μετά τις εκλογές θα συναντηθούμε για να δώσουμε σάρκα και οστά σε μια ενδεχόμενη πρωτοβουλία την οποία θα αναλάβουμε από κοινού. Είναι πολύ πρόωρο να πούμε τώρα οτιδήποτε γι’ αυτή την πρωτοβουλία. Να δούμε πώς θα διαμορφωθούν τα δεδομένα όταν θα συναντηθούμε».
Βέβαια, εάν υπήρχε από όλες τις πλευρές η πολιτική βούληση για την επίλυση του Κυπριακού, δεν θα ήταν τόσο απογοητευτική η πρόσφατη πενταμερής της Γενεύης. Αν και η λέξη «απογοητευτική» δεν εκφράζει ακριβώς την πραγματικότητα, καθώς καμία πλευρά δεν πήγε στη Γενεύη με μεγάλες προσδοκίες, ούτε περίμενε κανείς το θαύμα. Ακόμη και ο «οικοδεσπότης», ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, που είχε απειλήσει ότι σε περίπτωση ναυαγίου θα παραδώσει την εντολή του πίσω στο Συμβούλιο Ασφαλείας, έδειξε στο τέλος ότι δεν εννοούσε την απειλή του. Και ότι δεν ήταν διατεθειμένος να αυξήσει την πίεση στις εμπλεκόμενες πλευρές. Έτσι ανανέωσε το ραντεβού των άτυπων συναντήσεων σε τρεις με τέσσερις μήνες. Χωρίς ωστόσο να είναι εμφανές τι θα αλλάξει μέχρι τότε.
«Φταίει η Τουρκία»
Από την πλευρά της Λευκωσίας και της Αθήνας, μάλλον τίποτα. Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια άλλωστε, η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα έδειξαν «εποικοδομητική στάση» στην πενταμερή της Γενεύης. «Καταβάλλαμε μαζί με την Κυπριακή Δημοκρατία προσπάθειες, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα επέτρεπαν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων εντός του πλαισίου που έχει τεθεί ρητά από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ήτοι μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας» είχε δηλώσει μετά το άτυχο πέρας τής πενταμερούς. «Δυστυχώς δεν κατέστη δυνατόν να βρεθεί κοινό έδαφος για την έναρξη των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο αυτό λόγω της στάσης της τουρκοκυπριακής και της τουρκικής πλευράς».
Η απέναντι πλευρά κατηγορεί τη Λευκωσία για το ναυάγιο, πλην όμως πήγε στη Γενεύη απορρίπτοντας εκ των προτέρων τη φόρμουλα της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, η οποία, παρά τις πολλές αντιθέσεις στα επιμέρους ζητήματα, ήταν η πάντοτε η καρδιά των πρωτοβουλιών επίλυσης του Κυπριακού. Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια τόσο η Τουρκία όσο και οι Τουρκοκύπριοι μίλησαν ξεκάθαρα για διχοτόμηση, για λύση δύο κρατών. Και δεν είναι ορατή μια αλλαγή πλεύσης στον ορίζοντα, η οποία είναι ενδεχομένως και η προϋπόθεση για να οριστικοποιήσει ο Γκουτέρες το επόμενο ραντεβού.
Ο παράγων χρόνος
Ακόμη, για τη διεθνή κοινότητα δεν μπαίνει ζήτημα δύο κρατών, καμία χώρα δεν είναι διατεθειμένη να αναγνωρίσει το βόρειο τμήμα της Κύπρου ως ανεξάρτητο κράτος. Στη Γενεύη έγινε για ακόμα μια φορά σαφές ότι τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ εξακολουθούν να θεωρούν αναγκαία τη συνέχιση της διαμεσολάβησης στις διεθνώς αναγνωρισμένες βάσεις. Ωστόσο, η Ιστορία διδάσκει ότι ο χρόνος δεν είναι φίλος, ούτε δουλεύει υπέρ της επανένωσης. Σε λίγα χρόνια κανείς δεν θα θυμάται πλέον στην Κύπρο πώς ήταν η συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και ίσως ατονήσει και η μαχητικότητα των ανθρώπων που διαδήλωναν για την επανένωση πριν από την πενταμερή.
