Με την Ευρώπη να είναι αντιμέτωπη με μια ενεργειακή «καταιγίδα», η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά στις αντιφάσεις της πολιτικής της στην ενέργεια. Για να αποφύγει έναν άμεσο κίνδυνο σε σχέση με την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας, αποφάσισε τον διπλασιασμό της λιγνιτικής παραγωγής από 5 TWh σε 10 TWh για τους επόμενους 12 μήνες, βάζοντας έτσι στον «πάγο» το σχέδιο της βίαιης απολιγνιτοποίησης.
Με βάση τον σχεδιασμό της κυβέρνησης, θα πρέπει να αυξηθεί η εξόρυξη λιγνίτη στα ορυχεία για να μπορέσουν να τροφοδοτήσουν τις 7 λιγνιτικές μονάδες που είναι αυτή τη στιγμή σε λειτουργία. Άρα θα χρειαστούν περισσότερες ποσότητες λιγνίτη και προσλήψεις προσωπικού για να καλυφθούν τα κενά στο προσωπικό που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια. Να σημειωθεί πως, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση σχεδιάζει τον διπλασιασμό της λιγνιτικής παραγωγής, το υπουργείο Περιβάλλοντος - Ενέργειας κήρυξε έκπτωτη την εταιρεία «Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας», η οποία τροφοδοτεί τον ΑΗΣ Μελίτη, επειδή δεν απέδωσε τις συμφωνημένες ποσότητες λιγνίτη. Το ζήτημα έφεραν με ερώτησή τους στη Βουλή και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. τονίζοντας πως «εν μέσω ενεργειακής κρίσης και εμπροσθοβαρούς και βίαιης απολιγνιτοποίησης, η κυβέρνηση της Ν.Δ. για ακόμα μια φορά δείχνει το ανάλγητο πρόσωπό της προς την Π.Ε. Φλώρινας».
«Η εξαγγελία του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης είναι άμεση παραδοχή της καταστροφικής απολιγνιτοποίησης» αναφέρει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ Γιώργος Αδαμίδης. Τονίζει πως για την προετοιμασία των ορυχείων χρειάζονται 6-8 μήνες. «Ψάχνουν να βρουν συνταξιούχους εργαζόμενους της ΔΕΗ και τους ζητούν να γυρίσουν πίσω» τονίζει. Είναι μεγάλα τα κενά που έχουν δημιουργηθεί μετά τη συνταξιοδότηση 4.500 εργαζομένων στην εξόρυξη και στην παραγωγή, ενώ δεν υπάρχει, όπως σημειώνει, το απαραίτητο προσωπικό για να λειτουργήσει η Πτολεμαΐδα 5, η νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ, που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το φθινόπωρο. Ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ επισημαίνει πως αυτή τη στιγμή οι διαθέσιμες ποσότητες λιγνίτη επαρκούν για ακόμα 35 ημέρες. Παράλληλα, τονίζει πως οι 7 λιγνιτικές μονάδες που λειτουργούν αυτή τη στιγμή θα μπορούσαν να παράγουν 2.200MW την ώρα, ενώ παράγουν 800MW. Με την προσθήκη μάλιστα της Πτολεμαΐδας 5 η ωριαία παραγωγή αναμένεται να φτάσει τις 3.000MW. Ο λόγος που παραμένει σε χαμηλά επίπεδα η παραγωγή, όπως εξηγεί ο κ. Αδαμίδης, είναι ότι τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ διαθέτουν ρήτρα CO2. Επιβάλλεται έτσι να είναι σε χαμηλά επίπεδα η παραγωγή λιγνίτη.
Τα μπρος-πίσω της κυβέρνησης στη λιγνιτική παραγωγή
Από το 2019, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε μιλώντας στον ΟΗΕ τη βίαιη απολιγνιτοποίηση, έχουν περάσει σχεδόν τρία χρόνια επιτελικού μπάχαλου. Αποδείχτηκε πως η κυβέρνηση δεν είχε σχέδιο για τις περιοχές που συνδέθηκαν με τη μονοκαλλιέργεια του λιγνίτη και για το μέλλον των εργαζομένων που απασχολούνται στα εργοστάσια και τα ορυχεία λιγνίτη.
Η συντονιστική επιτροπή του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης εκπόνησε πριν δύο χρόνια ένα master plan για τις δύο λιγνιτικές περιοχές, δηλαδή τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, με το οποίο υποσχόταν μεταξύ άλλων τη δημιουργία ενός βιομηχανικού πάρκου ηλεκτροκίνησης, την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών, την ανάπτυξη μονάδας παραγωγής πράσινου υδρογόνου και την επανακατάρτιση των εργαζομένων. Η Συντονιστική Επιτροπή αγνόησε όμως τους δημάρχους και τους τοπικούς φορείς που προειδοποιούσαν ότι οι περιοχές αυτές θα καταδικαστούν στην ανεργία και στον οικονομικό μαρασμό. Από το 2020, όταν εκπονήθηκε το master plan, επενδύσεις γίνονται μόνο στον τομέα των φωτοβολταϊκών, ενώ το έργο «White dragon» στη Δυτική Μακεδονία για την παραγωγή υδρογόνου έχει μείνει στα χαρτιά, καθώς δεν εντάχθηκε στα έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
Στα τέλη Μαΐου, η κυβέρνηση, εν μέσω της ενεργειακής κρίσης και με το ζήτημα της ενεργειακής επάρκειας της χώρας ψηλά στην ατζέντα, ψήφισε τον κλιματικό νόμο που προβλέπει πως μέχρι το 2028 θα πρέπει να σταματήσει η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη, με ρήτρα επανεξέτασης το 2023. Ωστόσο, μετά τις τελευταίες εξελίξεις σε σχέση με την ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης, φαίνεται πως ο λιγνίτης θα έχει σημαντικό ρόλο στη στήριξη του ενεργειακού συστήματος της χώρας μας για τα επόμενα χρόνια. Όλα τα μοντέλα αντιμετώπισης κινδύνων σε σχέση με την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας συγκαταλέγουν τον λιγνίτη στη στήριξη του ενεργειακού συστήματος. Μάλιστα το «Σχέδιο Αντιμετώπισης Κινδύνων στον τομέα της Ηλεκτρικής Ενέργειας», που απέστειλε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, προβλέπει την αύξηση των αποθεμάτων λιγνίτη και την αυξημένη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων. Σε κάθε περίπτωση, αποδεικνύεται στην πράξη πως η κυβέρνηση τους τελευταίους μήνες δεν έχει συνεκτικό σχέδιο σε σχέση με τη λιγνιτική παραγωγή και ακολουθεί τη λογική τού βλέποντας και κάνοντας.
