Ο καλπάζων πλέον πληθωρισμός στις ΗΠΑ και στην Ε.Ε. σε συνδυασμό με τα τεράστια προβλήματα ενεργειακής επάρκειας εντείνουν τους φόβους ότι η διαγραφόμενη χειροτέρευση της ενεργειακής ένδειας μπορεί να οδηγήσει σε αναγκαστική μείωση της παραγωγής και σε συρρίκνωση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ και άρα σε στασιμοπληθωρισμό.
Οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εξέλιξη του πληθωρισμού και της ανάπτυξης στις χώρες-μέλη της Ε.Ε., μολονότι έχουν μεταβληθεί επί τα χείρω, δεν παύουν να είναι αρκετά αισιόδοξες. Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του επιτρόπου Οικονομίας Π. Τζεντιλιόνι ότι στις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της (σ.σ.: τώρα δημοσιεύτηκαν οι θερινές) η Επιτροπή είχε συμπεριλάβει ένα δυσμενές σενάριο με προβλήματα παροχής φυσικού αερίου, βάσει του οποίου η ανάπτυξη φέτος θα ήταν αρνητική. «Αυτή τη στιγμή δεν βρισκόμαστε στο δυσμενές σενάριο, αλλά οι κίνδυνοι να πάμε προς τα εκεί αυξάνονται» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ιταλός επίτροπος.
Γερμανική υστερία ή…;
Η Γερμανία, ύστερα από πολλές δεκαετίες, εμφάνισε τον περασμένο μήνα ελλειμματικό ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, παρά την υποχώρηση της ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου σχεδόν στο 1 προς 1, κάτι που κάνει πιο ανταγωνιστικά τα ευρωπαϊκά προϊόντα στον υπόλοιπο κόσμο. Οι προβλέψεις και οι εκτιμήσεις για το μέλλον της εθνικής της βιομηχανίας είναι απαισιόδοξες. Η προετοιμασία από τώρα της γερμανικής κοινής γνώμης για σφοδρή ενεργειακή λιτότητα και δελτίο ουσιαστικά στη θέρμανση και στο ζεστό νερό δείχνει πολλά. Ο κίνδυνος να επιβραδυνθεί υποχρεωτικά η βιομηχανική παραγωγή και να μειωθούν περαιτέρω οι γερμανικές εξαγωγές είναι στο επίκεντρο της προσοχής των πανίσχυρων γερμανικών βιομηχανικών συνδέσμων.
Μια μικρή υπόμνηση: το 2008-2009, όταν ξέσπασε η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση, η Γερμανία, οι πολιτικοί εκπρόσωποι της γερμανικής βιομηχανίας πρότειναν ωμά τότε διά στόματος Μέρκελ στην Ουγγαρία να πάει στο ΔΝΤ (IMF) και έστειλαν την Ελλάδα στην οκτάχρονη κόλαση των Μνημονίων (του IMF συμπεριλαμβανομένου) για να μην υποστούν οι ίδιοι τις συνέπειες της κρίσης. Όσοι θεωρούν πως τώρα θα είναι πιο… ανθρωπιστές, δυστυχώς θα διαψευστούν. Deutschland über alles….
Ελληνική οικονομία και εκλογές
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διατηρήσει τους χαλαρούς κανόνες για το δημόσιο χρέος το επόμενο έτος, στο 2023 δηλαδή, όταν, όπως σχεδιάζεται, θα επανέλθει σε ισχύ το δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε., μετά την εκπνοή της «ρήτρας διαφυγής» από το Σύμφωνο Σταθερότητας. Πρόκειται για εξέλιξη που έγινε δεκτή με ανακούφιση από την ηγεσία της ελληνικής κυβέρνησης, που θεωρεί πως το να κερδίσει χρόνο είναι θέμα ζωτικής σημασίας για το εκλογικό της αποτέλεσμα, καθώς η ακρίβεια και οι περιορισμένες δυνατότητες δανεισμού της χώρας την υποχρεώνουν σε πολιτική παροχής επιδομάτων με το σταγονόμετρο. Η οριστικοποίηση αυτής της απόφασης στις Βρυξέλες είναι που οδήγησε σε θεαματική μεταστροφή της απόφασης Μητσοτάκη για τον χρόνο διεξαγωγής των εκλογών. Αρκεί βέβαια να «βρει» λεφτά πέρα από τον γλίσχρο δημοσιονομικό χώρο που του δημιουργεί η μεγάλη αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ λόγω πληθωρισμού.
Και «να βρει λεφτά» σημαίνει δανεισμό, που πλέον κοστίζει 3,5% ετησίως και υπονομεύει την όποια μελλοντική προσπάθεια περιορισμών των δαπανών του προϋπολογισμού. Επιπλέον, η επισφάλεια στο μέτωπο του δανεισμού είναι ισχυρή, καθώς η πολιτική αστάθεια στην Ιταλία σίγουρα θα ανεβάσει και το κόστος δανεισμού για την Ελλάδα (που έχει μεγαλύτερο ως ποσοστό του ΑΕΠ δημόσιο χρέος). Η εκρηκτική άνοδος του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο και το θετικό περσινό αποτέλεσμα φαίνεται να οδηγεί πάντως το χρέος κάτω από το 200% του ΑΕΠ. Όμως η Ελλάδα δεν παύει να είναι μεταξύ των δέκα πιο χρεωμένων χωρών του πλανήτη και η πιο χρεωμένη της Ε.Ε. Και καθώς ο κόσμος βαδίζει πλέον σε τεντωμένο σχοινί, μια επιδείνωση θα ήταν καταστροφική.
Η δυσκολία άρα της κυβέρνησης Μητσοτάκη να δανείζεται με λογικά επιτόκια πλέον είναι ο ένας μεγάλος παράγοντας αποσταθεροποίησης. Διότι αυτό σε συνδυασμό με την πίεση της Ε.Ε. δημιουργούν ένα δύσκολα διαχειρίσιμο μείγμα:
«Αρκετά κράτη-μέλη θα αντιμετωπίσουν, σύμφωνα με την αξιολόγηση της Επιτροπής, υψηλούς κινδύνους, κυρίως λόγω των υψηλών επιπέδων δημόσιου χρέους και της ανοδικής πορείας του χρέους» λέει πρόσφατη απόφαση της Κομισιόν και ζητά από τα κράτη-μέλη… «μετά το 2023 να ασκήσουν δημοσιονομική πολιτική που να στοχεύει στην επίτευξη συνετών μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών θέσεων και στη διασφάλιση αξιόπιστης και σταδιακής μείωσης του χρέους…».
Επισημαίνει δε ότι ο κατάλληλος συνδυασμός πολιτικών «θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ενίσχυση της ανάπτυξης, την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών - μεταξύ άλλων μέσω της μεταρρύθμισης των συστημάτων συνταξιοδότησης, υγειονομικής περίθαλψης και μακροχρόνιας φροντίδας»!
Η οικονομία Μητσοτάκη
Έπειτα από τρία πλήρη χρόνια διακυβέρνησης Μητσοτάκη, τα βασικά αποτελέσματα της οικονομικής της πολιτικής είναι δύο:
- Η μεγάλη άνοδος του δημόσιου χρέος κατά 25 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ στα τέλη του 2021 (δηλαδή αύξηση κατά 40 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου), βάσει στοιχείων του ΟΔΔΗΧ και του IMF, κάτι που κατατάσσει την Ελλάδα στις πιο υπερχρεωμένες χώρες του κόσμου και στην 1η θέση σχετικά στην Ε.Ε.
- Στην πλήρη φτωχοποίηση των Ελλήνων, οι οποίοι, βάσει μελέτης του Τμήματος Ερευνών της Eurobank, διαθέτουν τη χαμηλότερη -πλην Βουλγαρίας- αγοραστική δύναμη στην Ευρώπη των 27.
Αν δεν υπήρχε το δημοσιονομικό μαξιλάρι που άφησε η προηγούμενη κυβέρνηση, τώρα θα συζητούσαμε για κατάσταση α λα 2010…
