Της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου*
Το ξήλωμα των εργασιακών ρυθμίσεων που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε από τα πρώτα νομοσχέδια της Ν.Δ. μετά τις εκλογές του 2019. Κατάργηση του βάσιμου λόγου απόλυσης, της προστασίας των εργολαβικών εργαζομένων, κατάλυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και του συνταγματικού δικαιώματος της μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία και απαξίωση του ΣΕΠΕ.
Με αφορμή την πανδημία προχώρησε στην απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και έδωσε το τελειωτικό χτύπημα με τον αντεργατικό νόμο Χατζηδάκη, που αποτελεί το όχημα επιβολής της ατομικής εργασιακής σχέσης, της ελαστικής και φθηνής εργασίας χωρίς δικαιώματα. Σε μία κρίση ειλικρίνειας ο Κ. Μητσοτάκης είπε στη Βουλή ότι δεν του αρέσει να επικαλείται τον λαό, αλλά να αναφέρεται στους πολίτες. Η πάγια νεοφιλελεύθερη αντίληψη που αρνείται και απαξιώνει κάθε συλλογική έκφραση και διεκδίκηση.
Ο νόμος Χατζηδάκη εφαρμόζεται ήδη έναν χρόνο και τα αποτελέσματά του τα βιώνουν οι εργαζόμενοι καθημερινά. Μείωση εισοδήματος και κατάλυση του οκτάωρου με την επιβολή απλήρωτων ωρών εργασίας, πολλαπλασιασμός των φθηνών υπερωριών και υπονόμευση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Εργοδοτική αυθαιρεσία και ασυδοσία με την απαξίωση του ΣΕΠΕ. Ανεξέλεγκτες απολύσεις και διώξεις εργαζομένων για συνδικαλιστική δράση.
Η ψηφιακή κάρτα εργασίας, που επιχειρεί η κυβέρνηση να αναδείξει ως μεγάλη μεταρρυθμιστική τομή, είναι χρήσιμο εργαλείο, δεν αποτελεί όμως πανάκεια. Προϋπόθεση για την αποτελεσματική εφαρμογή είναι η ύπαρξη αποτελεσματικού ελεγκτικού μηχανισμού, που δεν διασφαλίζεται από μια κυβέρνηση που απαξίωσε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, απορρύθμισε τις εργασιακές σχέσεις και ενθαρρύνει την παραβατικότητα στην αγορά εργασίας. Από τις πρώτες μέρες εφαρμογής τής ψηφιακής κάρτας εργασίας στις τράπεζες και στα σούπερ μάρκετ αναδείχθηκαν τα σοβαρά κενά στην εφαρμογή της και η πρόβλεψη της «ευέλικτης προσέλευσης» ενθαρρύνει την εργοδοτική ασυδοσία και υπονομεύει τον έλεγχο των παραβιάσεων.
Η συνεχής αύξηση του πληθωρισμού, η εκτόξευση της ακρίβειας και η ενεργειακή κρίση στην απορρυθμισμένη αγορά εργασίας που έχει επιβάλει η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχουν φτωχοποιήσει τους εργαζόμενους μειώνοντας δραματικά την αγοραστική τους δύναμη. Στην πραγματικότητα, οι εργαζόμενοι που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό διαβιούν σε επίπεδα σχετικής φτώχειας και οι μερικώς απασχολούμενοι και αμειβόμενοι κάτω από τον κατώτατο μισθό, το 35% των εργαζομένων, αντιμετωπίζουν συνθήκες απόλυτης φτώχειας.
Η κυβέρνηση είναι εκτεθειμένη σε σχέση και με τις ευρωπαϊκές αποφάσεις. Η ευρωπαϊκή Οδηγία για αξιοπρεπείς κατώτατους μισθούς αναφέρει την ανάγκη αύξησής τους προκειμένου να στηριχθούν σε περίοδο κρίσης οι εργαζόμενοι και η πραγματική οικονομία μέσω της ενίσχυσης της αγοραστικής τους δύναμης. Επισημαίνει την ανάγκη των συλλογικών διαπραγματεύσεων και διαπιστώνει ότι στις χώρες που είναι υψηλό το ποσοστό των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, και οι μισθοί είναι υψηλότεροι, και οι ανισότητες μικρότερες. Χαρακτηριστική είναι επίσης η πρόβλεψη της ευρωπαϊκής Οδηγίας σχετικά με τους εργαζόμενους στις πλατφόρμες, που αναγνωρίζει ρητά τεκμήριο εξαρτημένης εργασίας, σε πλήρη αντίθεση με τον νόμο Χατζηδάκη.
Η εργασία βρίσκεται στην καρδιά της προγραμματικής πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. ως παραγωγική δύναμη και βασική συνιστώσα της βιώσιμης ανάπτυξης. Δέσμευσή μας είναι η κατάργηση όλων των αντεργατικών νόμων της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Η στήριξη των μισθών, η άμεση αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ και η εφαρμογή του 35ωρου χωρίς μείωση αποδοχών. Ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, αποκατάσταση και διεύρυνση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, προστασία από τις απολύσεις, αποκατάσταση των συλλογικών δικαιωμάτων των εργαζομένων και του δικαιώματος στην απεργία.
Κατοχύρωση της βασικής αρχής της ίσης αμοιβής για ίσης αξίας εργασία στους εργαζόμενους σε επισφαλείς μορφές απασχόλησης και ένταξη όλων των εργαζομένων, ανεξάρτητα από σχέσεις και μορφές εργασίας, στις πρόνοιες της οικείας κλαδικής σύμβασης. Αναγνώριση των εργαζομένων σε πλατφόρμες ως μισθωτών και υπαγωγή τους στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Ρύθμιση της τηλεργασίας ως μισθωτής εργασίας από απόσταση, με σεβασμό στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στις εκλογές και τη συγκρότηση μιας ισχυρής προοδευτικής κυβέρνησης, οι δεσμεύσεις αυτές θα γίνουν άμεσα πράξη!
* Η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου είναι τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και βουλευτής Β1 Βόρειας Αθήνας
Πώς ακυρώνεται στην πράξη η απεργία
Το πολιτικό σχέδιο της Δεξιάς για την οικονομία, την κοινωνία, τη δημοκρατία συμπυκνώνεται στον νόμο Χατζηδάκη
Του Γιώργου Πετρόπουλου*
Η εργασιακή αντιμεταρρύθμιση που ψήφισε η κυβέρνηση της Ν.Δ., γνωστή και ως νόμος Χατζηδάκη (Ν. 4808/21), συμπυκνώνει κατά κάποιον τρόπο το πολιτικό σχέδιο της Δεξιάς για την οικονομία, την κοινωνία, τη δημοκρατία.
Συνιστά μια άνευ προηγουμένου επίθεση στον κόσμο της μισθωτής εργασίας και ταυτόχρονα οπισθοδρόμηση, καθώς πολλά από τα άρθρα του θυμίζουν τον αλήστου μνήμης Ν. 330/1976 και τον τότε υπουργό της Ν.Δ. Λάσκαρη, που από το βήμα της Βουλής απαγόρευσε την πάλη των τάξεων (!). Αποσκοπούσε αφετηριακά στη νομιμοποίηση πρακτικών που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και αφορούσαν την καταστρατήγηση του ωραρίου και των εργασιακών δικαιωμάτων, όπως και τη δυνατότητα υπογραφής Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, ενώ ταυτόχρονα αποδυνάμωνε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, διευκολύνοντας έτσι την περαιτέρω επιδείνωση της ζωής των εργαζόμενων.
Μια δεύτερη, εξίσου σημαντική, επιδίωξη του νόμου Χατζηδάκη ήταν η απομείωση των συνδικαλιστικών ελευθεριών. Φαίνεται πως, παρότι η αποτελεσματικότητα των συνδικάτων αμφισβητείται από κάποιους εργαζόμενους, αυτά συνεχίζουν να αποτελούν φόβητρο για τους εργοδότες, κατά παραγγελία των οποίων νομοθέτησε η κυβέρνηση. Με το εν λόγω νομοθέτημα τίθενται υπό τον έλεγχο της εργοδοσίας η ίδρυση, η λειτουργία και η δράση των συνδικάτων, σε μια προσπάθεια να μετατραπούν από εργατικά σωματεία σε πολιτιστικούς συλλόγους.
Απαγορεύεται πρακτικά η άσκηση του δικαιώματος της απεργίας, αφού η προκήρυξή της μπαίνει υπό την αίρεση χρονοβόρων διαδικασιών που την καθιστούν τελικά ανεπίκαιρη, υποχρεώνει τα σωματεία στις Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας, όταν προκηρύξουν απεργία, να προσδιορίσουν ως «προσωπικό εγγυημένης υπηρεσίας» την πλειονότητα των εργαζόμενων, ακυρώνοντας την απεργία στην πράξη, απαιτώντας ταυτόχρονα εξοντωτικές αποζημιώσεις αστικής ευθύνης για τους επικεφαλής των συνδικάτων.
Σήμερα, έναν χρόνο μετά την ψήφισή του, σε συνθήκες εργοδοτικής αυθαιρεσίας, έχουμε την κατάργηση του οκταώρου, απλήρωτες υπερωρίες, γενικότερη επιδείνωση των εργασιακών συνθηκών με εντατικοποίηση, που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των εργατικών ατυχημάτων. Ενδεικτική της κατάστασης είναι ότι η καθιέρωση, εν χορδαίς και οργάνω, της ψηφιακής κάρτας εργασίας συνοδεύτηκε αμέσως μετά από καταγγελίες για την παραβίασή της. Το φαινόμενο της «μεγάλης παραίτησης» στον τουρισμό, η άρνηση δηλαδή εργασίας σε συνθήκες γαλέρας στις «Μανωλάδες» των δημοφιλών και όχι μόνο προορισμών, είναι χαρακτηριστικό της κατάστασης.
Την ίδια στιγμή, ο νόμος Χατζηδάκη χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να απαγορευτούν σχεδόν όλες οι απεργιακές δράσεις στο Δημόσιο, όπως αυτές των εκπαιδευτικών σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, των εργαζόμενων στον ΕΦΚΑ, αλλά και αυτών στον ΟΑΕΔ. Ακόμα και ολιγόωρες στάσεις εργασίας βρέθηκαν στο στόχαστρο. Φτάσαμε δε στο σημείο να ζητήσει η διοίκηση της ΣΤΑ.ΣΥ. την προσωρινή κράτηση των συνδικαλιστών γιατί δεν τήρησαν τις υποχρεώσεις του νόμου Χατζηδάκη κατά την απεργιακή κινητοποίησή τους.
Έναν χρόνο μετά το ανοσιούργημα της κυβέρνησης Μητσοτάκη ο συγκεκριμένος νόμος είναι πλήρως απονομιμοποιημένος στις συνειδήσεις των εργαζόμενων. Η πλειονότητα των συνδικαλιστικών οργανώσεων, με ομόφωνες αποφάσεις τους, δηλώνει την αντίθεσή του σε αυτόν, την άρνηση εφαρμογής του και τον ανειρήνευτο αγώνα μέχρι την κατάργησή του.
Οι καλές συνθήκες δουλειάς με αξιοπρεπείς μισθούς, αλλά και η διασφάλιση των συνδικαλιστών ελευθεριών είναι δείκτης κοινωνικής ανάπτυξης και δημοκρατίας. Αποτελεί, λοιπόν, προτεραιότητα η συγκρότηση ενός κοινωνικού και πολιτικού μετώπου που θα σταματήσει τον αυταρχικό κατήφορο της κυβέρνησης Μητσοτάκη, δεν θα επιδιώξει απλώς την κατάργηση του αντεργατικού νομοθετήματος, αλλά και την πολιτική αλλαγή, βάζοντας στο επίκεντρο τις ανάγκες του κόσμου της μισθωτής εργασίας.
* Ο Γιώργος Πετρόπουλος είναι μέλος της Ε.Ε. της ΑΔΕΔΥ
Η ψηφιακή κάρτα και η υποβάθμιση του ΣΕΠΕ
Της Σταυρούλας Παπαδημητρίου*
Η κυβέρνηση της Ν.Δ. μοιάζει να έχει βάλει στόχο να διαλύσει τον μοναδικό ελεγκτικό μηχανισμό της αγοράς εργασίας, αλλάζοντας την οργανωτική δομή του 3 φορές μέσα σε 3 χρόνια.
Tον Ιούλιο του 2019, «εν μια νυκτί», αποφάσισε την επιτελική υποβάθμιση του ΣΕΠΕ και τη μετατροπή του από Σώμα με προϊστάμενο ειδικό γραμματέα υπαγόμενο απευθείας στον υπουργό Εργασίας σε ακόμα μια Γενική Διεύθυνση του υπουργείου Εργασίας υπαγόμενη στη Γενική Γραμματεία Εργασίας, όπως λεγόταν τότε. Πριν κλείσουν 2 χρόνια με αυτήν την αναποτελεσματική οργανωτική δομή, η ίδια κυβέρνηση τον Ιούνιο του 2021 με τον νόμο Χατζηδάκη αποφάσισε την κατάργηση του ΣΕΠΕ και τη μετάπτωσή του σε Ανεξάρτητη Αρχή.
Και μόνο η φράση που ακούστηκε από τα χείλη του αρμόδιου υπουργού στη Βουλή, ότι «το ΣΕΠΕ καταργείται», έδωσε το λάθος μήνυμα τόσο σε εργοδότες όσο και σε εργαζόμενους, γκρεμίζοντας ό,τι με κόπο τα προηγούμενα χρόνια είχε χτιστεί από την οργανωμένη δουλειά των συναδέλφων μου.
Από την ψήφιση του νόμου η μόνη εξέλιξη έως σήμερα (έναν χρόνο μετά) ήταν να βρει ο υπουργός τους εκλεκτούς του για τη διοίκηση του φορέα: ένα πενταμελές διοικητικό συμβούλιο με ετήσιες αποδοχές 111.144 ευρώ και τον διοικητή μάνατζερ. Στον διοικητή μάνατζερ, προσωπάρχη έως χθες σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, αφέθηκε ως λευκή επιταγή ο μετασχηματισμός του ΣΕΠΕ.
Στις 7.7.2022 με τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή ο ίδιος ο υπουργός τροποποιεί τον νόμο που έγραψε και κατέθεσε, και συστήνει μια Ανεξάρτητη Αρχή, στην οποία το μόνο που θα είναι ανεξάρτητο θα είναι ο διοικητής της. Η λειτουργία της Επιθεώρησης Εργασίας θα συνεχίσει να εξαρτάται από τις διοικητικές και οικονομικές υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας, το οποίο θα έχει και τη δικαστική εκπροσώπησή της σίγουρα έως τις 31.1.2023, ενώ υπάρχει η δυνατότητα παράτασης του χρονικού αυτού διαστήματος με υπουργικές αποφάσεις για όσο ο ίδιος ο υπουργός κρίνει σκόπιμο.
Το παράδοξο είναι ότι στην αιτιολογική έκθεση για την ανάγκη θέσπισης της συγκεκριμένης τροπολογίας το υπουργείο Εργασίας επικαλείται την ψηφιακή κάρτα εργασίας και την καταπολέμηση της αδήλωτης και της υποδηλωμένης εργασίας, που εντείνονται κατά τους θερινούς μήνες. Λες και όλα αυτά δεν ήταν γνωστά από πριν. Λες και δεν γνώριζαν από πριν στο υπουργείο ότι χωρίς επιτόπιους ελέγχους για την τήρηση του ωραρίου η ψηφιακή κάρτα δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα…
Και μιας και αναφερθήκαμε στην κάρτα εργασίας, να πούμε ότι, πέρα από τις καταγγελίες των εργαζόμενων για εργοδότες που τους υποχρεώνουν να χτυπούν την κάρτα και να εργάζονται πέρα από το ωράριό τους, ακόμα δεν έχουμε δει τα αποτελέσματα που θα φέρει στην αγορά εργασίας η δυνατότητα του εργοδότη να δηλώνει ευέλικτη προσέλευση ή αποχώρηση εργαζόμενου, δηλαδή το χτύπημα της κάρτας μετά την έναρξη και αντιστοίχως μετά τη λήξη του δηλωθέντος ωραρίου έως το αργότερο 120 λεπτά από τον εργαζόμενο.
Με δεδομένο ότι η ψηφιακή κάρτα εργασίας αυτήν τη στιγμή αφορά τράπεζες και σουπερμάρκετ, αναρωτιέμαι πώς μπορεί να λειτουργήσουν αυτές οι επιχειρήσεις χωρίς να γνωρίζουν από πριν σε ποιο ωράριο πραγματικά θα δουλέψουν οι εργαζόμενοί τους, πώς να προγραμματίσουν την εναλλαγή των βαρδιών κ.λπ. Αντίστοιχες πρόνοιες ευελιξίας στην προσέλευση και στην αποχώρηση των εργαζόμενων που είχαν θεσπιστεί ως έκτακτα μέτρα αντιμετώπισης της Covid-19 στην πράξη καθιστούσαν τους ελέγχους της Επιθεώρησης Εργασίας για την τήρηση του ωραρίου αναποτελεσματικούς.
Οι πρώτοι που θυμώνουμε όταν ακούμε για κατάργηση ή υποβάθμιση του ΣΕΠΕ είμαστε εμείς οι εργαζόμενοι στην Επιθεώρηση Εργασίας. Οι συνάδελφοί μου στις επιθεωρήσεις της χώρας έχουν επίγνωση του κοινωνικού ρόλου τους, κρατούν τις υπηρεσίες όρθιες και δίνουν καθημερινές μάχες για την υπεράσπιση του κόσμου της εργασίας.
* Η Σταυρούλα Παπαδημητρίου είναι επιθεωρήτρια Εργασίας, μέλος του Γ.Σ. της ΑΔΕΔΥ και της Γραμματείας Ισότητας της ΑΔΕΔΥ
Ο αγώνας μας θα είναι διαρκής
Φέτος χάσαμε 50.000 θέσεις εργασίας, του χρόνου οι απώλειες θα είναι υπερδιπλάσιες
Του Γιώργου Χόντζογλου*
Συμπληρώνεται ένας χρόνος εφαρμογής του νόμου Χατζηδάκη και ακόμα προσπαθούμε να μαζέψουμε τα «απόνερα» του νομοθετήματος...
Στον κλάδο του τουρισμού - επισιτισμού οι επιπτώσεις είναι πολλές και σημαντικές. Βιώνουμε την κατάργηση του οκταώρου, που εφαρμόστηκε άμεσα από τις τουριστικές επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα να δουλεύουμε 10 ώρες τη μέρα ώστε να μαζέψουμε εργατοώρες για να πάρουμε μετά παραπάνω ρεπό… Μόνο που πέρσι, όταν η σεζόν τελείωσε, οι εποχικές επιχειρήσεις έκλεισαν και οι ώρες αυτές χάθηκαν. Δεν νομίζω να πιστεύει κανείς πως θα πάρουμε φέτος αναδρομικά οφειλόμενα ρεπό από πέρσι!
Με τον νόμο Χατζηδάκη φέτος μετρήσαμε 50.000 χαμένες θέσεις εργασίας στον τουρισμό. Του χρόνου οι απώλειες (μεταφράζονται από τους εργοδότες ως «ακάλυπτες» θέσεις εργασίας) εκτιμάμε ότι θα ξεπεράσουν τις 100.000 κυρίως λόγω των συνθηκών εργασίας και των παρατεταμένων ωραρίων.
Η κατάργηση του ΣΕΠΕ και η μετατροπή του σε Ανεξάρτητη Αρχή από 1.1.2022 ουσιαστικά έχει θέσει την Επιθεώρηση Εργασίας εκτός παιχνιδιού, καθώς μέχρι πριν από λίγες μέρες δεν είχε διοριστεί ο επικεφαλής της, με αποτέλεσμα οι κατά τόπους υπηρεσίες να έχουν κατεβάσει τα στιλό και να μην πραγματοποιούνται έλεγχοι, και η εργοδοτική παραβατικότητα να έχει χτυπήσει κόκκινο. Η υποστελέχωση των υπηρεσιών είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Στο Ρέθυμνο υπάρχει μόνο ένας επιθεωρητής, ενώ σε Μύκονο, Σαντορίνη, Πάρο δεν υπάρχει καν υπηρεσία, παρά μόνο στη Σύρο.
Με το νομοσχέδιο Χατζηδάκη καθορίζεται ο τρόπος λειτουργίας των ψηφιακών πλατφορμών διανομής τροφίμων και ποτών, και όχι μόνο. Ξέρετε τι αγώνα δώσαμε για να αποκτήσουν οι συνάδελφοί μας διανομείς στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα στις γνωστές σε όλους efood και Wolt, κάτι που ακόμα δεν έχουμε καταφέρει λόγω των άρθρων του νομοσχεδίου.
Φυσικά, δεν μπορούμε να μην κάνουμε αναφορά στον στραγγαλισμό των συνδικάτων με τις ηλεκτρονικές ψηφοφορίες, το ΓΕΜΗΣΟΕ και άλλες αντεργατικές διατάξεις. Όσο μας αφορά, ο αγώνας μας θα είναι διαρκής για να ανατρέψουμε αυτήν την κατάσταση.
* Ο Γιώργος Χόντζογλου είναι πρόεδρος της Π.Ο. Επισιτισμού και Τουρισμού
