Η ύπαρξη και ο χαρακτήρας του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας έχουν να κάνουν απολύτως με τη μεγάλη περιπέτεια του ελληνικού τραπεζικού συστήματος κατά τη μνημονιακή περίοδο. Από τότε, και αφού η ΕΚΤ επέβαλε στην ηγεσία του διάφορους «γυρολόγους» από διάφορες χώρες της Ε.Ε., και πολλά άλλαξαν, και πολλά αποκαλύφθηκαν.
Κατά την τελευταία αλλαγή στο νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας του ΤΧΣ με τον Ν. 4783/2021 προβλέφθηκε μεταξύ άλλων η δυνατότητά του να συμμετέχει, όπως κάθε άλλος μέτοχος, σε ΑΜΚ των τραπεζών που γίνονται για αναπτυξιακούς σκοπούς. Μέχρι τότε, το ΤΧΣ μπορούσε να συμμετέχει μόνο σε ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών για σκοπούς εξυγίανσης.
Η κυβέρνηση προωθεί τώρα νέο νομοθετικό πλαίσιο, που προβλέπει τη λειτουργία του έως το τέλος του 2025 έτσι ώστε να προχωρήσει και να ολοκληρώσει την αποεπένδυση στις τράπεζες που συμμετέχει. Ουσιαστικά δηλαδή μέχρι τα τέλη του 2025 το Ταμείο θα πρέπει να έχει μηδενίσει τις συμμετοχές του από την Εθνική Τράπεζα (40,3%), την Τράπεζα Πειραιώς (27,3%), την Alpha Bank (9%), τη Eurobank (1,4%) και την Attica Bank (62,93%).
Στο υπό επεξεργασία νομοσχέδιο ρυθμίζονται κυρίως τεχνικά θέματα, χωρίς να προβλέπονται δυστυχώς ουσιαστικές παρεμβάσεις έτσι ώστε το Ταμείο να καταστεί ένας φορέας που προάγει το δημόσιο συμφέρον και ο ρόλος του να ενισχύει και να υποστηρίζει την ελληνική Πολιτεία προς την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας και την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, ενώ παράλληλα να επιτυγχάνεται και η σταδιακή απεξάρτησή του από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και η αντιστροφή της αποικιοκρατικής αντίληψης που είχε μέχρι σήμερα αποτυπωθεί στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι για τον διορισμό του νέου Δ.Σ. τα μέλη που συγκροτούν την επιτροπή επιλογής η οποία θα προτείνει τους επικρατέστερους υποψηφίους για την κάλυψη των θέσεων του Δ.Σ. κατά το ήμισυ θα προτείνονται από α) την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, β) την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και γ) τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.
Είναι ηλίου φαεινότερο ότι το κομβικό σημείο στο νέο νομοθετικό πλαίσιο που προωθείται είναι το πώς θα πραγματοποιηθεί η αποεπένδυση του Ελληνικού Δημοσίου. Κι αν για τις Alpha, Eurobank κυρίως αλλά και για την Πειραιώς, λόγω μικρού ποσοστού συμμετοχής του Ελληνικού Δημοσίου μέσω ΤΧΣ, υπάρχουν κυρίως διαδικαστικά και οικονομικού χαρακτήρα θέματα, για την Εθνική Τράπεζα και την Αττικής τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Κατ’ αρχάς, πέρα από την κυβέρνηση, που είναι γνωστών προθέσεων, τίθεται το θέμα της διατήρησης ή μη της στρατηγικής πλειοψηφίας του Δημοσίου στην Εθνική Τράπεζα με ορίζοντα το 2025.
Για την Αττικής, με τα τεράστια κεφάλαια που έχει διαθέσει το π. ΤΣΜΕΔΕ (ΕΦΚΑ πλέον), η απόφαση επίσης μόνο πολιτική μπορεί να είναι. Η κυβέρνηση βεβαίως άλλος στόχους έχει και άλλα μεθοδεύει.
Στην παρούσα φάση και σύμφωνα με το υπό επεξεργασία νομοσχέδιο, το Ταμείο έχει εισέλθει στη φάση σχεδιασμού της πολιτικής αποεπένδυσης, αλλά και του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου του Ν. 3864/2010, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, καθορίζονται ο τρόπος και η διαδικασία διάθεσης του συνόλου ή μέρους των μετοχών πιστωτικού ιδρύματος που κατέχει το Ταμείο. Για τη λήψη της απόφασης διάθεσης το Δ.Σ. του Ταμείου λαμβάνει έκθεση από έναν ανεξάρτητο σύμβουλο αποεπένδυσης, ο οποίος διαθέτει διεθνώς αναγνωρισμένο κύρος και πείρα σε αντίστοιχα θέματα.
