“Πράσινο” διαβατήριο αποφάσισε να δώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πυρηνική ενέργεια και στο φυσικό αέριο, ως μέρος του σχήματος κατάταξης των επενδύσεων στην Ευρώπη (taxonomy), με κριτήριο την περιβαλλοντική βιωσιμότητά τους στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα, θέσεις που υποστηρίζει και η κυβέρνηση της Ν.Δ.
Ιδιαίτερα επικρίθηκε ο τρόπος και ο χρόνος με τον οποίο προωθήθηκε το προσχέδιο για την ταξινομία από την Κομισιόν, παραμονή Πρωτοχρονιάς, λίγες ώρες πριν από την αλλαγή του χρόνου, μετά από καθυστερήσεις μηνών, που προκαλούσαν οι διαφορετικές προσεγγίσεις και τριβές μεταξύ των κρατών - μελών της Ε.Ε.
Σύμφωνα με τα όσα δημοσιοποιήθηκαν, έργα πυρηνικής ενέργειας με άδεια κατασκευής που έχει εκδοθεί έως το 2045 θα είναι επιλέξιμα για ιδιωτικές επενδύσεις εφόσον συνοδεύονται από σχέδια για τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων και για την απόσυρσή τους. Τα έργα αερίου με άδειες που έχουν εκδοθεί έως το 2030 επίσης θα είναι επιλέξιμα εφόσον πληρούν κάποιους όρους, περιλαμβανομένων και εκπομπών κάτω από 270g CO₂ / kWh.
Η πυρηνική ενέργεια δεν εκπέμπει αέρια του θερμοκηπίου, όμως παράγει τοξικά απόβλητα που απαιτούν ασφαλή απόρριψη, ενώ υπάρχει πάντα η απειλή από την έκλυση ραδιένεργειας.
Το φυσικό αέριο, από την άλλη, έχει ως βασικό συστατικό του το μεθάνιο, το οποίο θεωρείται ως ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου με μεγάλο δυναμικό στην υπερθέμανση του πλανήτη, που μπορεί να διαρρεύσει κατά τη διάρκεια της παραγωγής και της διανομής του.
Δώρο στα λόμπι πυρηνικών και αερίου
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον ευρωπαϊκό τομέα της Greenpeace η ανακοίνωση της Κομισιόν για την ταξινομία σχολιάστηκε ως “άδεια για πράσινο ξέπλυμα (greenwash)”, καθώς οι επιχειρήσεις που μολύνουν θα είναι ευχαριστημένες εφόσον θα έχουν τη σφραγίδα έγκρισης της Ε.Ε. για την προσέλκυση χρημάτων, συνεχίζοντας να καταστρέφουν τον πλανήτη με την καύση ορυκτών καυσίμων και την παραγωγή ραδιενεργών αποβλήτων.
Το λόμπι των υδρογονανθράκων (φυσικό αέριο) και της πυρηνικής ηλεκτροπαραγωγής έλαβε το πολυπόθητο πρωτοχρονιάτικο δώρο του, σχολίασε ο πρώην πρόεδρος του ΚΑΠΕ Β. Τσολακίδης. Όπως τονίζει, είναι προφανές ότι όλα έγιναν την ώρα αλλαγής του χρόνου σχεδιασμένα και σκόπιμα προκειμένου να αιφνιδιαστούν οι πολίτες, το οικολογικό και κοινωνικό κίνημα και τα μικρά κράτη - μέλη - “πελάτες’’ εκτός του πυρήνα Γερμανίας και Γαλλίας. Κάνει λόγο για συμβιβασμό συμφερόντων των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της Ε.Ε., της Γερμανίας που στηρίζει την ενεργειακή της μετάβαση στο φυσικό αέριο και της Γαλλίας που επιδιώκει να διατηρήσει αλλά και να αυξήσει τις 56 μονάδες πυρηνικής ηλεκτροπαραγωγής και να εξαγάγει την τεχνολογία της. Με τον τρόπο αυτό, αναφέρει, επιτρέπεται στους επενδυτές να ζητήσουν προνόμια, χρηματοδοτήσεις και επιδοτήσεις, όπως οι ΑΠΕ, ενώ “πρόκειται για μια αγορά εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ”.
Σημειώνεται ότι χρειάζεται ειδική πλειοψηφία των 20 από τα 27 κράτη - μέλη, που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον 65% του συνολικού πληθυσμού της Ε.Ε., αλλά και συναίνεση του Ευρωκοινοβουλίου, το οποίο με απλή πλειοψηφία - βέτο μπορεί να αποτρέψει την εφαρμογή του σχεδίου της Επιτροπής.
Ναι σε όλα
Η ελληνική κυβέρνηση, πάντως, έχει αποδεχτεί ανοιχτά την πυρηνική ενέργεια στη λίστα των βιώσιμων επενδύσεων, ενώ για τα έργα φυσικού αερίου έχει τοποθετηθεί με συνέπεια υπέρ της απρόσκοπτης συνέχισής τους, που αποτελεί άλλωστε και το βασικό της μέλημα σε επίπεδο ενεργειακής πολιτικής.
Μετά τη σύνοδο κορυφής του περασμένου Οκτωβρίου, ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης τάχθηκε υπέρ των πυρηνικών στην ταξινόμηση των βιώσιμων επενδύσεων, δηλώνοντας “κι εγώ συντάσσομαι με τη μεγάλη πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών που λένε πως, παρότι αυτό δεν αφορά εμάς, σε αυτό που λέμε στην ευρωπαϊκή ταξινομία, ναι, η πυρηνική ενέργεια έχει τη θέση της για το ευρωπαϊκό μείγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας”.
Σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο, η κυβέρνηση Ν.Δ. έχει πρωτοστατήσει, δις (τον Μάιο 2020 και τον Απρίλιο 2021 για τον αγωγό EastMed), συνυπογράφοντας μαζί με άλλα κράτη - μέλη -και όχι μόνο- επιστολές υπέρ του φυσικού αερίου και υποστηρίζοντας σθεναρά τη σημασία του, ενώ και όλες οι... εγχώριες επιλογές της αφορούν την κυριαρχία του ακριβού ορυκτού αερίου.
Αποαεριοποίηση α λα καρτ
Σημειώνεται ότι στα μέσα Δεκεμβρίου η Ε.Ε. ανακοίνωσε την προώθηση νέων πολιτικών για την απανθρακοποίηση της αγοράς αερίου, προτείνοντας τη δημιουργία προϋποθέσεων για τη μετάβαση από το ορυκτό αέριο στα “καθαρά” αέρια. Στις ίδιες ανακοινώσεις περιελήφθη και πρόταση κανονισμού για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου από τον τομέα της ενέργειας, που αφορά βεβαίως και το φυσικό αέριο.
Επίσης, στις 22 Δεκεμβρίου, στο πλαίσιο της αναθεώρησης των κανόνων της Ε.Ε. για τα διευρωπαϊκά δίκτυα στον τομέα της ενέργειας (κανονισμός ΔΕΔ-Ε), που στηρίζονται στο πλαίσιο έργων κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ -PCIs), ανακοινώθηκε ότι επετεύχθη προσωρινή πολιτική συμφωνία μεταξύ Συμβουλίου και Κοινοβουλίου της Ε.Ε., η οποία μεταξύ άλλων προβλέπει “να τεθεί τέλος στη στήριξη νέων έργων φυσικού αερίου και πετρελαίου και να εισαχθούν υποχρεωτικά κριτήρια βιωσιμότητας για όλα τα έργα”.
