Από έντονο ταξικό πρόσημο χαρακτηρίζεται η έκθεση Πισσαρίδη, η οποία θα συνοδεύσει ως πολιτικό και οικονομικό εργαλείο τα κονδύλια των 32 δισ. ευρώ από το ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης. Είναι γεγονός πως το συγκεκριμένο σχέδιο, το οποίο παραγγέλθηκε από το πρωθυπουργικό γραφείο, είναι νεοφιλελεύθερης κοπής. Χρησιμοποιώντας ως έμβλημα την ιδιωτικοποίηση του δεύτερου πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος, μέχρι τις φοροελαφρύνσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις και ιδιοκτήτες πολύ μεγάλης ακίνητης περιουσίας, φαίνεται ότι ήρθε για να προσπαθήσει να αλλάξει τους οικονομικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς, επιτιθέμενο στη μεσαία τάξη και, φυσικά, στους οικονομικά πιο αδύναμους.
Με το συγκεκριμένο σχέδιο, η κυβέρνηση διακηρύσσει ξεκάθαρα ότι αυτές που θα ωφεληθούν από τα ευρωπαϊκά κονδύλια θα είναι επί της ουσίας μόνο οι μεγάλες επιχειρήσεις και όχι οι μικρομεσαίες, ενώ δεν αντιμετωπίζει τα πολύ μεγάλα θέματα ανισότητας, παρά μόνο με την αύξηση της παραγωγικότητας. Επίσης, από το σχέδιο λείπει ένα ισχυρό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για την ανάκαμψη της οικονομίας, κάτι που αποτελεί πλέον κοινό τόπο διεθνώς. Από εκεί και πέρα, η έκθεση Πισσαρίδη φαίνεται να είναι σκοπίμως γενικόλογη, ενώ φέρει ξεκάθαρα μια δομή παρουσίασης νεοφιλελεύθερων ιδεών, οι οποίες οδήγησαν την ελληνική οικονομία στα Μνημόνια το 2010.
Πρόκειται για μέτρα τα οποία θα πλήξουν τους εργαζόμενους και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, δημιουργώντας συνθήκες μιας βίαιης αναδιάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας προς όφελος μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Κι αυτό είναι όντως η πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη, κάτι το οποίο αποτυπώθηκε και στον πρόσφατο Πτωχευτικό Κώδικα που θέσπισε, όσο και σε μέτρα που έχει λάβει για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας.
Κίνδυνος για τα κοινωνικά επιδόματα
Ενδεικτικό είναι το γεγονός των μεγάλων αλλαγών που προτείνει η επιτροπή για την κοινωνική πρόνοια, καθώς εκτιμούν πως η διαχείριση γίνεται «με τρόπο κατακερματισμένο».
Η έκθεση προτείνει ενοποίηση όλων των επιδομάτων σε ένα, εκτός του επιδόματος ανεργίας, αναπηρίας, και ενός στεγαστικού επιδόματος που θα καταβάλλεται σε αδύναμους οφειλέτες. Σύμφωνα, πάντα, με τους συντάκτες της έκθεσης, το ενοποιημένο επίδομα θα πρέπει να δίνεται σε άτομα με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα, ακόμη και εάν εργάζονται, και να είναι σχεδιασμένο ώστε να ενισχύει τα κίνητρα για την εργασία.
Καθώς η επιτροπή Πισσαρίδη διαπιστώνει πως το ισχύον σύστημα ευνοεί τη μαύρη και ανασφάλιστη εργασία χωρίς να διασφαλίζει επαρκή κίνητρα για «επίσημη εργασία», προτείνει:
Πιο σταδιακή και όχι τόσο απότομη απόσυρση της επιδότησης του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος όταν ο μισθός αυξάνεται, σε συνδυασμό με ένα σύστημα αρνητικής φορολογίας για τους χαμηλόμισθους, κάτι σαν «επίδομα εργασίας», ταυτόχρονα με συγχώνευση των υπόλοιπων επιδομάτων σε αυτό το σχήμα.
Η αρνητική φορολογία για τους χαμηλούς μισθούς είναι ένα επίδομα εργασίας (ΕΕΡΓ). Το σύστημα επιδοτεί την εργασία των χαμηλόμισθων, επιβάλλοντας παράλληλα έναν φορολογικό συντελεστή στα λίγο υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα που λαμβάνουν υποστήριξη η οποία μειώνεται όταν αυξάνονται οι αποδοχές από την εργασία. Το ΕΕΡΓ είναι υψηλότερο για οικογένειες με παιδιά.
Η διαχείριση των επιδομάτων θα πρέπει να γίνεται με τρόπο ενοποιημένο, μέσω μιας ενιαίας ψηφιακής πύλης πρόσβασης, αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης.
Σύμφωνα πάντως με την αρμόδια υφυπουργό Δόμνα Μιχαηλίδου, προτεραιότητα είναι η δημιουργία μιας ενιαίας ψηφιακής πύλης, που θα βελτιώσει τη διαλειτουργικότητα των επιδομάτων. Στο μεταξύ, εξετάζεται η δυνατότητα καταβολής ενός σημαντικού μέρους κάποιων επιδομάτων, όπως το επίδομα γέννας, το επίδομα παιδιού ή ακόμη και το επίδομα ανεργίας, μέσω προπληρωμένης κάρτας, όπως γίνεται με το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.
Όλη αυτή η συζήτηση δημιουργεί πολύ μεγάλη ανησυχία στους πολίτες, διότι φαίνεται ότι υποκρύπτεται ένα "ψαλίδι" στα κοινωνικά επιδόματα. Και μάλιστα σε μια περίοδο που υπάρχει πολύ μεγάλη ανάγκη για ενίσχυση των πολιτών. Φυσικά, λόγω της πολύ μεγάλης ύφεσης, της υψηλότερης ανεργίας και των "λουκέτων" που αναμένονται μέσα στο επόμενο διάστημα, οι ανάγκες που θα προκύψουν θα είναι πολύ μεγαλύτερες από τις σημερινές. Φαίνεται λοιπόν ότι δεν υπάρχει... πρόνοια μέσα στην έκθεση.
Μείωση στο επίδομα ανεργίας
Η έκθεση Πισσαρίδη προτείνει άλλωστε ολικό επανασχεδιασμό του επιδόματος ανεργίας, με την προϋπόθεση ότι οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης θα ενισχυθούν. Η τελική έκθεση προτείνει το επίδομα ανεργίας να μην είναι σταθερό και συνδεδεμένο με τον κατώτατο μισθό αλλά με τις προηγούμενες αμοιβές του ανέργου.
Προτείνεται δηλαδή να οριστεί στο 55% του μέσου μηνιαίου μισθού του ανέργου στα προηγούμενα τρία έτη, με ανώτατο όριο επιδόματος τα 1.200 ευρώ. Η διάρκεια του αυξημένου επιδόματος να είναι στους 6 μήνες, αντί για 12 μήνες που είναι τώρα, και να πληρώνεται υπό την προϋπόθεση ότι ο άνεργος αναζητά ενεργά εργασία ή συμμετέχει σε προγράμματα κατάρτισης. Αν ο άνεργος μετά τους 6 μήνες δεν έχει βρει δουλειά, θα λαμβάνει για διάστημα έως 6 μήνες ή έως ότου βρει δουλειά, αν αυτό συμβεί νωρίτερα, το επίδομα ανεργίας στο επίπεδο που είναι σήμερα, δηλαδή στο 55% του κατώτατου μισθού.
