Νέες αγορές με διευκολύνσεις και μέτρα υπέρ των εταιρειών - επενδυτών προωθεί η κυβέρνηση της Ν.Δ. και στο πλαίσιο της εξοικονόμησης ενέργειας στον κτηριακό τομέα, εισάγοντας μοντέλα που προκρίνουν την “εμπλοκή” κυρίως μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο φαίνεται ότι πρώτο μέλημα είναι η δημιουργία και ενίσχυση της αγοράς μέσω Επιχειρήσεων Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ) που θα αφορά ιδίως την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοσίων κτηρίων, αλλά και ιδιώτες, καθώς και η εισαγωγή μοντέλου διαγωνισμών με βάση το ύψος της αποδοτικότητας, αρχικά, για επιχειρήσεις.
Αναφορικά με τις ΕΕΥ το υπουργείο προωθεί άμεσα την τυποποίηση της διαδικασίας για το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, μέσω πρότυπων τευχών διαγωνισμών και πρότυπων Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης. Επίσης υπό επεξεργασία είναι και η παροχή χρηματοδοτικών κινήτρων, όπως η εξασφάλιση εγγυοδοσίας, “ώστε να περιοριστεί το οικονομικό ρίσκο των επενδύσεων και να καταστούν ελκυστικές οι πρακτικές αυτές”, κατά το ΥΠΕΝ.
Όπως ανέφερε πρόσφατα σε ομιλία της η αρμόδια γενική γραμματέας του ΥΠΕΝ Α. Σδούκου, “στην παρούσα οικονομική συγκυρία είναι επιβεβλημένη η αξιοποίηση των ΕΕΥ” και με την ενεργοποίησή τους αλλά και την εφαρμογή του θεσμού των ενεργειακών υπευθύνων δημόσιων κτηρίων θα διευκολυνθεί η εφαρμογή προγραμμάτων όπως το “Ηλέκτρα”.
Πρόκειται για ένα μοντέλο τύπου ΣΔΙΤ, προσφιλές στην κυβέρνηση της Ν.Δ., αφού προβλέπεται επιδότηση και δανειοδότηση των φορέων του δημοσίου και ευρύτερου Δημοσίου που με τη σειρά τους θα απευθύνονται σε ΕΕΥ ώστε να υλοποιήσουν και να επιβλέψουν τις ενεργειακές παρεμβάσεις, ενώ θα προβλέπεται δυνατότητα εγγυοδοσίας, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος των εταιρειών που θα επιλέξουν να εμπλακούν στο πρόγραμμα.
Θυμίζουμε ότι πρόκειται για το γνωστό πρόγραμμα “Ηλέκτρα”, συνολικού προϋπολογισμού 500 εκατ. ευρώ, τον σχεδιασμό του οποίου είχε ολοκληρώσει η προηγούμενη κυβέρνηση (η υπουργική απόφαση ήταν έτοιμη στις 20.6.2019) και αφορούσε την εφαρμογή προγράμματος επενδυτικών δανείων των φορέων γενικής κυβέρνησης για την ενεργειακή αναβάθμιση δημοσίων κτηρίων.
Ξαναγράφτηκε η “Ηλέκτρα” στα μέτρα των ιδιωτών
Τον περασμένο Αύγουστο, σχεδόν ένα χρόνο μετά την προηγούμενη απόφαση, εκδόθηκε “νέα” κοινή υπουργική απόφαση (υπουργείων ΠΕΝ, Οικονομικών και Υποδομών), που επί της ουσίας του προγράμματος δεν αλλάζει πολλά, όμως έρχεται να προσθέσει ότι: “Μέρος ή το σύνολο των επενδύσεων των έργων του Προγράμματος ‘Ηλέκτρα’ δύναται να χρηματοδοτείται από Εταιρείες Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ) ή τρίτους μέσω Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ) των Ν. 3855/2010 (Α’ 95) και Ν. 4342/2015”.
Σημειώνεται ότι η ΣΕΑ είναι συμφωνία που καταρτίζεται εγγράφως μεταξύ του δικαιούχου και του παρόχου ενεργειακής υπηρεσίας (κατά κανόνα Επιχείρηση Ενεργειακών Υπηρεσιών), με αντικείμενο την εφαρμογή μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και σύμφωνα με την οποία το οικονομικό αντάλλαγμα του παρόχου για την πραγματοποιούμενη επένδυση συναρτάται από το μεταξύ αυτών συμβατικά οριζόμενο επίπεδο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης.
Οι εταιρείες αυτές με τις οποίες θα συνάπτονται ΣΕΑ συνήθως αποπληρώνεται με την απόδοση ποσού που αντιστοιχεί σε μέρος της επιτευχθείσας εξοικονόμησης ενέργειας, δηλαδή από χρήματα που θα καταβάλλονταν αν δεν είχε γίνει εξοικονόμηση ενέργειας.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στον στόχο για την ενεργειακή αποδοτικότητα που επιδιώκεται να καλυφθεί στο πλαίσιο του προγράμματος αναφέρεται η ετήσια ενεργειακή ανακαίνιση ποσοστού 3% της ωφέλιμης επιφάνειας των κτηρίων της κεντρικής δημόσιας διοίκησης, κάτι που προβλεπόταν, αλλά προστίθεται όριο στις κατηγορίες ενεργειακής απόδοσης: μετά το πέρας των παρεμβάσεων τα δημόσια κτήρια που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα θα πρέπει να κατατάσσονται κατ’ ελάχιστον στην κατηγορία ενεργειακής απόδοσης “Β” (ΚΕΝΑΚ).
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο μητρώο των Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών περιλαμβάνονται γνωστά ονόματα του κατασκευαστικού κλάδου αλλά και προμηθευτών ενέργειας -και όχι μόνο- (ειδικά στην κατηγορία Α, δηλαδή εταιρείες που συνάπτουν ΣΕΑ) καταδεικνύοντας πώς θα “εμπλακούν” οι ιδιώτες και στον τομέα της ενεργειακής εξοικονόμησης στο Δημόσιο.
Για να γίνει αντιληπτό το μεγάλο ύψος των κονδυλίων που θα διατεθούν, δεδομένου μάλιστα του μεγέθους των κτηριακών εγκαταστάσεων (νοσοκομεία, ΑΕΙ, σχολεία, δημαρχεία, κέντρα πρόνοιας κ.λπ.), αναφέρεται ενδεικτικά από στοιχεία που είχαν δημοσιοποιηθεί πέρσι για ώριμα πιλοτικά έργα, ότι ο προϋπολογισμός ανά έργο/κτήριο ξεκινούσε από 500.000 και έφτανε έως και 11,2 εκατ. ευρώ...
Ο προϋπολογισμός των 500 εκατ. για το πρόγραμμα παραμένει -χρήματα που προέρχονται από δανεισμό από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠΔ), καθώς και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η εξυπηρέτηση των εν λόγω δανείων γίνεται από λογαριασμό που συστήνεται στο ΤΠΔ για τις ανάγκες του προγράμματος και χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Πάντως, το ΥΠΕΝ έχει ανακοινώσει ότι διερευνά τη δυνατότητα χρηματοδότησης του προγράμματος και μέσα από το ταμείο ανάκαμψης.
Αναμένεται πλέον η έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης για την εγγυοδοσία των φορέων και έως τα τέλη Νοεμβρίου, προγραμματίζεται να εκδοθεί οδηγός - πρόσκληση στον οποίο θα περιγράφεται αναλυτικά όλη η διαδικασία.
Εξοικονόμηση για επιχειρήσεις
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανήγγειλε ότι θα “δοκιμάσει” και ένα άλλο εργαλείο για τα ιδιωτικά κτήρια: τη διενέργεια ανταγωνιστικής διαδικασίας βάσει της οικονομικής αποδοτικότητας των παρεμβάσεων και με σαφείς οδηγίες για τον υπολογισμό και την επαλήθευση της εξοικονομούμενης ενέργειας.
Στην ουσία πρόκειται για διαγωνισμούς που απευθύνονται σε μεγάλες εταιρείες, οι οποίες θα πλειοδοτούν με βάση τη δέσμευση για την επίτευξη της συγκεκριμένης εξοικονόμηση ενέργειας σε συγκεκριμένο κόστος και στη συνέχεια θα παρέχουν στους ενδιαφερόμενους επιλέξιμες παρεμβάσεις για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων τους.
Αντίστοιχο μοντέλο είχε αρχίσει να εξετάζεται και από την προηγούμενη κυβέρνηση με βάση τις ανταγωνιστικές διαδικασίες σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και μάλιστα υπήρχε σκέψη για πιλοτικό πρόγραμμα ύψους περίπου 35 εκατ. που θα “έτρεχε” μέσα στο 2019. Ωστόσο φαίνεται ότι “σκόνταφτε” κυρίως στο ότι απευθύνεται σε μεγάλου μεγέθους εταιρείες και “βγάζει από τη μέση” τους μικρομεσαίους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις που απασχολούνται άμεσα σε μοντέλα τύπου προγραμμάτων “Εξοικονομώ”, που αποτελεί ζητούμενο για την αναθέρμανση της δραστηριότητας στους τομείς αυτούς.
Πάντως, η ηγεσία του ΥΠΕΝ θεωρεί ότι με βάση τη διεθνή εμπειρία εφαρμογής οι διαγωνισμοί μέσω των δημοπρασιών μειώνουν σημαντικά το κόστος των παρεμβάσεων, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται μόχλευση κεφαλαίων. Μάλιστα φαίνεται πως έχει ολοκληρωθεί και η υπουργική απόφαση σχετικά με τον καθορισμό του πλαισίου διενέργειας της Ανταγωνιστικής Διαδικασίας, ώστε να υλοποιηθεί πρόγραμμα με αρχικό προϋπολογισμό ύψους 30 εκατ. ευρώ, που θα αφορά, σε πρώτη φάση, όλες τις επιχειρήσεις του βιομηχανικού και τριτογενή τομέα.
Αν προκριθεί η εφαρμογή του μοντέλου των ανταγωνιστικών διαδικασιών, είναι πολύ πιθανό στο μέλλον να επεκταθεί και στον οικιακό κτηριακό τομέα, δηλαδή να αντικαταστήσει προγράμματα τύπου “Εξοικονομώ” για τα νοικοκυριά ή να “τρέχει” παράλληλα με αυτά.
