Όλο και περισσότερες μελέτες αποδεικνύουν ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν ενισχύθηκε κατά την περίοδο της πανδημίας από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Η υποστελέχωση των δομών Υγείας και η συνεχόμενη μείωση του μόνιμου προσωπικού λόγω παραιτήσεων και συνταξιοδοτήσεων έδωσαν παραπάνω βάρος στους εναπομείναντες υγειονομικούς και μείωσαν τα όρια αντοχής τους.
Το Τμήμα Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ πραγματοποίησε μελέτη για την εκτίμηση της εξουθένωσης και της ικανοποίησης των επαγγελματιών Υγείας μετά την πανδημία του κορωνοϊού. Επιπλέον, διερευνήθηκαν και οι παράγοντες που επηρεάζουν την εξουθένωση και την ικανοποίηση των επαγγελματιών Υγείας. Η μελέτη αυτή δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Nursing Reports.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από τον επίκουρο καθηγητή Πέτρο Γαλάνη, την καθηγήτρια Δάφνη Καϊτελίδου, την επίκουρη καθηγήτρια Όλγα Σίσκου, τους διδάκτορες Ολυμπία Κωνσταντακοπούλου, Ειρήνη Βράκα, Ιωάννη Μωύσογλου και Ευαγγελία Μεϊμέτη και την υποψήφια διδάκτορα Αγλαΐα Κατσιρούμπα (νοσηλεύτρια Π.Ε., MSc).
Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2023, έπειτα, δηλαδή, από τη λήξη της πανδημίας της Covid-19. Ο μελετώμενος πληθυσμός περιλάμβανε 1760 επαγγελματίες Υγείας από όλη την Ελλάδα, οι οποίοι εργάζονταν σε υπηρεσίες Υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπως νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας κ.λπ.
Τα ευρήματα της μελέτης
Η μέση ηλικία των επαγγελματιών Υγείας ήταν 41,1 έτη, ενώ η μέση διάρκεια προϋπηρεσίας στον κλινικό χώρο ήταν 16,2 έτη. Το 53,8% των επαγγελματιών Υγείας ήταν νοσηλευτές. Η πλειονότητα των επαγγελματιών Υγείας (83,3%) δήλωσε ότι εργάζονται σε υποστελεχωμένες υπηρεσίες Υγείας.
Το 69,1% των επαγγελματιών Υγείας εμφάνισε υψηλό επίπεδο επαγγελματικής εξουθένωσης, το 16,8% μέτριο επίπεδο εξουθένωσης και το 14,1% χαμηλό επίπεδο εξουθένωσης. Μάλιστα, η εξουθένωση ήταν μεγαλύτερη για τους νοσηλευτές σε σχέση με τους υπόλοιπους επαγγελματίες Υγείας. Πιο συγκεκριμένα, το 91,1% των νοσηλευτών δήλωσε ότι είναι εξουθενωμένοι σε μεγάλο βαθμό, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους υπόλοιπους επαγγελματίες Υγείας ήταν 79,9%.
Αναφορικά με την επαγγελματική ικανοποίηση, οι μισοί περίπου συμμετέχοντες (50,7%) δήλωσαν χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης, το 36,1% μέτρια επίπεδα ικανοποίησης και το 13,1% υψηλά επίπεδα ικανοποίησης. Οι νοσηλευτές ήταν λιγότερο ικανοποιημένοι σε σχέση με τους υπόλοιπους επαγγελματίες Υγείας, καθώς το 61% των νοσηλευτών ήταν ικανοποιημένο σε μικρό βαθμό από το επάγγελμά του, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους υπόλοιπους επαγγελματίες Υγείας ήταν 38,8%.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, οι γυναίκες, οι επαγγελματίες Υγείας με μεταπτυχιακό/διδακτορικό δίπλωμα, οι νοσηλευτές, οι εργαζόμενοι σε κυκλικό ωράριο, οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης, οι εργαζόμενοι σε υποστελεχωμένες υπηρεσίες Υγείας και οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα βίωσαν υψηλότερα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης. Επιπλέον, η αύξηση των ετών προϋπηρεσίας στον κλινικό χώρο σχετιζόταν με αύξηση της εξουθένωσης.
Αναφορικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν την επαγγελματική ικανοποίηση, βρέθηκε ότι οι νοσηλευτές, οι επαγγελματίες Υγείας με μεταπτυχιακό/διδακτορικό δίπλωμα, οι εργαζόμενοι σε κυκλικό ωράριο, οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα και οι εργαζόμενοι σε υποστελεχωμένες υπηρεσίες Υγείας ήταν λιγότερο ικανοποιημένοι από την εργασία τους. Επιπλέον, η αύξηση των ετών προϋπηρεσίας στον κλινικό χώρο σχετιζόταν με μείωση της ικανοποίησης.
Αποχωρήσεις υγειονομικών από το σύστημα Υγείας
Το τέλος της πανδημίας συνοδεύτηκε από την αποχώρηση μεγάλου αριθμού επαγγελματιών Υγείας. Μάλιστα, ο αυξημένος ρυθμός αποχώρησης των επαγγελματιών Υγείας συνεχίζεται και μετά από τη λήξη της πανδημίας, προκαλώντας ακόμη περισσότερα προβλήματα. Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης ενισχύουν ακόμη περισσότερο την αντίληψη ότι οι συνθήκες εργασίας για τους επαγγελματίες Υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν εξαιρετικά δύσκολες, οδηγώντας σε μεγάλη εξουθένωση και μικρή ικανοποίηση.
Η κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν την εξουθένωση και την ικανοποίηση των επαγγελματιών Υγείας είναι καθοριστικής σημασίας για να διαμορφωθεί το κατάλληλο πλαίσιο υποστήριξής τους τόσο σε εργασιακό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Οι επαγγελματίες Υγείας αποτελούν την πλέον καθοριστική παράμετρο σε ένα σύστημα Υγείας και δεν αρκεί απλώς να παραμείνουν στην εργασία τους, αλλά να εργάζονται κάτω από ανθρώπινες συνθήκες και να λαμβάνουν ικανοποίηση από το επάγγελμά τους, αναφέρουν οι επιστήμονες.
Είναι σαφές, σημειώνουν, ότι πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για να βελτιωθούν οι εργασιακές συνθήκες για τους επαγγελματίες Υγείας στην Ελλάδα. Με τον τρόπο αυτόν θα μπορούσε να μειωθεί η εξουθένωσή τους και να αυξηθεί η επαγγελματική τους ικανοποίηση, έτσι ώστε να μειωθούν οι αποχωρήσεις τους από το σύστημα Υγείας στην Ελλάδα και να επιτευχθεί η καλύτερη λειτουργία των υπηρεσιών Υγείας.
