Στο κατάμεστο αμφιθέατρο «Σάκης Καράγιωργας» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά ένας μηχανισμός για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας. Εντυπωσιακή ήταν η παρουσία των νέων ανθρώπων, ενδεικτικό της κρισιμότητας του θέματος.
Την εκδήλωση χαιρέτισαν η καθηγήτρια, πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου Χριστίνα Κουλούρη, και η αναπληρώτρια καθηγήτρια, αντιπρύτανις Διεθνών Σχέσεων και Συνεργασιών, αρμόδια για την ΕΙΦ Παντείου Πανεπιστημίου Μαριάννα Ψύλλα. Χωρίς την αμέριστη στήριξη των πρυτανικών Αρχών το επίπονο αυτό εγχείρημα δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί, υπογράμμισε η καθηγήτρια, πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας Φύλων του Παντείου Πανεπιστημίου, Μαρία Καραμεσίνη που παρουσίασε τον Οδηγό.
Ο Οδηγός αποτελεί ουσιαστικά μηχανισμό για την αντιμετώπιση της έμφυλης και σεξουαλικής βίας, εξήγησε η Μαρία Καραμεσίνη. Βασικός στόχος του είναι να βοηθήσει το σύνολο της παντειακής κοινότητας στην αναγνώριση, διαχείριση και αντιμετώπιση των περιστατικών έμφυλης και σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης. Επίσης, ενημερώνει για τη σχετική νομοθεσία και τη δυνατότητα νομικής προσφυγής, καθώς και για τα αρμόδια όργανα καταγγελίας και τις υπηρεσίες στήριξης των θυμάτων εντός και εκτός πανεπιστημίου.
Στον Οδηγό παρουσιάζονται οι ορισμοί των εννοιών με βάση τον Ν. 4604/2019 (άρθρο 2, παρ. 6-11) για την άμεση διάκριση, έμμεση διάκριση, πολλαπλή διάκριση, έμφυλη βία στην εργασία, παρενόχληση λόγω φύλου και σεξουαλική παρενόχληση. Καθώς και οι πιο κοινές μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης που είναι: α) μη λεκτικές (π.χ. χειρονομίες με κυριαρχικά ή εκφοβιστικά ή μη συναινετικά σεξουαλικά υπονοούμενα, παραβιαστικό ή εκφοβιστικό κοίταγμα), β) λεκτικές (π.χ. σχόλια προσβλητικά, αστεία σχετικά με την εμφάνιση, αδιάκριτες προσκλήσεις για έξοδο, αδιάκριτες ή προσβλητικές ερωτήσεις για την ιδιωτική ζωή), γ) σωματικές (π.χ. παραβιαστικές και κυριαρχικές χειρονομίες) και δ) τηλεφωνικές ή διαδικτυακές (π.χ. ηλεκτρονικά ή τηλεφωνικά μηνύματα με παραβιαστικό σεξουαλικό περιεχόμενο, προσβλητική και παραβιαστική προσέγγιση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης).
Τα συστατικά στοιχεία των όρων «παρενόχληση λόγω φύλου» και «σεξουαλική παρενόχληση» είναι: Η μη συναινετική συμπεριφορά́, η συμπεριφορά με βάση το φύλο και η συμπεριφορά σεξουαλικής φύσης αντίστοιχα, η συμπεριφορά́ που μπορεί λογικά να θεωρηθεί, ανάλογα με τις περιστάσεις, προσβλητική, εκφοβιστική και ταπεινωτική από τον/την αποδέκτη/τρια και η οποία δημιουργεί ένα εχθρικό περιβάλλον εργασίας ή εκπαίδευσης.
Η εθνική νομοθεσία
Στον Οδηγό αναλύεται η εθνική νομοθεσία για την έμφυλη βία και τη σεξουαλική παρενόχληση, όπου αναφέρονται ως αρμόδια όργανα για την υποδοχή και διαχείριση των αναφορών/καταγγελιών η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων (ΕΙΦ) και η Επιτροπή Δεοντολογίας. Παρέχονται, τέλος, αναλυτικές οδηγίες για τις ενέργειες που πρέπει να κάνουν τα άτομα που υφίστανται σεξουαλική βία και παρενόχληση, ενώ περιγράφονται αναλυτικά τα νομικά δικαιώματα του ατόμου που καταγγέλλει.
Για τη νομική αντιμετώπιση της παρενόχλησης λόγω φύλου αλλά και ποιος είναι ο ρόλος του Συνηγόρου του Πολίτη μίλησε η βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για την Ίση Μεταχείριση, μέλος του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Δικτύου των Φορέων Ισότητας (Equinet), Καλλιόπη Λυκοβαρδή. Αναφέρθηκε στη μεγάλη σημασία που έχει -πέρα από την ποινική αποτύπωση- η καταγραφή των περιστατικών και η ευαισθητοποίηση του κόσμου. Διότι, όπως είπε, υπάρχουν ζητήματα που μπορούν να προληφθούν αν αλλάξουν οι αντιλήψεις. Πρέπει να υπάρχουν λύσεις που ικανοποιούν τα θιγόμενα πρόσωπα και την κοινωνία ώστε να αλλάξουν τα στερεότυπα. Ειδικότερα αναφέρθηκε στον ρόλο του Συνηγόρου του Πολίτη, ο οποίος δέχεται καταγγελίες που αφορούν την εργασία, δηλαδή το καταγγέλλον πρόσωπο και το καταγγελλόμενο πρέπει να βρίσκονται σε σχέση εργασίας. Ωστόσο, μετά από επώνυμη καταγγελία π.χ. στα όργανα του πανεπιστημίου, ο Συνήγορος του Πολίτη μπορεί να παρεμβαίνει, να παρακολουθεί και να συμμετέχει στο πόρισμα.
Παρεμβάσεις των φορέων
Η υπεύθυνη θεμάτων ισότητας φύλων της ActionAid Μάττα Σαμίου αναφέρθηκε στη δωρεάν νομική υποστήριξη που παρέχει η ActionAid. Ο Οδηγός καλύπτει ένα νομικό κενό που υπάρχει, τόνισε η δικηγόρος, ΜΔΕ Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου, Κέντρο Διοτίμα, Έρικα Καζάνη. Τη σημασία του πρώτου αυτού μηχανισμού για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας εξήρε η πρόεδρος του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας Κική Πετρουλάκη, σημειώνοντας ότι δεν είναι τυχαίο που γι’ αυτό εργάστηκαν γυναίκες. Η Κική Πετρουλάκη αναφέρθηκε επίσης στην πλατφόρμα MeNow_MeToo για την υποδοχή καταγγελιών. Τέλος, την εκδήλωση χαιρέτισαν οι Σύλλογοι Διδασκόντων και Διοικητικού Προσωπικού δηλώνοντας την αμέριστη στήριξή τους στο εγχείρημα.
Καραμεσίνη: Στόχος, να σπάσει η σιωπή
Με αφορμή την παρουσίαση του Οδηγού για την αντιμετώπιση της έμφυλης και σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, η πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων, καθηγήτρια Μαρία Καραμεσίνη δήλωσε στην ΑΥΓΗ:
«Ο Οδηγός επιδιώκει να βοηθήσει τα μέλη της κοινότητας του Παντείου Πανεπιστημίου στην αναγνώριση και την καταγγελία φαινομένων έμφυλης και σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης στο πανεπιστήμιο. Να σπάσει η σιωπή για περιστατικά που μέχρι τώρα αποσιωπώνται.
Ο Οδηγός παρουσιάζει έναν εσωτερικό μηχανισμό του πανεπιστημίου που περιλαμβάνει τα αρμόδια όργανα υποδοχής και διερεύνησης καταγγελιών περιστατικών παρενόχλησης, τις διαδικασίες απεύθυνσης σε αυτά τα όργανα των ατόμων που αποφασίζουν να τα καταγγείλουν και τις υπηρεσίες ψυχολογικής και νομικής στήριξης των τελευταίων εντός και εκτός του πανεπιστημίου.
Ο μηχανισμός αυτός συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων του Παντείου Πανεπιστημίου κατόπιν έγκρισης και με τη βοήθεια των πρυτανικών Αρχών. Είναι ο πρώτος μηχανισμός που συγκροτείται σε ελληνικό πανεπιστήμιο με το ισχύον νομικό καθεστώς. Η επιτυχία της απόπειρας εξαρτάται από το πώς θα λειτουργήσουν τα όργανα και οι υπηρεσίες στην πράξη. Αυτό είναι το στοίχημα της επόμενης μέρας για το πανεπιστήμιο και την Επιτροπή μας».
