«Μας κλείνουν τους δρόμους», «Δεν σκέφτονται τους εργαζόμενους που πάνε στη δουλειά τους», «Σε αυτή τη χώρα έχουμε μάθει μόνο να γκρινιάζουμε», «Δημιουργούν αναστάτωση, μια ταραχή από το πουθενά».
Οι φράσεις αυτές ακούγονται συχνά από ένα σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας. Και πράγματι, το ελληνικό πολιτικό σύστημα έχει δώσει αρκετές αφορμές προκειμένου να χάσει ο κόσμος την εμπιστοσύνη του σε αυτό. Ωστόσο, η πολιτική (με «η») είναι κάτι πολύ σημαντικό, πολύ καθοριστικό για τη ζωή μας, από το οποίο θα είναι λάθος να παραιτηθούμε. Και το δημοκρατικό μας καθήκον δεν τελειώνει με το να ψηφίζουμε μία φορά στα τέσσερα χρόνια.
Η διατύπωση κριτικής για όσα άσχημα συμβαίνουν γύρω μας δεν αποτελεί γκρίνια, αλλά ελάχιστη υποχρέωση. Ομοίως, το να ενώνεις τη φωνή σου με άλλους ανθρώπους, να οργανώνετε μαζί δράσεις για την προώθηση των αιτημάτων σας και τη διατύπωση των διαφωνιών σας είναι άσκηση πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο, πολλοί άνθρωποι (ιδιαίτερα οι νέοι) χρησιμοποιούμε τους δρόμους για να ασκήσουμε πίεση σε κυβερνήσεις που καταπατούν τα δικαιώματά μας, αλλά και για να παρακινήσουμε όσους, μολονότι τα συμφέροντά τους θα ήταν να βρίσκονται στον δρόμο μαζί μας, έχουν χάσει την πίστη τους σε μια αλλαγή. Δεν αδιαφορούμε για τους εργαζόμενους λοιπόν. Αντιθέτως, τα δικαιώματα και τα συμφέροντα αυτών υπερασπιζόμαστε.
Άλλες φωνές λένε: «Δεν έχει κανένα νόημα να συμμετέχω, αφού τίποτα δεν αλλάζει», «Φωνάζουν για θέματα όπως τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και ο φεμινισμός, τα οποία δεν με αφορούν».
Ας μιλήσουμε με γεγονότα: Το κίνημα MeToo ευαισθητοποίησε την ελληνική κοινωνία γύρω από ζητήματα έμφυλης βίας, την εκπαίδευσε ώστε να τα αντιλαμβάνεται ως τέτοια και να εναντιώνεται σε αυτά. Επίσης, κατέστησε φανερή την ανάγκη για νομοθετικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις και ωρίμασε τις συνθήκες για την ψήφισή τους. Ομοίως, παλιότερα, τα κινήματα «κατά των πλειστηριασμών» και «δεν πληρώνω τον ΕΝΦΙΑ» πάγωσαν για χρόνια διαδικασίες που θα άφηναν οικογένειες να χάσουν το ένα και μοναδικό τους σπίτι ή να μείνουν χωρίς ρεύμα. Συνεπώς, η δυναμική και οργανωμένη προσπάθεια μεγάλου αριθμού ανθρώπων να επιφέρουν ή να αποτρέψουν κάποια κοινωνική αλλαγή, με δυο λόγια δηλαδή ένα «κοινωνικό κίνημα», μπορεί να έχει αποτελέσματα.
Και, ναι, μας αφορούν οι διεκδικήσεις άλλων κοινωνικών ομάδων ακόμα και όταν δεν ανήκουμε σε αυτές. Θα μπορούσαμε κάλλιστα να είχαμε βρεθεί εμείς στη θέση τους ή ανά πάσα στιγμή να βρεθούμε. Επίσης, σε κάθε περίπτωση, μας προσβάλλει η εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο, θέλουμε να σταματήσουμε το δηλητήριο του ρατσισμού να ρέει στις κοινωνίες μας και ξέρουμε πως κτίζοντας κοινωνικές συμμαχίες μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα από ό,τι πριν.
Ακόμα, κάποιες άλλες φωνές λένε: «Το σημαντικό είναι να πάρουμε την κυβέρνηση». «Οι άνθρωποι στα κινήματα λένε συνέχεια την ίδια κασέτα εδώ και χρόνια».
Πράγματι, είναι πολύ σημαντικό ένα αριστερό κόμμα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ να γίνει κυβέρνηση. Διότι θα είναι σε θέση να νομοθετεί υπέρ της εργατικής και μεσαίας τάξης. Είναι βέβαιο όμως, ειδικά εάν αυτές οι πολιτικές είναι αναδιανεμητικές και προσπαθήσουν να σπάσουν τα ολιγοπώλια, ότι οι ελίτ θα του κηρύξουν τον πόλεμο. Τα μέσα ενημέρωσης θα εντείνουν τη δυσφήμιση, οι σύμμαχοί τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα «γεννούν» νέες δημοσιονομικές απαιτήσεις και οι υπάλληλοί τους στις δήθεν «ανεξάρτητες Αρχές» θα του βάζουν προσκόμματα. Τότε ακριβώς η φωνή του κόσμου, εκφρασμένη μέσα από τα κινήματα, και η συμπόρευση μαζί τους θα είναι η καλύτερη απάντηση.
Όσον αφορά το επιχείρημα περί της ίδιας κασέτας, αυτό είναι κάτι που οφείλουμε να το εξετάσουμε σοβαρά. Είναι υποχρέωση των κινημάτων να επικοινωνούν τα μηνύματά τους με τρόπο κατάλληλο για να πείθουν και να αποκαταστήσουν τη σχέση εμπιστοσύνης. Είναι άδικο και κρίμα οι πολίτες, τα δικαιώματα των οποίων υπερασπιζόμαστε, δηλαδή οι βιοπαλαιστές και αδικημένοι, να αντιλαμβάνονται τα κινήματα ως ενόχληση και όχι ως πιθανή λύση.
Σήμερα, σε όλη τη χώρα υπάρχουν σύγχρονα κινήματα με σημαντικές διεκδικήσεις.
Ειδικότερα στην πόλη της Θεσσαλονίκης, αίσθηση έκανε τους τελευταίους μήνες η δυναμική παρουσία του φοιτητικού κινήματος που, μεταξύ άλλων, εναντιώθηκε στην παρουσία της αστυνομίας στους χώρους του πανεπιστημίου. Σημαντική δράση έχουν επίσης (i) η κίνηση «ΔΕΘ Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη», η οποία αποσκοπεί στη μεταφορά της ΔΕΘ στα δυτικά της πόλης και η δημιουργία ενός μεγάλου πάρκου στη θέση της, (ii) η κίνηση για την επαναλειτουργία του Λοιμωδών ως σύγχρονου, δημόσιου νοσοκομείου, και (iii) η «Κίνηση πολιτών Θεσσαλονίκης για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς», η οποία υποστηρίζει την ολοκλήρωση του σταθμού μετρό της Βενιζέλου χωρίς μετακίνηση των αρχαιολογικών ευρημάτων. Για όσους συμμερίζονται τους στόχους αυτούς, η συμμετοχή στις κινητοποιήσεις τους αξίζει και μπορεί να αποφέρει αποτελέσματα!
* Ο Χρήστος Πολίτης είναι μέλος της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης. Το παρόν κείμενο βασίζεται σε εισήγησή του στην πολιτική εκδήλωση με θέμα «Θεσσαλονίκη των πολιτών: Κινήματα και διεκδικήσεις για μια καλύτερη πόλη» στο πλαίσιο του φεστιβάλ Σπούτνικ (Θεσσαλονίκη 2-3 Σεπτεμβρίου 2022).
