Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Σποραδικές νεφώσεις
17 °C
15.2°C17.3°C
1 BF 75%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενείς βροχοπτώσεις
10 °C
8.6°C11.2°C
1 BF 86%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
13 °C
11.0°C13.7°C
3 BF 89%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
13.8°C16.8°C
3 BF 71%
ΛΑΡΙΣΑ
Αυξημένες νεφώσεις
9 °C
9.0°C9.1°C
1 BF 87%
Οδοιπορικό στην Αθήνα / Η αστεγία δεν είναι ατομική ευθύνη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Οδοιπορικό στην Αθήνα / Η αστεγία δεν είναι ατομική ευθύνη

ΑΣΤΕΓΟΙ

Ο «Ιανός» δεν θέλει τους αστέγους στην πρόσοψη του βιβλιοπωλείου του, καθρεφτίζοντας την εικόνα της κοινωνίας που κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Ο πρωθυπουργός συναντάται με αστέγους στο λιμάνι του Πειραιά διαπιστώνοντας μείωση της αστεγίας, ισχυρίζεται πως είναι 700 σε ολόκληρη την χώρα, όταν δεν υπάρχει καμία επίσημη καταγραφή του προβλήματος. Έτσι κανείς δεν γνωρίζει τη διάσταση της αστεγίας και δεν απαιτεί αντίστοιχες δομές και μέτρα αντιμετώπισης. Η βόλτα στο κέντρο της Αθήνας αποδεικνύει διά γυμνού οφθαλμού πόσοι είναι οι παραμελημένοι αυτού του κόσμου και πόσες ελάχιστες είναι οι προστατευτικές κρατικές δομές.

Καταστροφή, ανεργία, έξωση

Κυριακή πρωί, στον σταθμό του μετρό στο Μεταξουργείο. 10 μαθητές Λυκείου από την Κηφισιά, μέλη των Προσκόπων, συναντώνται με έναν «οδηγό», άστεγο, για ξενάγηση σε άγνωστες, σκοτεινές διαδρομές της πόλης. Εκεί που ζει ένα άλλος κόσμος, αόρατος για τους περισσότερους και για την πολιτεία. Εκεί ζουν αυτοί που πολλές φορές αποστρέφουμε το βλέμμα μας και τους γυρνάμε την πλάτη, λες και ξορκίζουμε το κακό.

Ο 65χρονος οδηγός Μιχάλης Σαμόλης δίνει πληροφορίες για τη δική του ζωή, πώς οδηγήθηκε στον δρόμο. «Είμαι άστεγος και μένω στον ξενώνα του Δήμου Αθηναίων από το 2013. Τώρα πια δεν έχω ούτε φόβο ούτε αγωνίες. Δεν κάνω όνειρα, γιατί και τότε που έκανα γελούσε ο Θεός. Αξιολογώ αλλιώς τις ανάγκες μου και σκέφτομαι πόσο λάθος ήταν οι αγωνίες που είχα ως νέος. Η 'Σχεδία' είναι έργο ζωής. Μου μιλούν οι άνθρωποι που αγοράζουν το περιοδικό, με ακούνε οι μαθητές, με υπολογίζουν. Συμμετέχω στην θεατρική ομάδα. Εγώ μεγάλωσα σε μια μικροαστική οικογένεια στην Καλλιθέα. Σπούδασα μηχανικός αεροπλάνων στη Νέα Υόρκη και ασχολήθηκα επιστρέφοντας με την οικογενειακή επιχείρηση που ήταν φορτηγά: μεταφορές, μετακομίσεις και τροφοδοσία super markets.

Το 2012, όταν ξύπνησα ένα πρωί, μου είχαν κλέψει το φορτηγό, το οποίο δεν βρέθηκε ποτέ. Καταστράφηκα. Η ανεργία με οδήγησε στην έξωση. Απλήρωτα πέντε ενοίκια. Έβαλα όλη μου τη ζωή σε μια βαλίτσα και βγήκα στον δρόμο. Οι 42 μέρες που περιφερόμουνα στον δρόμο ήταν εφιάλτης. Επιχείρησα να αυτοκτονήσω δύο φορές. Δεν σε υπολογίζει κανείς. Ευτυχώς που βρέθηκε μια κυρία και μου μίλησε για την 'Κλίμακα'. Βρήκα κρεβάτι και ένα πιάτο φαγητό. Ήταν ο σωτήρας μου. Εκεί που πίστευα ότι η ζωή μου τελείωσε γιατί ο δρόμος είναι σκληρός αντίπαλος, ξαναγεννήθηκε η ελπίδα. Μέσα από τη 'Σχεδία' ξαναβρήκα τον εαυτό μου».

Λίγο πιο πέρα, ένας άστεγος, ανάμεσα στις κουβέρτες του, «τρυπιέται» αδιαφορώντας για την κοινή θέα. Οι μαθητές σοκάρονται με την εικόνα. Τη βλέπουν για πρώτη φορά. Ένας άλλος κόσμος, σκοτεινός, ανοίγεται μπροστά τους.

1η στάση. Πολυδύναμο Κέντρο Αστέγων του Δήμου Αθηναίων (Αχαρνών και Λιοσίων). Λειτουργεί εδώ και δύο χρόνια. Στο εξαώροφο κτήριο φιλοξενούνται περίπου 400 άστεγοι. Ο κάθε φιλοξενούμενος μπορεί να μείνει έως ένα χρόνο. Όμως υπάρχει ανοχή, γιατί ελάχιστοι βρίσκουν εργασία για να τον αντικαταστήσουν με ενοίκιο. Υπάρχουν τρεις δομές: Η πρώτη, Νύχτας - Ημέρας: σε δίκλινα δωμάτια -που λόγω πανδημίας έγιναν τετράκλινα- είναι ως μόνιμοι τρόφιμοι όσοι δεν έχουν σπίτι και ζουν κάτω από το όριο φτώχειας. Αποκλείονται οι χρήστες και οι φορείς του HIV. Η δεύτερη, το Κέντρο Ημέρας, όπου μπορεί ο άστεγος να κάνει το μπάνιο του, να πλύνει τα ρούχα του, να πάρει το συσσίτιό του, χωρίς διαμονή. Τέλος, στη δομή της Νύχτας μπορούν να παραμείνουν από τις 7 το απόγευμα έως τις 9 το πρωί οι άστεγοι. Λόγω πανδημίας, η παραμονή έγινε 24ωρη.

2η στάση. Πλατεία Βάθη. Τα συσσίτια της Caritas. Στο πρώτο όροφο μιας πολυκατοικίας, επί της Καποδιστρίου, η ΜΚΟ της Καθολικής Εκκλησίας διασφαλίζει τροφή σε περίπου 100 ανθρώπους. Ανηφορίζουμε προς το Εθνικό Θέατρο και την Πειραιώς. Άστεγοι στον δρόμο, χωμένοι σε κόγχες για να μην βρέχονται. Πάνω πολυκατοικίες - ερειπιώνες που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε κοινωνικές κατοικίες για να φιλοξενήσουν την αστεγία. Χρήστες ναρκωτικών ουσιών, ζωντανοί νεκροί, απερίσπαστοι στην ένεση του θανάτου. Οι δρόμοι μυρίζουν δημόσια ουρητήρια. Ευτυχώς που βρέχει.

3η στάση. Εθνικό Θέατρο. Αγίου Κωνσταντίνου. Από το 2015 λειτουργεί «Θεατρική Ομάδα Αστέγων», που αποτελείται από οκτώ άτομα. Κάνουν πρόβες, ανεβάζουν έργα και εκτός Αθηνών, κοινωνικοποιούνται, επιστρέφουν στην κανονικότητα. Στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας, αλλοδαπές γυναίκες που φροντίζουν τους ενήλικες γονείς μας, το ρεπό της Κυριακής το ξοδεύουν στα σκαλάκια και στα παγκάκια της εκκλησίας. Μιλούν ρωσικά, ουκρανικά, γεωργιανά. Ο πόλεμος συνεχίζεται στις πατρίδες τους. Τι ιστορία κρύβει ο καθένας...

4η στάση. Κεραμικού και Ζήνωνος. Ο ξενώνας για τους άστεγους χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Ανακαινισμένη πολυκατοικία. Λειτουργεί εδώ και ένα μήνα με ευθύνη του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ και μπορεί να εξυπηρετήσει έως και 100 άτομα που φλερτάρουν καθημερινά με τον θάνατο σε πιάτσες με νοθευμένα φτηνά ναρκωτικά. Χρήστες χωρίς οικογένεια, ξεχασμένοι στους βρόμικους δρόμους της πόλης..

5η στάση. Δεληγιώργη. Το Κέντρο Ημέρας της ΜΚΟ «Πράξις». Δέχεται μόνο με ραντεβού. Μπορούν οι άστεγοι-ες να το επισκεφθούν για να κάνουν το μπάνιο τους, να ζεσταθούν, να πάρουν το συσσίτιο τους, να χρησιμοποιήσουν τους Η-Υ, να πιούν έναν καφέ.

6η στάση. Πειραιώς και Σοφοκλέους. Εκεί προ πανδημίας ήταν το καθημερινό συσσίτιο για 1.500 Αθηναίους, χωρίς έλεγχο. Ομως σήμερα ο χώρος παραμένει άδειος και γίνεται η τροφοδοσία των φορτηγών για τα πακέτα που μοιράζονται στο Πολυδύναμο Κέντρο και στις βραδινές εξορμήσεις στα στέκια των αστέγων. Λίγα μέτρα πιο πάνω, οι «Γιατροί του Κόσμου» έχουν το Πολυιατρείο τους, όπου μπορούν άποροι, μετανάστες,πρόσφυγες, άστεγοι και αναξιοπαθούντες να ζητήσουν την Πρωτοβάθμια Υγεία.

7η στάση. Σταθμός Λαρίσης. «Κόμβος». Ρούχα, παπούτσια από «δεύτερο χέρι» και τρόφιμα μακράς διαρκείας, συντηρούν 6,5 χιλιάδες οικογένειες στο Λεκανοπέδιο. Η αλληλεγγύη σώζει.

ΑΣΤΕΓΟΙ
Ο ξεναγός μας Μιχάλης Σαμόλης με τους μαθητές, προσκόπους σε μια στάση του οδοιπορικού

Καταπολέμηση της έλλειψης στέγης: Να γίνει προτεραιότητα

Του Λάζαρου Πετρομελίδη*

Στις 21.06.2021, όλες οι χώρες - μέλη της Ε.Ε. συνυπέγραψαν την κοινή τους δέσμευση για την καταπολέμηση της έλλειψης στέγης. Είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται η Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Καταπολέμησης της Έλλειψης Στέγης, ένα κοινό εργαλείο για την έρευνα, τη σύγκλιση, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών σε επίπεδο Ε.Ε.

Η υπογραφή από πλευράς της Ελλάδας δεν πήρε την δημοσιότητα που της πρέπει. Ώς σήμερα, δεν υπάρχει κάποια ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εργασίας για ένα εργαλείο - ορόσημο σε επίπεδο Ε.Ε., το οποίο απαιτεί πρόγραμμα, συνδυασμό πολιτικών, βούληση και δεσμεύσεις.

Στην επίσκεψή του στο λιμάνι του Πειραιά[i], ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην «Εθνική Στρατηγική για τους αστέγους». Χωρίς να είναι σαφές αν η στρατηγική αυτή δημιουργείται ή υπάρχει, θέτει ως στόχο την εξάλειψη τής έλλειψης στέγης ώς το 2026 - κάτι εξ ορισμού ιδιαιτέρως αισιόδοξο, την ώρα που για χώρες με μεγαλύτερη εμπειρία και γνώση στο πεδίο ο ορίζοντας εκτείνεται στο 2030.

Η Ελλάδα επίσης φαίνεται να πρωτοπορεί στη μείωση του πληθυσμού που υποστηρίζεται από δομές αστέγων (10% το 2021 σε σχέση με το 2020 - από 791 σε 706 άτομα) και μάλιστα σε περίοδο πανδημίας. Είναι κάτι ενδιαφέρον, δεν το συναντάμε σε άλλες χώρες της Ευρώπης και σίγουρα δεν συνάδει με τις εικόνες που βλέπουμε στους δρόμους των μεγάλων μας πόλεων.

Έχοντας, τέλος, ως αναφορά της Πολιτείας το επίδομα στέγασης και το πρόγραμμα Στέγαση και Εργασία[ii], η αναφορά σε «λοιπές δράσεις καταπολέμησης της αστεγίας» παραπέμπει σε μια ιστοσελίδα που έχει πάψει να ενημερώνεται από τον Μάρτιο του 2019[iii].

Γράφουμε τα παραπάνω, συμφωνώντας απολύτως με τη αρμόδια υφυπουργό, ότι η εξασφάλιση στέγης νοείται «ως συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας».

Η ανάγκη για την Πλατφόρμα γεννήθηκε από τη γνώση πως 700 χιλιάδες άνθρωποι κοιμούνται κάθε μέρα στους δρόμους και τις δομές αστέγων της Ευρώπης. Τι συμβαίνει στην Ελλάδα δεν το γνωρίζουμε. Η μόνη καταγραφή δρόμου που έχουμε αφορά το 2018.

Η Ελλάδα έχει δύο χαρακτηριστικά που την κάνουν να διαφέρει από άλλες χώρες της Ε.Ε. Πρώτον, το φαινόμενο της έλλειψης στέγης είναι στην αρχή του, μπορεί να είναι διαχειρίσιμο, έως και να εξαλειφθεί με κατάλληλο συνδυασμό πολιτικών.

Δεύτερον, υπάρχουν σπίτια. Υπάρχει στεγαστικό απόθεμα σε φορείς του Δημοσίου και της Αυτοδιοίκησης, στο Κτηματολόγιο, σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, εποπτευόμενους και άλλους φορείς.

Η FEANTSA, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φορέων που υποστηρίζουν Άστεγους, ιδρύθηκε το 1990. Στα 32 χρόνια της ύπαρξής μας, είναι η πρώτη φορά που έχουμε στη διάθεσή μας τόσες πολλές δυνατότητες, τόσο πλούτο εργαλείων και ευκαιριών. Είναι η ώρα να προτεραιοποιήσουμε, να τεκμηριώσουμε, να αξιοποιήσουμε, να συνδυάσουμε, να στοχεύσουμε και να δουλέψουμε με όραμα, δέσμευση και προοπτική, με όρους κοινωνίας.

* Ο Λάζαρος Πετρομελίδης είναι εκπρόσωπος της FEANTSA στην Ελλάδα

ΑΣΤΕΓΟΙ

Ένα τροχαίο ή, απλά, η διαφορετικότητα, αρκούν για να βρεθείς στον δρόμο

Δύο μαρτυρίες πωλητών της “Σχεδίας”, για τις συνθήκες που τους οδήγησαν στον δρόμο και τη συνεχή εκμετάλλευση που βιώνουν έκτοτε (“με εκμεταλλεύτηκαν ακόμα και όταν δούλευα”), φωτίζουν το σκοτεινό παρόν των αστέγων

«Ένα τροχαίο δυστύχημα μου άλλαξε τη ζωή”, λέει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο 65χρονος Λεωνίδας Γεωργίου. “Το 1998 έχασα τη γυναίκα μου και τα δύο μου παιδιά και εγώ βρέθηκα σακατεμένος να μπαινοβγαίνω στα νοσοκομεία έξι χρόνια. Ήμουνα μηχανικός του ΕΜΠ, δούλευα στην ΕΔΟΚ ΕΤΕΡ και είχα οικογένεια. Μετά το τροχαίο, όλα ήταν παρελθόν. Χωρίς οικογένεια, χωρίς δουλειά, χωρίς σπίτια, γιατί τα είχα βάλει υποθήκη και εγγύηση στα δημόσια έργα που δούλευα. Μοναξιά. Οδηγήθηκα στον αλκοολισμό. Έμενα επί τρία χρόνια σε μια παλιά αποθήκη που είχα για τα μηχανήματά μου. Πλενόμουνα με το κανάτι και τη λεκάνη. Αργότερα, όντας εργάτης σε οικοδομή στον Διόνυσο, μου παραχώρησαν ένα δωμάτιο με γκαζιέρα, όπου και έμενα μέχρι να ολοκληρωθούν οι οικοδομικές εργασίες.

ΑΣΤΕΓΟΙ
Λεωνίδας Γεωργίου

Τρία χρόνια εκεί και μετά από ένα διάλειμμα σε κανονικό σπίτι με συγγενή βρίσκομαι και πάλι στον δρόμο. Για την ακρίβεια, σπίτι μου ήταν ένα Nissan Sunny, που το έβαλα σε μια κρύπτη από φυλλωσιές κοντά στο κτήμα Βεΐκου στην Αγία Ειρήνη. Χωρίς δουλειά, χωρίς μεροκάματο, ευτυχώς φαγητό που μου δίνανε κάποιοι καλοί άνθρωποι. Ένα χρόνο στον δρόμο. Φοβόμουνα τι θα μου ξημερώσει. Αγωνία για την ίδια μου τη ζωή. Τρόμος,όταν περνούσαν αυτοκίνητα. Με απείλησαν για να μου κλέψουν το αυτοκίνητο. Η νύχτα έχει έγκλημα. Ράκος, χωρίς ελπίδα. Χωρίς αυτοπεποίθηση. Ακόμη και η εκκλησία ήθελε προϋποθέσεις για να σε βοηθήσει. Να είσαι της ενορίας και να τους δώσεις τα περιουσιακά σου στοιχεία(!). Οι φίλοι χάθηκαν, το κράτος ανύπαρκτο. Με εκμεταλλεύτηκαν ακόμη και όταν δούλευα. Δεν με πλήρωναν. Μέχρι που βρέθηκε η «Σχεδία» και μπορώ με δωδεκάωρη δουλειά να βγάζω 400 ευρώ και να νοικιάσω ένα διαμέρισμα στην Κυψέλη. Εννοείται ότι δεν παίρνω ΚΕΑ και οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Τάσο Πετρόπουλο,που διασφάλισε, όταν ήταν στο υπουργείο Εργασίας, ασφάλιση για τους πωλητές του περιοδικού. Εμείς είμαστε αόρατοι για το κράτος».

ΑΣΤΕΓΟΙ
Μανώλης Καλοτίμης

“Δεν έχω όνειρα, δεν έχω φίλους”

«Εδώ και έξι χρόνια ζω σε ένα διαμέρισμα στον Νέο Κόσμο. Όμως ακόμη και το ενοίκιο των 150 ευρώ δεν μπορώ μόνος μου να το πληρώσω. Βοηθάει η εκκλησία της ενορίας. Τους είμαι ευγνώμων. Ζωή σκληρή, χωρίς οικογένεια, χωρίς αγάπη, χωρίς φροντίδα” λέει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο 61χρονος Μανώλης Καλοτίμης. “Εγκαταλελειμμένος και διωγμένος από μια διαλυμένη οικογένεια της Κω. Έρχομαι στην Αθήνα στα 13 μου χρόνια. Μόνος σε μια άγνωστη πόλη. Θύμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης, βρίσκομαι για πολλά χρόνια στη Συγγρού να πουλάω το κορμί μου. 45 χρόνια στη χρήση, δύο χρόνια στις φυλακές Κορυδαλλού για εμπορία ναρκωτικών ουσιών. Χάνω ό,τι είχα και δεν είχα.

Ο 'Ονήσιμος' μου παραχωρεί στέγη μόνο για δύο χρόνια. Και μετά πάλι στον δρόμο. Για εννέα ολόκληρα χρόνια. Αιόλου, Μοναστηράκι. Βροχή, χιόνια, βρισιές, booling, κλωτσιές, στοχοποίηση, επαιτεία. Ευτυχώς βρέθηκε η χριστιανική οργάνωση 'Νέα Ζωή' και μου συμπαραστάθηκε. Αναζήτησα την απεξάρτηση στον ΟΚΑΝΑ αλλά οι λίστες είναι τεράστιες. Στις δομές τής 'Πράξις' έπλενα τα ρούχα μου. Από τότε που πουλάω τη 'Σχεδία' άλλαξε η ζωή μου. Βγάζω περίπου 150 ευρώ τον μήνα. Δεν έχω όνειρα. Δεν έχω φίλους. Δεν έχω κανέναν να με στηρίξει. Φοβάμαι μην επιστρέψω στην κόλαση»

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL