Το ποινικό νομοσχέδιο που συζητείται αυτές τις μέρες στη Βουλή επιχειρεί να «πάρει τη ρεβάνς» από τη νομοθέτηση των Ποινικών Κωδίκων το 2019. Βασικά όπλα της κυβέρνησης: η προπαγανδιστική ψευδολογία και η μιντιακή ρητορεία - και οι δύο με ακραία τιμωρητικό πρόσημο. Αξίζει, λοιπόν, να δούμε ορισμένα, ενδεικτικά, (παρα)δείγματα αυτής της εκστρατείας για τον νέο Ποινικό Κώδικα (2019).
Μύθος: «Ο ΣΥΡΙΖΑ έφτιαξε τον Ποινικό Κώδικα του 2019».
Αλήθεια: Ο Κώδικας συντάχθηκε από επιτροπή κορυφαίων ποινικολόγων, όχι από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, και υποβλήθηκε στη Βουλή αυτούσιος. Δεν υπήρξε καμιά παρέμβαση στο έργο της επιτροπής από κυβερνητικά στελέχη.
Μύθος: «Για βαριά κακουργήματα οι ποινές μειώθηκαν με τον νέο Ποινικό Κώδικα».
Αλήθεια: Για τα βαριά κακουργήματα προβλεπόταν και προβλέπεται ισόβια κάθειρξη. Ακόμα όμως και για την πρόσκαιρη κάθειρξη (που πλέον φτάνει μέχρι τα 15, αντί τα 20 χρόνια) ο νέος Ποινικός Κώδικας απαιτεί να εκτιθούν πραγματικά τα 2/5 αντί του 1/3 του παλαιού Ποινικού Κώδικα, οπότε -κατά κανόνα- φτάνουμε στο ίδιο αποτέλεσμα.
Μύθος: «Με την κατάργηση της στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων, από τον νέο Ποινικό Κώδικα οι καταδικασμένοι χρυσαυγίτες μπορούν να είναι πάλι υποψήφιοι».
Αλήθεια: Η στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι και υπό τον παλαιό Ποινικό Κώδικα απαιτούσε αμετάκλητη καταδίκη. Η εκλογική νομοθεσία καθορίζει τα κωλύματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι. Πάντως, στον νέο Ποινικό Κώδικα προβλέπεται η αποστέρηση δημοσίων θέσεων και αξιωμάτων (αρ. 60).
Μύθος: «Οι πολυϊσοβίτες (π.χ. καταδικασμένοι της 17Ν) αποφυλακίζονται με τον νέο Ποινικό Κώδικα στα 19 χρόνια».
Αλήθεια: Με τον παλαιό Ποινικό Κώδικα οι πολυϊσοβίτες απολυόταν μετά από (πραγματική) έκτιση 19 ετών. Με τον νέο Ποινικό Κώδικα (άρ. 105Β Ποινικού Κώδικα) απολύονται εφόσον έχουν εκτίσει 25 έτη πραγματικά («σκαστά»).
Μύθος: «Με τον νέο Ποινικό Κώδικα οι πολυϊσοβίτες (της 17Ν) αποφυλακίζονται με βραχιολάκι».
Αλήθεια: Σύμφωνα με το Π.Δ. 62/2014 (αρ. 7) δεν εμπίπτουν στην πιλοτική εφαρμογή του θεσμού της ηλεκτρονικής επιτήρησης οι ισοβίτες.
Μύθος: «Οι καταδικασμένοι χρυσαυγίτες με τον νέο Ποινικό Κώδικα θα πάρουν άδειες και θα πάνε σε αγροτικές φυλακές».
Αλήθεια: Οι άδειες των κρατουμένων ρυθμίζονται στον Σωφρονιστικό Κώδικα, ενώ οι μεταγωγές στις αγροτικές φυλακές σε ειδική νομοθεσία. Καμιά σχέση, λοιπόν, με τον νέο Ποινικό Κώδικα.
Μύθος: «Στα μαλακά ο πιλότος (των Γλυκών Νερών) λόγω Ποινικού Κώδικα».
Αλήθεια: Η ποινή της ανθρωποκτονίας παραμένει και στον νέο Ποινικό Κώδικα ισόβια κάθειρξη (αρ. 299 Ποινικού Κώδικα), ενώ προστέθηκε, για τις ελαφριές περιπτώσεις, η πρόσκαιρη κάθειρξη. Η υφ’ όρον απόλυση για τους ισοβίτες ανέρχεται στα 20 χρόνια (μεικτά) ή 16 (πραγματικά), όπως και στον παλαιό Ποινικό Κώδικα.
Μύθος: «Στα μαλακά κατηγορούμενος για αποπλάνηση ανηλίκου βάσει του νέου Ποινικού Κώδικα, καθώς του αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό της μεταγενέστερης καλής συμπεριφοράς».
Αλήθεια: Το ελαφρυντικό της μεταγενέστερης καλής συμπεριφοράς προβλεπόταν, με τον ίδιο τρόπο, στον παλαιό Ποινικό Κώδικα (αρ. 84 παρ. 2 περ. ε’). Στη συγκεκριμένη περίπτωση, μάλιστα, ο δήθεν «ανήλικος» ήταν κεκαλυμμένος αστυνομικός (και προφανώς ενήλικος).
Μύθος: «Μειώθηκε στο μισό η ποινή του ‘δράκου με το φλάουτο’ χάρη στον νέο Ποινικό Κώδικα, καθώς του αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό του προτέρου εντίμου βίου».
Αλήθεια: Το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου / σύννομου βίου προβλεπόταν και στον παλαιό Ποινικό Κώδικα (αρ. 84 παρ. 2 περ. α’).
Μύθος: «Ο νέος Ποινικός Κώδικας έκανε τον βιασμό πλημμέλημα».
Αλήθεια: Ποτέ! Με τον νέο Ποινικό Κώδικα η ποινή του βιασμού (αρ. 336 παρ. 1) παρέμεινε κάθειρξη, δηλαδή κακουργηματική. Εισήχθη όμως και μια δεύτερη μορφή βιασμού (αρ. 336 παρ. 5) με ποινή κάθειρξης έως δέκα έτη, δηλαδή κακουργηματική. Συνεπώς ποτέ ο βιασμός δεν έγινε πλημμέλημα. Αντίθετα, ήταν και παρέμεινε κακούργημα!
Μύθος: «Ατιμώρητοι οι μαστροποί με τον νέο Ποινικό Κώδικα».
Αλήθεια: Η μαστροπεία παραμένει έγκλημα εφόσον αφορά ανηλίκους (αρ. 349 Ποινικού Κώδικα). Επίσης, η σωματεμπορία παρέμεινε έγκλημα, απλώς τιμωρείται πια, βάσει του αρ. 323Α νέου Ποινικού Κώδικα, ως εμπορία ανθρώπων.
Μύθος: «Η αιμομιξία έγινε με τον νέο Ποινικό Κώδικα πλημμέλημα από κακούργημα».
Αλήθεια: Η αιμομιξία κατά ενηλίκου ήταν πλημμέλημα και στον παλαιό Ποινικό Κώδικα (ήδη από το 2007). Αν, πάντως, το θύμα είναι ανήλικος, ο δράστης πάλι τιμωρείται για κακούργημα βάσει του άρθρου 342 του Ποινικού Κώδικα (κατάχρηση ανηλίκων), το οποίο εφαρμόζεται επιπλέον.
Μύθος: «Ο νέος Ποινικός Κώδικας συντόμευσε την παραγραφή των εγκλημάτων κατά των ανηλίκων».
Αλήθεια: Η παραγραφή των εγκλημάτων κατά ανηλίκων με τον νέο Ποινικό Κώδικα (2019) διευρύνθηκε, καθώς πλέον αναστέλλεται μέχρι την ενηλικίωση για όλα ανεξαιρέτως τα σοβαρά εγκλήματα (κακουργήματα) σε βάρος τους. Με τον παλαιό Ποινικό Κώδικα η αναστολή αφορούσε μόνο ορισμένα εγκλήματα.
Καταλήγοντας: Ο κατάλογος των παραποιημένων ειδήσεων φαίνεται ανεξάντλητος. Το πρόβλημα είναι ότι η κυβερνητική πολιτική όχι μόνο υιοθετεί αυτά τα fake news αλλά και νομοθετεί με βάση αυτά. Το πλήγμα για το ορθολογικό Ποινικό Δίκαιο φαίνεται ιδιαίτερα σοβαρό.
* Ο Ευτύχης Φυτράκης είναι δρ Νομικής - δικηγόρος
