Η εικόνα της Ομόνοιας θρυμματίστηκε ξανά πριν από λίγες μέρες όπως η τζαμαρία του καταστήματος, που έγινε η δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου. Η περιοχή ζει συνεχώς στη σκιά συνεχόμενων τραγικών γεγονότων και μοιάζει αδύνατον κάτι να αλλάξει. Παρ' όλα αυτά δεν υπάρχει μόνο μία όψη. Δεν είναι μόνο οι μάτσο και εχθρικοί μαγαζάτορες ούτε το εμπόριο ναρκωτικών με βαποράκια στη μέση της πλατείας ούτε εξαθλιωμένοι άνθρωποι σε βρόμικες γωνίες και πεζοδρόμια. Την περπατήσαμε δρόμο - δρόμο για να θυμηθούμε ποιοι και πώς ζουν εκεί απ' όπου περνάμε όλοι μας.
Είναι Τρίτη απόγευμα. Την ώρα που η οδός του Ζακ γεμίζει από κόσμο, στην υπόλοιπη Ομόνοια η ζωή συνεχίζει σαν να μη σταμάτησε ποτέ. Τα αυτοκίνητα πηγαινοέρχονται βιαστικά από δρόμους, που επιχειρούν να περάσουν επίσης βιαστικά οι πεζοί. Τα μαγαζιά είναι ανοικτά και ο κόσμος ξεδιαλέγει προϊόντα επιχειρώντας να βρει το καλύτερο από τα φθηνότερα. Αρκετοί πελάτες χωρούν όλα τους τα πράγματα σε μια σακούλα, εκείνα που είχαν και εκείνα που απέκτησαν. Το χιούμορ βοηθά. "Να, τέτοιους έχουμε για πελάτες εδώ" μου λέει καθισμένος στο ταμείο του καταστηματάρχης ρούχων. Ο πελάτης, ντυμένος απλά και με μαλλιά ακατάστατα, γελάει και δέχεται το πείραγμα.
Προχωρώ σε μικρή στοά που καταλήγει στον σταθμό και είναι γεμάτη μαγαζάκια. Το παλιό θυρωρείο ξεχωρίζει. Όπως κι ο εργαζόμενος που σφραγίζει έγγραφα για την πολυκατοικία χωρίς να αφήνει το βλέμμα από πάνω τους. Δεν φαίνεται να ανησυχεί από τους πολλούς διερχόμενους. Οι πολλοί διερχόμενοι δεν φαίνεται να ανησυχούν επειδή περνούν από στοά της Ομόνοιας.
Στο μαγαζί του Ντάνι
Τα μαγαζιά είναι και μεταναστών και Ελλήνων. Ένα από αυτά ανήκει στον Ντάνι, που επισκευάζει κινητά τηλέφωνα σε χαμηλές τιμές. Μπαίνοντας μέσα βλέπω πελάτες από τη χώρα του, αλλά και Έλληνες. Όπως τον Φώτη. "Τον έχω κάνει πλούσιο τον μαλάκα" μου λέει γελώντας. Ο Ντάνι τονίζει ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν είχε ποτέ πρόβλημα με κανέναν και από κανέναν. Τον ρωτάω για ρατσισμό. Αρνείται ότι έχει υποστεί το οτιδήποτε. Ενόσω μιλάμε όμως απρόσμενα η κουβέντα παίρνει άλλη τροπή.
Ο Φώτης προσέχει ένα φυλλάδιο που κρατώ για τον Ζακ και με ρώταει λίγο - πολύ αν τον στηρίζω. Το παίρνει στα χέρια του με απέχθεια και δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν του αρέσει ο ντόρος για την υπόθεση. Αγγίζει επίσης με απέχθεια τη φωτογραφία με το πρόσωπο του Ζακ και ρωτάει αν είμαι απ' αυτούς που στηρίζουν το δίκιο του. Η κουβέντα θα μπορούσε να γίνει αδιέξοδη, όμως ο Ντάνι τον ηρεμεί. Δέχονται να φωτογραφηθούν και στέκονται δίπλα χαμογελαστοί. Δεν το έκαναν ψεύτικα. Η μία πραγματικότητα δεν αναιρεί την άλλη.
"Όταν τελειώνουν οι βροχές, αρχίζουν οι φωτιές"
Από τη στοά πηγαίνω στο μετρό, όπου συναντώ πωλήτρια της "Σχεδίας". Μια γυναίκα γύρω στα 45-50, που περιμένει καρτερικά δίπλα στην κυλιόμενη σκάλα τον επόμενο αγοραστή. Βλέπει για ώρες την πλατεία και έχει ακριβή εικόνα της. "Όπως σε κάθε περιοχή, και εδώ υπάρχουν προβλήματα" λέει αρχικά, χωρίς όμως να θέλει να μετριάσει την κατάσταση.
"Πριν από κάποιον καιρό πήγαν να κλέψουν μια κοπέλα εδώ που πουλάει κάρτες για κινητό". Για τον Ζακ φυσικά έχει ακούσει. "Στενοχωρήθηκα πάρα πολύ για τη δολοφονία του παιδιού. Και χθες πάλι ταράχτηκα όταν άκουσα σειρήνες από ασθενοφόρα. Με τον καιρό σαν να πάγωσαν όλα. Όταν τελειώνουν όμως οι βροχές, αρχίζουν οι φωτιές".
"Το ότι άνοιξαν πέντε φουρνοκαφέδες και ένα ξενοδοχείο δεν λέει κάτι" αναφέρει περιπτεράς πάνω στην πλατεία. Όπως προσθέτει τα προβλήματα παραμένουν. Πράγματι, λίγα μέτρα πιο πέρα τρία άτομα με πλησιάζουν για να πουλήσουν ναρκωτικά. "Πλέον βλέπεις να κυκλοφορεί κόσμος" αντιτείνει μαγαζάτορας που έχει 30 χρόνια στην Ομόνοια.
Εκείνο που τον ενοχλεί είναι η αδιαφορία του κράτους. "Κάποτε είχαμε ένα ωραίο σιντριβάνι και τώρα μια άφτιαχτη τρύπα στη μέση για πόσους μήνες". Όσο για την εγκληματικότητα, "η αστυνομία είναι απούσα" δηλώνει αναφέροντας πως σε δρόμους όπως στη Μενάνδρου και τη Σωκράτους δεν κυκλοφορείς μετά τις 6. Παλαιότερα όμως που η αστυνομία ήταν παρούσα -σύμφωνα με τα λεγόμενά του- η κατάσταση ήταν και πάλι αρνητική, όπως ο ίδιος μου είχε πει λίγο πιο πριν. "Ναι, αλλά πιο μαζεμένη".
Να κατανοήσουν και την πλευρά του μαγαζάτορα
Να κατανοήσουν οι αριστεροί και αναρχικοί και την πλευρά του μαγαζάτορα ζητάει ιδιοκτήτης με τουριστικά είδη. "Γιατί νιώθει απροστάτευτος ο ιδιοκτήτης; Γιατί, έβγαλε πλάνο ο κοσμηματοπώλης τι θα κάνει σε περίπτωση που τον κλέψουν; Να κατανοούμε τον ασθενή (χρήστη ναρκωτικών) αλλά και τον καταστηματάρχη. Καταδικαστέα η δολοφονία, αλλά δεν είμαστε όλοι ίδιοι άνθρωποι. Ούτε έχουμε τις ίδιες αντοχές".
Συνεχίζοντας μου λέει για "ναρκομανείς" που μπαίνουν συχνά στο μαγαζί του και δημιουργούν πρόβλημα. Σε σημείο που "έχω φτάσει να τους αφήσω να κλέψουν κάτι για να φύγουν". Αντίθετη είναι όμως η εικόνα και η άποψη που έχει υπάλληλός του. "Πράγματι υπάρχουν πολλοί χρήστες που περνούν μπροστά από το μαγαζί. Όμως ποτέ δεν είναι ενοχλητικοί".
"Πριν από κάποιο καιρό είχα δει την αστυνομία να διώχνει με άγριο ξύλο έναν χρήστη στην Πειραιώς" μου λέει περαστικός κύριος, που περνάει συχνά από την Ομόνοια για τις δουλειές του. Περίπου 100 μέτρα πιο πέρα ένας άστεγος ανάπηρος, που κάθεται κάτω στο κέντρο ενός πεζόδρομου, λέει ότι δεν έχει αντιμετωπίσει μέχρι τώρα πρόβλημα. "Μου φέρονται όλοι καλά".
Οκτώμισι το απόγευμα στη Μενάνδρου
Είναι 8.30 το απόγευμα και περπατώ στην οδό Μενάνδρου. Επικίνδυνο δρόμο σύμφωνα με τις περιγραφές. Ο χλωμός φωτισμός και το πλήθος στη μέση του δρόμου που φαίνεται από μακριά ενθαρρύνουν τις αρνητικές σκέψεις. Που σχεδόν από την πρώτη στιγμή διαλύονται. Ο πρώτος μαγαζάτορας που συναντώ είναι Έλληνας. Αν και ξεκαθαρίζει ότι δεν θέλει να μιλήσει περισσότερο, διαβεβαιώνει: "Προχώρα να δεις, δεν θα σε πειράξει κανένας". "Δεν πειράζουν Έλληνα, μόνο μεταξύ τους έχουν διαφορές".
Πράγματι, περνώ εντελώς αδιάφορος και από έναν δρόμο που είναι γεμάτος ζωή. Τα μαγαζιά, πολλά από αυτά μπακάλικα, είναι ανοικτά. Πολύχρωμα και με διαφορετικές προελεύσεις. Ο κόσμος βρίσκεται έξω και συζητάει σε πηγαδάκια, τα παιδιά του παίζουν. Άλλοι πάλι κουβαλούν καρότσια με εμπορεύματα. Η φτώχεια είναι φυσικά ορατή. Τα μαγαζιά δεν έχουν λαμπερές επιγραφές και μοιάζουν όλοι και όλα στριμωγμένα. Όμως, φεύγοντας από τη Μενάνδρου, το συγκλονιστικά πιθανότερο είναι ότι δεν θα φύγεις με λιγότερα άκρα και χωρίς ρούχα και υπάρχοντα.
Δεν γίνεται να τσουβαλιάζουμε τους ανθρώπους
Τη διαφορετική πραγματικότητα για τη Μενάνδρου, που δεν είναι παράδεισος, ούτε μια "κανονική" οδός, αλλά ούτε και μαύρη τρύπα, μου επιβεβαιώνει η εικόνα στο γεμάτο για την ώρα ταβερνάκι στην πλατεία Θεάτρου. Για να φτάσεις εκεί πρέπει να περάσεις από τη Μενάνδρου, λιγότερο ή περισσότερο, ανάλογα με το αν θα πας από την Ομόνοια ή από το Μοναστηράκι.
"Η προσέγγισή μας είναι πάντα με ευγένεια. Δεν μπορούμε να ταΐσουμε τον κόσμο που έχει πρόβλημα, δεν του φερόμαστε όμως και άσχημα. Τον σεβόμαστε. Τα μόνα μέτρα που έχουμε πάρει είναι ένας άνθρωπος να φυλάει τα αυτοκίνητα στα πάρκινγκ και, αν ποτέ χρειαστεί, καλούν κάποιο ταξί να μεταφέρει τον κόσμο.
Έχουν συμβεί φυσικά και άσχημα περιστατικά. Έχουν κλέψει κόσμο με το που έχει βγει από το μαγαζί. Όμως δεν γίνεται να τσουβαλιάζουμε τους ανθρώπους και να λέμε ότι όλοι οι χρήστες και οι μετανάστες είναι κλέφτες".
Σύμφωνα με τους ανθρώπους του μαγαζιού το πρόβλημα δεν δημιουργείται από τους απλούς μετανάστες που έρχονται για μια καλύτερη ζωή. Αλλά από ομάδες ανθρώπων που έρχονται με σκοπό να κλέψουν ή να πουλήσουν ναρκωτικά.
Το έγκλημα στη Γλάδστωνος δεν ήταν νόμιμη άμυνα
Για την υπόθεση του κοσμηματοπωλείου η θέση τους είναι ξεκάθαρη: "Είχαμε μία επίθεση κατά του αδύναμου. Δεν υπήρχε κανένα δικαίωμα επίθεσης. Για να στοιχειοθετηθεί η νόμιμη άμυνα, πρέπει να υπάρχει παρούσα επίθεση και ήταν παραπάνω από ορατό ότι ο άνθρωπος δεν μπορούσε να επιτεθεί. Το έγκλημα στη Γλάδστωνος έγινε από αίσθημα υπεροχής και επιβεβαίωσης".
Σίγουρα, μου λένε, τα πράγματα είναι καλύτερα το πρωί. Όμως μπορείς να κυκλοφορείς και μετά τις 7. Τους ευχαριστώ για την κουβέντα μας και φεύγω από το ταβερνάκι και την Ομόνοια. Τα λόγια τους με ξεδίψασαν περισσότερο από το παγωμένο νεράκι που μου προσφέρθηκε. Η Ομόνοια δεν είναι μόνο οι σκιές της.
"Το ότι άνοιξαν πέντε φουρνοκαφέδες και ένα ξενοδοχείο δεν λέει κάτι" αναφέρει ένας περιπτεράς πάνω στην πλατεία, και προσθέτει "Τα προβλήματα παραμένουν". "Κάποτε είχαμε ένα ωραίο σιντριβάνι και τώρα μια άφτιαχτη τρύπα στη μέση"...
"Είχαμε μία επίθεση κατά του αδύναμου. Για να στοιχειοθετηθεί η νόμιμη άμυνα, πρέπει να υπάρχει παρούσα επίθεση και ήταν παραπάνω από ορατό ότι ο άνθρωπος δεν μπορούσε να επιτεθεί. Το έγκλημα στη Γλάδστωνος έγινε από αίσθημα υπεροχής και επιβεβαίωσης"
