Μια ιστορική απόφαση έλαβε χθες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διασφαλίζοντας δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στο Διαδίκτυο: τόσο το "εκδοτικό δικαίωμα" στους εκδότες Τύπου (και τους δημοσιογράφους) για την αναπαραγωγή των κειμένων τους, όσο και στους καλλιτέχνες, (μουσικούς, ερμηνευτές, σεναριογράφους) για την αναπαραγωγή των έργων τους.
Σύμφωνα με την απόφαση εξασφαλίζεται «δίκαιη αμοιβή» για καλλιτέχνες και δημοσιογράφους, καθώς θα αποζημιώνονται για τα έργα τους όταν αυτά χρησιμοποιούνται από πλατφόρμες όπως το YouTube ή το Facebook, καθώς και από ιστοτόπους που αναπαράγουν ειδησεογραφία («news aggregators»), όπως π.χ. οι Ειδήσεις Google. Συγκεκριμένα αποφασίστηκε ότι:
* Οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας πρέπει να αποζημιώνουν δημοσιογράφους και καλλιτέχνες όταν χρησιμοποιούν τα έργα τους.
* Από την υποχρέωση εξαιρούνται οι μικρές και πολύ μικρές πλατφόρμες για να στηριχθεί η καινοτομία.
* Σύνδεσμοι που «συνοδεύονται από μεμονωμένες λέξεις» μπορούν να κοινοποιούνται ελεύθερα.
* Οι δημοσιογράφοι πρέπει να εισπράττουν μέρος της πληρωμής για δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που καταβάλλονται στον εκδότη τους.
Σύμφωνα με το κείμενο που εγκρίθηκε, η απλή κοινοποίηση συνδέσμων άρθρων, μαζί με «μεμονωμένες λέξεις» για την περιγραφή τους, θα είναι απαλλαγμένη από περιορισμούς πνευματικών δικαιωμάτων. Αυτό προκειμένου να μην υπονομεύεται η ελευθερία της έκφρασης. Από τις πλατφόρμες (Google κ.λπ.) θα απαιτείται επιπλέον η καθιέρωση συστημάτων ταχείας αποκατάστασης (που θα λειτουργούν από το προσωπικό της πλατφόρμας και όχι από αλγόριθμους) μέσω των οποίων μπορούν να υποβάλλονται καταγγελίες σε περίπτωση εσφαλμένης διαγραφής της δημοσίευσης.
Το κείμενο διευκρινίζει επίσης ότι η μεταφόρτωση σε ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες για μη εμπορικούς σκοπούς, όπως η Wikipedia, ή σε πλατφόρμες λογισμικού ανοιχτού κώδικα, όπως το GitHub, θα αποκλείονται αυτόματα από την απαίτηση συμμόρφωσης με τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας.
Η υιοθέτηση της ρύθμισης ενισχύει επίσης τα δικαιώματα διαπραγμάτευσης των δημιουργών και των ερμηνευτών επιτρέποντάς τους να διεκδικήσουν πρόσθετη αμοιβή από όποιον εκμεταλλεύεται τα δικαιώματά τους, όταν η αρχικά συμφωνηθείσα αμοιβή είναι «δυσανάλογα χαμηλή» σε σχέση με τα οφέλη που προκύπτουν.
Η ρύθμιση εγκρίθηκε με 438 ψήφους, 226 κατά και 39 αποχές. Ο εισηγητής Axel Voss (ΕΛΚ - Γερμανία) αναφερόμενος στο εντατικό λόμπινγκ των τελευταίων ημερών σημείωσε: «Είμαι βέβαιος ότι, όταν ηρεμήσουν τα πνεύματα θα καταλάβουμε ότι το Διαδίκτυο παραμένει τόσο ελεύθερο όσο είναι σήμερα. Δημιουργοί και δημοσιογράφοι θα κερδίζουν πιο δίκαιο μερίδιο των εσόδων που προκύπτουν από τα έργα τους και τότε θα αναρωτιόμαστε γιατί έγινε όλη αυτή η φασαρία».
Η Ένωση Ευρωπαίων Εκδοτών Τύπου (ENPA) σημειώνει ότι η αναγνώριση συγγενικού δικαιώματος για τους εκδότες αφορά την ίδια τη λειτουργία της δημοκρατίας και ζητάει οι διαδικασίες να ολοκληρωθούν στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. πριν από τις ευρωεκλογές. Σημειώνουν επίσης ότι η αναγνώριση δικαιώματος στους εκδότες Τύπου:
* Βοηθάει να εξασφαλίσουμε ανεξάρτητα Μέσα για την επόμενη γενιά.
* Βοηθάει τους δημοσιογράφους να επωφεληθούν από το μερίδιο των εσόδων που παράγονται από το δικαίωμα.
* Εκσυγχρονίζει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας με μια αναλογική προσέγγιση που δεν καταπνίγει την ψηφιακή καινοτομία.
* Προωθεί την δικαιοσύνη στο ψηφιακό οικοσύστημα.
* Υποστηρίζει γνήσιους εκδότες, όχι τα fake news, και βοηθάει να εκπληρώσουν τον ρόλο τους σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Εν τω μεταξύ ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης και ηγέτης του Κινήματος 5 Αστέρων Λουίτζι Ντι Μάιο χαρακτήρισε «όνειδος» τη μεταρρύθμιση για τα πνευματικά δικαιώματα κάνοντας λόγο για λογοκρισία και «Μεγάλο Αδελφό». Δέχθηκε όμως άμεσα την αντίδραση του προέδρου του Ε.Κ. Α. Ταγιάνι, ο οποίος κάλεσε τον πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε "να πάρει αμέσως αποστάσεις" από τις δηλώσεις του Ντι Μάιο. "Το να απειλείς τον μοναδικό ευρωπαϊκό θεσμό που εκλέγεται απευθείας από τους πολίτες είναι έργο των δημοκρατικά αναλφάβητων" τόνισε.
