«Καθώς ατενίζω το μέλλον έχω ένα προαίσθημα. Όπως ο Ρωμαίος, βλέπω τον Τίβερη να αφρίζει με αίμα». Ο Ίνοχ Πάουελ προειδοποιούσε για τον κίνδυνο της μαζικής μετανάστευσης στη Βρετανία από το 1968. Όσοι θεωρούν τον παλιό συντηρητικό πολιτικό σαν κάποιο είδος προφήτη θα αισθάνονται δικαιωμένοι σήμερα. Οι αρνητικές αντιδράσεις στη μετανάστευση αποκτούν όλο και πιο κεντρική θέση στην πολιτική ζωή των δυτικών χωρών.
Την προηγούμενη εβδομάδα υπήρξαν διαδηλώσεις σε όλη τη Γερμανία εναντίον της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία, που καλπάζει στις δημοσκοπήσεις - και κατηγορείται πως εξετάζει σχέδια για τη μαζική απέλαση μεταναστών. Στις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ είπε πως οι παράτυποι μετανάστες «δηλητηριάζουν το αίμα» του έθνους. Η βρετανική κυβέρνηση δείχνει να έχει εμμονή με το δικό της σχέδιο για την απέλαση αιτούντων άσυλο στη Ρουάντα. Μπορεί, επομένως, το προαίσθημα του Πάουελ να γίνεται πραγματικότητα. Μπορεί όμως και όχι. Υπάρχουν δύο βασικά μειονεκτήματα στην ιδέα πως η μαζική μετανάστευση αποδείχτηκε σοβαρό λάθος που σήμερα διαλύει τις δυτικές κοινωνίες.
Πρώτον, η ιδέα ότι η εθνική ομοιογένεια εγγυόταν παλαιότερα την κοινωνική ειρήνη στη Δύση είναι προφανώς ανόητη. Δεύτερον, το κοινωνικό και οικονομικό κόστος για τη ριζική μείωση της μετανάστευσης θα ήταν τεράστιο. Πολλοί από τους ανθρώπους που σήμερα διαμαρτύρονται ότι «υπάρχουν πάρα πολλοί μετανάστες» θα εξoργίζονταν από το κόστος τού να έχεις πολύ λίγους. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως η μετανάστευση δεν δημιουργεί εντάσεις και προβλήματα. Σχεδόν κάθε μεγάλη κοινωνική αλλαγή συνδέεται με αυτήν. Οι εντάσεις γύρω από τη μετανάστευση στην Ευρώπη συχνά αυξάνονται δραματικά μετά από τρομοκρατικά περιστατικά - όπως οι επιθέσεις του 2015 στη Γαλλία που πραγματοποιήθηκαν από ισλαμιστές εξτρεμιστές.
Η ιδέα όμως ότι ένας δυτικός κόσμος χωρίς μετανάστες θα ζούσε σε απόλυτη αρμονία είναι εντελώς παράδοξη από ιστορική άποψη. Όταν μεγάλωνα στη Βρετανία τη δεκαετία του 1970, η τρομοκρατία αποτελούσε σοβαρή απειλή. Τις βόμβες όμως έβαζαν λευκοί τύποι από τη Βόρεια Ιρλανδία. Η ευρωπαϊκή Ιστορία πριν από τη μαζική μετανάστευση βρίθει αιματοχυσίας και αναταραχών. Η Αγγλία, η Γαλλία, η Ρωσία και η Ισπανία γνώρισαν βάναυσους εμφύλιους πολέμους πριν από την εποχή της μαζικής μετανάστευσης. Ας μην νοσταλγούμε, επομένως, τις ημέρες της κοινωνικής ειρήνης.
Ορισμένοι στη Δύση στρέφουν το βλέμμα με φθόνο προς χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα που έχουν υιοθετήσει μια πολύ περιοριστική πολιτική απέναντι στη μετανάστευση και είναι πολύ πιο εθνικά ομοιογενείς ως αποτέλεσμα. Αυτό δεν τις έχει απαλλάξει όμως από την πολιτική βία. Ο Σίνζο Άμπε, πρώην πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, δολοφονήθηκε το 2022. Ο ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Νότια Κορέα μαχαιρώθηκε πριν από λίγες εβδομάδες. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα έχουν επίσης να αντιμετωπίσουν ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων στον κόσμο. Χωρίς μετανάστες να αναπληρώσουν το κενό, οι πληθυσμοί τους συρρικνώνονται και γερνούν με ταχείς ρυθμούς - κάτι που θα προκαλέσει τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις.
Οι πολιτικοί που επικρίνουν τη μετανάστευση υποστηρίζουν συχνά ότι η απάντηση στα χαμηλά ποσοστά γεννήσεων είναι περισσότερα μωρά αντί για περισσότερους μετανάστες. Όμως οι πολιτικές που προωθούν τις γεννήσεις έχουν πολύ χαμηλό ποσοστό επιτυχίας. Οι αντίπαλοι της μαζικής μετανάστευσης υποστηρίζουν ότι και αυτή επιβάλλει βαρύ οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Ο Μάθιου Γκούντγουιν, Βρετανός πανεπιστημιακός και ακτιβιστής κατά της μετανάστευσης, σημειώνει: «Σχεδόν τα μισά ακίνητα στο Λονδίνο πηγαίνουν σε νοικοκυριά με επικεφαλής κάποιον που δεν γεννήθηκε στη Βρετανία. Δεν πιστεύω πως είναι μια βιώσιμη κατάσταση». Όμως αυτό δεν είναι και τόσο περίεργο, με δεδομένο ότι το 41% των Λονδρέζων γεννήθηκε στο εξωτερικό. Αν συμπεριλάβεις και ανθρώπους όπως εγώ, οι γονείς των οποίων γεννήθηκαν στο εξωτερικό, ο αριθμός των Λονδρέζων χωρίς «μεταναστευτικό υπόβαθρο» (όπως το αποκαλούν οι Γερμανοί) είναι πολύ μεγαλύτερος. Και παρ’ όλα αυτά το Λονδίνο είναι με άνεση η πιο εύπορη και δυναμική πόλη στη Βρετανία. Τα πηγαίνει πολύ καλύτερα από την υπόλοιπη χώρα, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να αναδεικνύει σε κεντρικό της στόχο να εξισορροπήσει το επίπεδο ζωής και παραγωγικότητας. Τα σχολεία του Λονδίνου, γεμάτα μετανάστες, πηγαίνουν επίσης καλύτερα από εκείνα της υπόλοιπης χώρας. Θα μπορούσαν, επομένως, τα υψηλά επίπεδα μετανάστευσης να έχουν συμβάλει στην επιτυχία του Λονδίνου; Αν αφαιρούσες τους μετανάστες από το Λονδίνο, η πόλη θα σταματούσε να λειτουργεί.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας, για το οποίο καυχιέται η Βρετανία, θα κατέρρεε χωρίς τη συμβολή των μεταναστών. Περίπου το 35% των γιατρών που απασχολούνται στο NHS είναι υπήκοοι ξένων χωρών. Αν υπολογίσει κάποιος και όσους γεννήθηκαν στο εξωτερικό και στη συνέχεια πήραν τη βρετανική υπηκοότητα, ο αριθμός θα γίνει ακόμα μεγαλύτερος. Όπως δεν υπάρχουν άθεοι στα χαρακώματα, αμφιβάλλω αν θα υπάρχουν ρατσιστές στην Εντατική.
Το να συζητά κανείς για τα επίπεδα μετανάστευσης είναι, βέβαια, απολύτως θεμιτό σε μια Δημοκρατία. Το παράνομο πέρασμα των συνόρων θέτει ένα πρόβλημα καθώς υπονοεί την κατάρρευση της νομιμότητας. Τόσο όμως στη Βρετανία όσο και στις ΗΠΑ η μεγάλη πλειονότητα των μεταναστών έφτασε νόμιμα. Οι ακροδεξιοί υποστηρίζουν συχνά πως οι πολιτικοί θα πρέπει να τολμήσουν να πουν την αλήθεια για τη μετανάστευση. Συμφωνώ. Η αλήθεια είναι ότι τα υψηλά επίπεδα μετανάστευσης είναι ένδειξη μιας δυναμικής και υγιούς κοινωνίας και όχι προάγγελος «ποταμών αίματος».
