Η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει από τα βάθη της κρίσης της Covid-19. Η κρίση όμως δεν θα μας εγκαταλείψει για τα καλά μέχρις ότου η πανδημία τεθεί υπό έλεγχο. Από τη στιγμή που ο ιός δεν γνωρίζει σύνορα, δεν μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο πουθενά αν δεν τεθεί υπό έλεγχο παντού. Η εναλλακτική λύση είναι να παραμείνουμε επ’ αόριστον φυλακισμένοι στα εθνικά μας σύνορα. Και δυστυχώς αυτό είναι που διακινδυνεύουμε αν οι ηγέτες δεν στρέψουν τα βλέμματα έξω από τις χώρες τους.
Τον Ιανουάριο, το ΔΝΤ προέβλεψε παγκόσμια ανάπτυξη 5,5% για τη φετινή χρονιά και 4,2% για το 2022. Παρ' όλα αυτά αντιμετωπίζουμε τη χειρότερη ύφεση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μια ύφεση με καταστροφικές συνέπειες για τις γυναίκες, τους νέους, τους φτωχούς και όσους εργάζονται με άτυπες μορφές απασχόλησης.
Η "μακρά οικονομική Covid"
Οι απώλειες σε σχέση με τα επίπεδα προ πανδημίας είναι μεγάλες και είναι πιθανό να γίνουν μόνιμες. Θα μπορούσαν να γίνουν ένα είδος “μακράς οικονομής Covid”. Όπως σημειώνει η Παγκόσμια Τράπεζα, αυτό οφείλεται εν μέρει σε έναν συνδυασμό οικονομικών αδυναμιών που προϋπήρχαν και στις ζημιές που έγιναν στις επενδύσεις και το ανθρώπινο κεφάλαιο. Οφείλεται όμως και στον συνδυασμό των αδυναμιών που προϋπήρχαν και τα αυξανόμενα τρωτά σημεία, ιδίως το τεράστιο άλμα στο χρέος.
Μια προϋπόθεση για να μειώσουμε τις μακρόχρονες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες είναι να θέσουμε τον ιό υπό έλεγχο. Μόνο τότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα επιστρέψουμε στη φυσιολογική ζωή. Και πράγματι, καμία εξέλιξη μετά το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου δεν έχει δείξει καλύτερα τα όρια της εθνικής αυτονομίας.
Πρόσφατη μελέτη του Εθνικού Γραφείου Οικονομικής Έρευνας αναφέρει πως “έως και το 49% του παγκόσμιου οικονομικού κόστους το 2021” θα επιβαρύνει τις αναπτυγμένες οικονομίες, ακόμη και στην περίπτωση που επιτύχουν τον καθολικό εμβολιασμό εντός των συνόρων τους. Αυτό οφείλεται στα δίκτυα της παραγωγής και εμπορίου που δένουν τις χώρες μαζί. Καμία οικονομία δεν αποτελεί νησί.
Μας βλάπτει όλους χωρίς να προστατεύει κανέναν
Όπως ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, υποστήριξε, “ο εθνικισμός των εμβολίων μάς βλάπτει όλους χωρίς να προστατεύει κανέναν”. Επιπλέον το κόστος της εσωστρέφειας δεν είναι στενά οικονομικό. Υποδηλώνει επίσης μακροπρόθεσμους περιορισμούς στα διεθνή ταξίδια για κάθε σκοπό.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι εντείνει τους επιδημιολογικούς κινδύνους. Όσο πιο διαδεδομένος είναι ο ιός, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για επιβλαβείς μεταλλάξεις. Ήδη η παρουσία τέτοιων μεταλλάξεων υπογραμμίζει την ανάγκη για μακροπρόθεσμη προσπάθεια προσαρμογής των εμβολίων. Η Covid-19, όπως γίνεται όλο και πιο σαφές, θα μείνει μαζί μας για καιρό.
Πρέπει επομένως να γίνει μια παγκόσμια προσπάθεια. Ωστόσο, μια πρόχειρη ματιά στα σημερινά στοιχεία αποκαλύπτει ότι στη θέση της έχουμε μια κούρσα για τον εμβολιασμό εθνικών πληθυσμών, με τις πλούσιες χώρες να προηγούνται. Ανάμεσά τους, η Βρετανία προηγείται με 19,2 δόσεις ανά 100 κατοίκους. Το αντίστοιχο παγκόσμιο ποσοστό είναι μόλις 1,7 δόσεις.
Το αποτέλεσμα αυτό ίσως ήταν αναπόφευκτο δεδομένων των πολιτικών πιέσεων - παρότι, όπως πολλοί υποστηρίζουν, θα ήταν προτιμότερο να εμβολιάσουμε τους πιο ευάλωτους και πιο σημαντικούς εργαζόμενους (όπως τους δασκάλους) παντού, προτού προχωρήσουμε.
Τεράστια υποχρηματοδότηση στην παραγωγή του εμβολίου
Αυτό όμως που δεν ήταν αναπόφευκτο ήταν η τεράστια υποχρηματοδότηση της προσπάθειας για παραγωγή και διανομή εμβολίων για τον κόσμο. Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, το Covax -η προσπάθεια παραγωγής και διανομής εμβολίων για όλο τον κόσμο- ελπίζει να παραδώσει 2,3 δισεκατομμύρια δόσεις φέτος. Ακόμη όμως και αυτό θα κάλυπτε μόλις το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού, ένα πολύ μικρό ποσοστό για να επιτευχθεί ανοσία της αγέλης.
Η χρηματοδότηση είναι ζωτικής σημασίας. Στο τέλος του προηγούμενου έτους, η Δέσμευση Προωθημένης Αγοράς Covax, το ταμείο που αγοράζει δόσεις για τις φτωχές χώρες, διέθετε 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Με τις υποσχέσεις που έχουν γίνει έκτοτε, χρειάζεται άλλα 2 δισεκατομμύρια δολάρια για δόσεις μόνο τη φετινή χρονιά.
Η συνολική προσπάθεια εμβολιασμού θα κοστίσει πιθανότατα 35 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ μάλλον θα χρειαστούν περισσότερα χρήματα για τακτικό επανεμβολιασμό. Επιπλέον o Επιταχυντής ΑCT -του οποίου το Covax αποτελεί μέρος- έχει σήμερα κενό χρηματοδότησης ύψους 27,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων και θα χρειαστεί περισσότερα χρήματα μελλοντικά.
Δημοσιονομικό κόστος 5,6 τρισεκατομμύρια δολάρια
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν ήδη εξαγγείλει 5,6 τρισεκατομμύρια επιπλέον δημοσιονομικών δαπανών ως αντίδραση στην Covid-19. Τα χρήματα που χρειάζονται σήμερα από τον Επιταχυντή ACT αποτελούν μόλις το 0,5% αυτού του ποσού. Ακόμη και αν τα χρήματα που απαιτούνταν για την επιτάχυνση της παραγωγής και διανομής των εμβολίων για παγκόσμια χρήση ήταν 100 δισεκατομμύρια δολάρια, θα ήταν ένα μικρό ποσό σε σύγκριση με το δημοσιονομικό κόστος της πανδημίας, έστω και αν εξαιρέσουμε το τεράστιο κόστος για την υγεία και τις υπόλοιπες κοινωνικές ζημιές.
Οι επιστήμονες έχουν πετύχει θαύματα με τα εμβόλια. Τώρα, οι ηγέτες του κόσμου πρέπει απλώς να επιδείξουν κοινή λογική. Οφείλουν να κάνουν “ό,τι χρειαστεί” προκειμένου να χρηματοδοτήσουν την επιταχυνόμενη παραγωγή και διανομή των εμβολίων -και, εφόσον χρειαστεί, την αναπροσαρμογή των εμβολίων- σε παγκόσμιο επίπεδο.
Είναι ο μοναδικός τρόπος για να επιστρέψουμε σε κάποιο είδος κανονικότητας. Τίποτε δεν θα έπρεπε να σταθεί εμπόδιο. Πρόκειται για έναν παγκόσμιο πόλεμο και το είδος μας δεν κερδίζει ακόμα. Και αυτό πρέπει να αλλάξει από αύριο κιόλας.
