Την περασμένη εβδομάδα ο Πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα όρκισε τη νέα κυβέρνηση της χώρας με τον ίδιο ως τώρα πρωθυπουργό. Ο Ματέους Μοραβιέτσκι από το νεοσυντηρητικό Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS) καμάρωνε, μάλιστα, για το γεγονός ότι αυτή τη φορά στο Υπουργικό Συμβούλιο της βαθιά καθολικής χώρας υπάρχει και ένας αξιοσημείωτος αριθμός γυναικών. Όλα αυτά θα ήταν όπως θέλουν να τα παρουσιάσουν οι «υφιστάμενοι» του Γιάροζλαβ Κατσίνσκι, του πραγματικού ηγέτη του PiS, αν δεν υπήρχε μια σημαντική λεπτομέρεια: Το κόμμα δεν διαθέτει την απαραίτητη πλειοψηφία στη Βουλή και συνεπώς θεωρείται αδύνατο να λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης, όταν έρθει η κρίσιμη στιγμή. Τότε θα ανοίξει ένας νέος κύκλος, με τη συμμαχία της αντιπολίτευσης υπό την Πλατφόρμα Πολιτών του Ντόναλντ Τουσκ να λαμβάνει τη σχετική εντολή και να ξεκινά εκ νέου η διαδικασία. Είναι πολύ πιθανό να τα καταφέρει τελικά να φτιάξει μια πολυκομματική κυβέρνηση που θα ξεκινά από την Κεντροδεξιά μέχρι τη «Νέα Αριστερά», αλλά η πολυχρωμία του εγχειρήματος γεννά σοβαρές αμφιβολίες για τη βιωσιμότητά του.
Η παντοδυναμία της προηγούμενης εξουσίας -αν όχι καθεστώτος-, παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη, στην οικονομία, στα ΜΜΕ, η συμπόρευση με την παντοδύναμη ακόμα Καθολική Εκκλησία, είναι σίγουρο ότι θα αφήσει ένα πραγματικό ναρκοπέδιο πίσω της από το οποίο θα πρέπει να περάσει αλώβητη η νέα κυβέρνηση. Η Πολωνία ίσως καταφέρει να βελτιώσει τώρα την προβληματική της σχέση με τις Βρυξέλλες, όμως είναι αμφίβολο αν η ευρωπαϊκή «γοητεία» του Ντ. Τουσκ θα μπορέσει να διασφαλίσει την κοινωνική ειρήνη σε μία από τις μεγαλύτερες πληθυσμιακά χώρες της Ε.Ε. που αποδείχτηκε στις κάλπες εξαιρετικά διχασμένη.
Το αίνιγμα Βίλντερς
Ανοιχτούς λογαριασμούς και μια βαθιά διχασμένη κοινωνία άφησαν πίσω τους και οι πρόσφατες εκλογές στην Ολλανδία. Μπορεί ο ακροδεξιός Χέερτ Βίλντερς να ξεκίνησε την προσπάθειά του να βρει κυβερνητικούς εταίρους με μια γκάφα, ορίζοντας ως διαπραγματευτή του κόμματός του έναν γερουσιαστή που τελικά ανακοινώθηκε ότι είχε εκκρεμή ραντεβού με τη Δικαιοσύνη. Μπορεί να θεωρείται δύσκολο να τον στηρίξουν τα κόμματα του θεωρούμενου δημοκρατικού τόξου. Όμως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να αποκλειστεί εκ των προτέρων αν δει κανείς τη φρασεολογία που χρησιμοποίησε, για παράδειγμα, το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε.
Αλλά και αν, τελικά, ο Χ. Βίλντερς αποτύχει να βρει την απαραίτητη κοινοβουλευτική στήριξη, το πέρασμά του στην αντιπολίτευση ως νικητή των εκλογών μάλλον θα φουσκώσει τα πανιά του επιπλέον. Ειδικά αν έχει και αυτός απέναντί του μια πολυκομματική και ετερόκλητη κυβέρνηση, την οποία θα σφυροκοπά καθημερινά με λαϊκιστικές ομοβροντίες.
Ο Πορτογάλος εγκλωβισμένος
Στην Πορτογαλία, οι πρόωρες εκλογές μετά το πρόσφατο σκάνδαλο έχουν οριστεί για τις 24 Μαρτίου. Ο πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα θα παραμείνει ως τότε ως υπηρεσιακός, έχοντας τη στάμπα της «κουτσής πάπιας», ενός πολιτικού δηλαδή με δεμένα χέρια και απλώς αρμοδιότητες διεκπεραίωσης. Η δεξιά αντιπολίτευση θα «αλωνίζει» εκμεταλλευόμενη και τα «σκάνδαλα του λιθίου», ενώ οι σοσιαλιστές θα μπουν αρχικώς σε μια αντιπαράθεση ανάδειξης του νέου τους ηγέτη και επικεφαλής της εκλογικής λίστας, που μπορεί να κυλήσει αναίμακτα, μπορεί όμως και να τραυματίσει περαιτέρω την αξιοπιστία τους. Μια αλλαγή σκυτάλης μετά τις εκλογές θα σηματοδοτήσει και μια στροφή στην εσωτερική πολιτική, αλλά θα επηρεάσει και τους συσχετισμούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αφήνοντας τον Ισπανό Πέδρο Σάντσεθ ως σχεδόν «τελευταίο των σοσιαλδημοκρατών». Αυτός, μάλιστα, στηρίζεται σε μια οριακή πλειοψηφία, που εξαρτάται από τη στήριξη των Καταλανών αυτονομιστών και πρέπει να αμυνθεί από την πρώτη κιόλας μέρα απέναντι σε λυσσαλέες και συντονισμένες επιθέσεις της ισπανικής Δεξιάς και της Ακροδεξιάς.
Ο παραζαλισμένος κύριος Σολτς
Υπάρχει, βεβαίως, και ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς. Όμως αυτός ηγείται μιας κυβέρνησης τριών κομμάτων, που ολοένα και περισσότερο το τελευταίο διάστημα δείχνουν να απολαμβάνουν να επιδεικνύουν πού διαφωνούν και όχι πού συμφωνούν. Η τελευταία απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου που απέτρεψε τη μεταφορά των 60 δισ. από το ταμείο για τις συνέπειες της πανδημίας σε άλλους «κωδικούς» είχε το πρωτοφανές αποτέλεσμα να μην ψηφιστεί ο προϋπολογισμός και να απαιτείται τώρα η εκπόνηση ενός νέου συμπληρωματικού και παράλληλα η παραβίαση του αξιώματος του «φρένου χρέους» για έναν ακόμα χρόνο. Ένας αποσβολωμένος καγκελάριος βρέθηκε να εκστομίζει ακατανόητες δικαιολογίες και να ακούει τη συντηρητική αντιπολίτευση, ειδικά εκείνη από τη Βαυαρία, να απαιτεί πρόωρες εκλογές μαζί με τις ευρωεκλογές.
Τέλος, στην Ιταλία η Τζόρτζια Μελόνι και ο Ματέο Σλαβίνι μοιάζουν να ακονίζουν τα μαχαίρια τους ενόψει ευρωεκλογών και αναζητούν συμμάχους εκτός συνόρων, με την πρώτη να ποντάρει σε μια συμφωνία με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον δεύτερο να επιστρατεύει πάλι αντιευρωπαϊκά συνθήματα.
Με λίγα λόγια, μια σειρά από σημαντικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μοιάζουν να ταρακουνιούνται από εσωτερικές κρίσεις ή είναι «στον αέρα». Αυτό εξηγεί έως έναν βαθμό και την εικόνα διάλυσης που συχνά αποπνέει πολιτικά η Ευρωπαϊκή Ένωση, τη στιγμή μάλιστα που πολλοί πρωθυπουργοί βρίσκουν καταφύγιο σε συνθήματα του τύπου «πρώτα η δική μας χώρα».
