Πριν τις προκριματικές εκλογές που γίνονται στην Αργεντινή οι δημοσκοπήσεις τού έδιναν ένα καλό ποσοστό, αλλά τον έφερναν τρίτο. Τελικά έλαβε 33% και βγήκε πρώτος. Ο Χαβιέρ Μιλέι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ο εκπρόσωπος ενός χυδαίου κυνισμού, που συντηρείται από την απόγνωση μεγάλων τμημάτων μιας καταρρέουσας μεσαίας τάξης, και εμπνευστής μιας νέας, ριζοσπαστικής, λαϊκίστικης Δεξιάς, που δεν διστάζει να εκφράσει δημόσια τις πιο ακραίες θέσεις. Ο όρος που χρησιμοποιούν για να τον χαρακτηρίσουν τα ξένα ΜΜΕ είναι αυτός του «libertarian».
Δεν κρύβει τον θαυμασμό του για πολιτικούς όπως ο Ζαΐρ Μπολσονάρου, ο Ντόναλντ Τραμπ ή ο Σαντιάγκο Αμπασκάλ του ισπανικού Vox. Στα 52 του έχει ήδη μακρά παρουσία στη δημόσια σφαίρα. Κατόρθωσε να εκλεγεί το 2021 στο Κογκρέσο, εκπροσωπώντας τη γενέτειρά του πόλη, το Μπουένος Άιρες. Ηταν ουσιαστικά μια γνωστή τηλεπερσόνα, συμμετέχοντας σε πάνελ σε συζητήσεις για οικονομικά θέματα, υιοθετώντας ένα επιθετικό στυλ, άλλοτε υψώνοντας τη φωνή και άλλοτε προσβάλλοντας τους συνομιλητές του.
Του αρέσει να αυτοπροβάλλεται ως αντισυστημικός, αν και έχει υπηρετήσει ως σύμβουλος σε διάφορες εταιρείες χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και στο G20.
Yπόσχεται τη «δολαριοποίηση» της οικονομίας με την αντικατάσταση του εθνικού νομίσματος και προπαγανδίζει ανοιχτά την κατάργηση της υποχρεωτικής Παιδείας, την ταχεία ιδιωτικοποίηση του δημόσιου συστήματος Υγείας, την απελευθέρωση της οπλοκατοχής και τον τερματισμό της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία, που την αποκαλεί καταστροφική για τον ιερό θεσμό της οικογένειας. Δεν είχε διστάσει παλιότερα να εκφράσει τη συμπάθειά του και προς την ιδέα της απελευθέρωσης της αγοράς οργάνων. Φυσικά και είναι υπέρ της απαγόρευσης των αμβλώσεων.
Το ενδεχόμενο το βράδυ της 22ας Οκτωβρίου να πλέει σε πελάγη ευτυχίας δεν είναι πλέον καθόλου απίθανο. Προηγείται σταθερά σε όλες τις δημοσκοπήσεις με ποσοστά από 32% έως 38%. Αυτοί που τον στηρίζουν καθοδηγούνται από την οργή. Δεν είναι απλώς κάποιοι «χθεσινοί», παραδοσιακοί ακροδεξιοί, αν και φυσικά στο στρατόπεδό του νιώθουν εξαιρετικά άνετα και οι νοσταλγοί της χούντας του Βιντέλα (1976-1983).
Εντυπωσιακή είναι η στήριξή του από τη νεολαία, σε μια χώρα που τις τελευταίες δεκαετίες πηγαίνει από κρίση σε κρίση, έχει πέσει συχνά στα «νύχια» του ΔΝΤ, έχει δοκιμάσει όλες τις εκδοχές του «περονισμού», άλλοτε αριστερότερου και άλλοτε συντηρητικότερου, και σήμερα βουλιάζει στον εφιάλτη ενός πληθωρισμού της τάξης του 115% και επιπέδων φτώχειας που ξεπερνούν το 40% του πληθυσμού της. Πολλοί παραλληλίζουν τη σημερινή κατάσταση με εκείνη του 2001, με τη μεγάλη οικονομική κρίση που οδήγησε σε δραματικές πολιτικές εξελίξεις το 2003, με τη χώρα να αλλάζει πέντε Προέδρους μέσα σε μια εβδομάδα.
Νεολαία χωρίς αύριο
Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια νεαρών ψηφοφόρων σε ξένους δημοσιογράφους: «Επειδή η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική, ή θα ρίξω μια φωτογραφία του Μέσι ή θα ψηφίσω τον Μιλέι» λέει ένας από αυτούς. Μια μετανοημένη οπαδός του, που είχε στρατευθεί στο κίνημα για την «αγέννητη ζωή», ομολογεί τώρα ότι ο Μιλέι αποκαλύφθηκε στα μάτια της ως ένα ακόμα «υποπροϊόν της κυρίαρχης πολιτικής κάστας», αλλά ο ακραίος επιθετικός του λόγος εναντίον του κατεστημένου συνεχίζει να πείθει εικοσάρηδες, που θεωρούν ότι οι «πολιτικοί κλείνουν τα μάτια στα προβλήματά τους» και αδιαφορούν για το γεγονός ότι «έχουν καταστρέψει το μέλλον ολόκληρων γενιών».
Η εκτόξευση του Μιλέι ενισχύθηκε και από μια γενικότερη συντηρητικοποίηση της κοινωνίας και της νέας γενιάς. Η απόγνωση και η έλλειψη προοπτικών οδηγεί σε μια επιστροφή σε αναχρονιστικά πρότυπα. Ο ακραίος λόγος του Μιλέι συμβαδίζει με την ενίσχυση του «ματσισμού» και την υποχώρηση του φεμινιστικού κινήματος σε μια κοινωνία που μετά και την πανδημία μοιάζει να έχει απολέσει την πίστη της σε κάποια αλλαγή προς το καλύτερο. Οι άντρες υποστηρικτές του Μιλέι είναι διπλάσιοι από τις γυναίκες. Αυτό μόνο κάτι θετικό δεν προεξοφλεί για τη θέση της γυναίκας σε περίπτωση εκλογικής του επικράτησης.
Κοινωνικοί ερευνητές επισημαίνουν ότι η μεγάλη δεξαμενή ψηφοφόρων του βρίσκεται στις φτωχότερες συνοικίες της πρωτεύουσας της Αργεντινής, σε γειτονιές εργατών με περονιστικές ρίζες. Κατόρθωσε ταυτόχρονα να υπερσκελίσει και την παραδοσιακή Δεξιά, που είχε κυβερνήσει πριν από τη σημερινή κυβέρνηση με επικεφαλής τον επιχειρηματία και πρώην πρόεδρο της ομάδας Μπόκα Τζούνιορς, τον σκληρά νεοφιλελεύθερο Μαουρίτσιο Μάκρι, που είχε εκλεγεί το 2015 με το κενό περιεχομένου, όπως αποδείχθηκε, σύνθημα για μια «επανάσταση της ευτυχίας».
Οι άλλες υποψηφιότητες
Aπό το κόμμα του Μάκρι έχουν προκύψει άλλες δύο συντηρητικές υποψηφιότητες, του δημάρχου του Μπουένος Άιρες Οράσιο Λαρέτα και της πρώην υπουργού του Μάκρι Πατρίσια Μπούλριχ. Είναι και αυτό ενδεικτικό της γενικότερης δεξιάς στροφής της κοινωνίας.
Το διάδοχο σχήμα του σημερινού περονιστή Προέδρου Αλμπέρτο Φερνάντες με τίτλο «Ένωση για την πατρίδα» και επικεφαλής τον Σέρχιο Μάσσα έρχεται τρίτο σε κάποιες δημοσκοπήσεις και ελπίζει σε ένα θαύμα, αφού ακόμα και αν κατορθώσει να περάσει τελικά στον δεύτερο γύρο, θα έχει απέναντί του πιθανότατα ένα συμπαγές δεξιό μέτωπο. Η υποψηφιότητα Μάσσα ήταν αποτέλεσμα συμβιβασμού των διαφόρων τάσεων του περονισμού, αλλά το γεγονός ότι είναι υπουργός Οικονομίας στην απερχόμενη κυβέρνηση μάλλον δεν αποτελεί κάποιο λαμπερό παράσημο.
